بیماری مفصلی اسپوندیلیت انکیلوزان

اگر دنده‌ها تحت تأثیر بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان قرار بگیرند، ممکن است تنفس عمیق دشوار شود. بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان در مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد. علائم و نشانه‌های این بیماری معمولاً در اوایل بزرگ‌سالی پدیدار می‌شود. التهاب می‌تواند در بخش‌های دیگر بدن (به‌خصوص چشم‌ها) نیز ایجاد شوند.

هیچ درمان قطعی برای اسپوندیلیت انکیلوزان وجود ندارد اما درمان‌ها می‌توانند درد و علائم را کاهش دهند.

 

علائم

علائم اولیه اسپوندیلیت انکیلوزان شامل درد و سفتی پایین کمر و باسن به‌خصوص صبح‌ها و پس از دوره‌های عدم تحرک است. به‌مرورزمان علائم بدتر یا بهتر می‌شوند و یا ممکن است در فواصل نامنظم به‌طور کامل ناپدید شوند.

نواحی که بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• مفصل بین قاعده ستون مهره‌ها و لگن

• مهره‌های پایین کمر

• نواحی که تاندون‌ها و رباط‌ها به استخوان وصل می‌شوند (عمدتاً در ستون مهره‌ها اما گاهی اوقات پشت پاشنه نیز می‌تواند باشد)

• غضروف بین استخوان جناغ سینه و دنده‌ها

• مفاصل باسن و کتف

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

درصورتی‌که کمردرد یا باسن دردی دارید که به آهستگی شروع‌شده و صبح‌ها بدتر می‌شود یا شما را در نیمه دوم شب از خواب بیدار می‌کند به‌خصوص اگر این درد با ورزش بهبود می‌یابد و با استراحت بدتر می‌شود، به پزشک مراجعه کنید. درصورتی‌که چشمتان دچار قرمزی دردناک شده یا تاری دید دارید یا حساسیت شدیدی به نور پیداکرده‌اید فوراً به متخصص چشم مراجعه نمایید.

 

علت‌های بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان

علت خاصی برای اسپوندیلیت انکیلوزان شناسایی نشده اما به نظر می‌رسد فاکتورهای ژنتیکی در آن دخیل باشند. به‌ویژه افرادی که ژنی به نام HLA-B27 دارند درخطر خیلی بیشتر این بیماری قرار دارند.

 

عوامل زمینه‌ساز

• جنسیت- مردان بیشتر از زنان دچار اسپوندیلیت انکیلوزان می‌شوند

• سن- معمولاً شروع بیماری در اواخر جوانی یا اوایل بزرگ‌سالی است

• وراثت- بیشتر افراد مبتلابه این بیماری ژن HLA-B27 را دارند اما بسیاری از افرادی که این ژن را دارند هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.

 

عوارض

در موارد شدید بیماری، استخوان جدیدی در جهت تلاش بدن برای التیام، شکل می‌گیرد. این استخوان جدید به‌تدریج فواصل بین مهره‌ها را پرکرده و درنهایت بخشی از مهره‌ها را به هم متصل می‌کند. این بخش از ستون مهره‌ها سفت و غیرقابل انعطاف می‌شوند. جوش خوردن مهره‌ها می‌تواند قفسه سینه را سفت کرده و ظرفیت ریه و عملکرد آن را محدود نماید.

 

سایر عوارضی که ممکن است درنتیجه این بیماری رخ دهد عبارت‌اند از:

• التهاب چشم (یوئیت uveitis) – یکی از شایع‌ترین عوارض اسپوندیلیت انکیلوزان یوئیت است که موجب شروع فوری درد چشم، حساسیت به نور و تاری دید می‌شود. درصورتی‌که این علائم را تجربه کردید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.

• شکستگی فشاری- برخی از افراد دچار نازک شدن استخوان‌ها در مراحل اولیه بیماری می‌شوند. مهره‌های ضعیف شده ممکن است خرد شوند و شدت حالت قوزکرده بدن را افزایش دهند. شکستگی فشاری گاهی اوقات می‌تواند به طناب نخاعی و عصب‌هایی که از داخل ستون مهره‌ها عبور می‌کنند صدمه وارد کند.

• مشکلات قلبی  - اسپوندیلیت انکیلوزان مشکلاتی در آئورت که بزرگ‌ترین سرخرگ بدن است ایجاد می‌کند. آئورت ملتهب ممکن است بزرگ شود و این موجب تغییر شکل دریچه آئورت در قلب می‌شود که عملکرد آن را دچار اختلال می‌کند.  

 

آماده شدن برای مراجعه به پزشک

علائم خود را به پزشک عمومی بگویید. او احتمالاً شما را به پزشک متخصص بیماری‌های التهابی (روماتولوژی) ارجاع می‌دهد.

 

چه‌کاری باید انجام دهید؟

پیش از مراجعه به پزشک، فهرستی از پاسخ به سؤالات زیر را فراهم آورید:

• چه زمانی علائم شروع شد؟

• دقیقاً کجا درد می‌کند؟

• آیا علائم صبح هنگام یا پس از مدت زیادی بی‌تحرکی، بدتر می‌شوند؟

• چه داروها و مکمل‌هایی به‌طور منظم مصرف می‌کنید؟

 

چه انتظاری از پزشک باید داشته باشید؟

سؤالات زیر را پزشک ممکن است از شما بپرسد:

• شدت علائمتان چقدر است؟

• آیا علائمتان پیوسته است یا گهگاهی اتفاق می‌افتد؟

• آیا هیچ‌چیزی علائم را بهتر یا بدتر نمی‌کند؟

• آیا برای آرام کردن درد دارویی مصرف می‌کنید؟ چه کمکی می‌کنند؟

 

آزمایش‌ها و تشخیص

در حین معاینه فیزیکی ممکن است پزشک از شما بخواهد در جهات مختلف از کمر خم شوید. ممکن است وضعیت سینه شما را بررسی کند و بخواهد ریه‌های خود را یک‌بار کامل خالی و یک‌بار کامل پرکنید تا تفاوت آن را مقایسه کند. ممکن است پزشک با فشار دادن بخش‌های خاصی از لگن یا با حرکت دادن پاهایتان به حالت خاصی، درد را مجدداً در شما ایجاد کند. ممکن است او از شما بخواهد درحالی‌که پاشنه و پشت سرتان به دیوار قرار دارد صاف بایستید.

