تاریخچه ای از جشن نوروز

در این مقاله می خوانید

نوروز جشن سال نو ایرانیان است. اغلب مردم ایرانی و ترکی در سراسر جهان آن را جشن می‌گیرند. ر ایران باستان از نوروز به نام " ناوا سردا " یاد می‌کردند. آن‌ها این روز را به معنای سال نو می‌دانستند. ...

نوروز جشن سال نو ایرانیان است که به‌عنوان جشن سال نو پارسی نیز شناخته می‌شود و اغلب مردم ایرانی و ترکی در سراسر جهان آن را جشن می‌گیرند. بیش از سه هزار سال است که جشن نوروز برگزار می‌شود. نوروز اولین روز ماه فروردین و بهار در تقویم ایرانیان است.

کلمه‌ی نوروز از واژه‌ی nwklwc  در فارسی میانه و از زبان اوستایی گرفته‌شده است. در ایران باستان از نوروز به نام " ناوا سردا " یاد می‌کردند. آن‌ها این روز را به معنای سال نو می‌دانستند.

ریشه‌ی اصلی نوروز

ریشه‌ی اصلی نوروز به مراسم‌های دینی ایرانی مانند دین زرتشتی ( مزدیسنا ) یا حتی قبل‌تر از آن و دین مهرپرستی بازمی‌گردد، زیرا جشن‌های مهرپرستان همیشه با نور خورشید ارتباط نزدیکی دارد. جشن یلدا ( بلندترین شب سال )، مهرگان ( اعتدال پاییزی ) و تیرگان ( طولانی‌ترین روز ) نیز همه ریشه در خدای خورشید یا ثریا دارند. بر اساس نظریه‌های دیگر زرتشتیان اولین مذهب یکتاپرستی بوده‌اند که روی مفاهیم خوبی و بدی در دنیا و ارتباط انسان با طبیعت تمرکز داشته‌اند. گفته می‌شود نوروز توسط خود زرتشت در بلخ ( افغانستان امروزی ) ابداع شد، بااین‌وجود مدرک تاریخی معتبری برای این گفته وجود ندارد.

اولین نوشته‌ی پیداشده درباره‌ی نوروز در آثار تاریخی ایرانی در قرن 2 عصر حاضر می‌باشد اما در دوران شاهنشاهی هخامنشی نیز این روز یک روز مهم بوده است، زمانی که