 

آزمایش‌های تصویربرداری

پرتوی ایکس به پزشک امکان می‌دهد تغییرات استخوان‌ها و مفاصل شما را بررسی کند اما ممکن است علائم مشهود اسپوندیلیت انکیلوزان در اوایل بیماری مشهود نباشند.

تصاویر ام آر آی از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند تا تصاویر دقیق‌تری از استخوان‌ها و بافت‌های نرم ایجاد کند. اسکن ام آر آی می‌تواند شواهد اسپوندیلیت انکیلوزان را در مراحل اولیه در فرایند بیماری آشکار کند اما هزینه آن بیشتر از پرتوی ایکس است.

 

آزمایش‌ها

هیچ آزمایش خاصی برای شناسایی اسپوندیلیت انکیلوزان وجود ندارد. آزمایش خون مشخصی برای بررسی علائم التهاب وجود دارد، اما التهاب ممکن است به‌واسطه مشکلات گوناگون سلامتی ایجادشده باشد. خون را ازنظر وجود ژن HLA-B27 می‌توان بررسی کرد اما بیشتر افرادی که این ژن را دارند به این بیماری مبتلا نیستند.

 

درمان‌ها و داروها

هدف از درمان کاهش درد و سفتی مفاصل و پیشگیری یا به تأخیر انداختن عوارض و بدشکل شدن ستون مهره‌ها است. درمان این بیماری پیش‌ازاین که صدمه غیرقابل‌بازگشت به مفاصل وارد آورد، بیشترین میزان موفقیت را خواهد داشت.

 

داروها

داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ناپروکسن و ایندومتاسین داروهایی هستند که اغلب برای درمان اسپوندیلیت انکیلوزان تجویز می‌شوند. این داروها التهاب، درد، و سفتی مفاصل را کاهش می‌دهند اما ممکن است خونریزی معده‌ای روده‌ای نیز ایجاد نمایند.

اگر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مؤثر نبود، ممکن است پزشک مهارکننده عامل نکروز تومور (TNF) را تجویز می‌کند. عامل نکروز تومور درواقع پروتئین سلولی است که به‌عنوان عامل التهابی در آرتروز روماتیسمی عمل می‌کند. مهارکننده تی ان اف این پروتئین را هدف می‌گیرد و بنابراین به کاهش درد، سفتی و حساسیت یا تورم مفاصل کمک می‌کند. این دارو با تزریق زیرپوستی یا درون وریدی مصرف می‌شود.

 

نمونه‌های مهارکننده تی ان اف عبارت‌اند از:

• ادالیموماب

• اتانرسپت

• گولیموماب

• اینفلیکسیماب

مهارکننده تی ان اف می‌تواند سل نهفته را دوباره فعال کند و مشکلات عصب‌شناختی مشخصی ایجاد نماید.

 

درمان

درمان فیزیکی می‌تواند فوایدی در برداشته باشد ازجمله آرام شدن درد، بهبود قوای فیزیکی و انعطاف‌پذیری. پزشک ممکن است توصیه کند به درمانگر فیزیوتراپیست مراجعه کنید تا  ورزش‌های خاصی که متناسب با نیازهای شما طراحی‌شده‌اند، به شما یاد بدهد.

ورزش‌های کششی و دامنه حرکتی به حفظ انعطاف‌پذیری در مفاصل و حفظ حالت مناسب بدن کمک می‌کند. خواب و حالت مناسب هنگام راه رفتن و ورزش‌های کمر و شکم می‌توانند به حفظ حالت صاف بدن کمک نمایند.

 

جراحی

اکثر افراد مبتلابه اسپوندیلیت انکیلوزان نیازی به جراحی ندارند، اما درصورتی‌که درد یا آسیب مفاصل شدید باشد یا مفصل ران به‌قدری آسیب‌دیده که نیاز به جایگزینی دارد، ممکن است جراحی تجویز شود.

 

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن به‌طورکلی برای سلامتی بد است اما مشکلات دیگری نیز برای افراد مبتلابه این بیماری ایجاد می‌نماید. بسته به‌شدت وضعیت، بیماری ممکن است بر تحرک قفسه سینه نیز تأثیر بگذارد. صدمه به ریه‌ها با سیگار کشیدن توانایی تنفس در شما را بیشتر دچار اختلال می‌کند.

 

غلبه بر بیماری و پشتیبانی

مسیر بیماری ممکن است به‌مرورزمان تغییر کند و دوره‌های عود و فروکش را در طول زندگی تجربه کنید اما بیشتر افراد می‌توانند باوجوداین بیماری، زندگی پرباری داشته باشند. می‌توانید به دنبال گروه‌های حمایتی آنلاین یا انجمن‌های مربوطه و افرادی که به این بیماری مبتلا هستند بگردید تا تجربه‌ها و کمک‌ها را به اشتراک بگذارید.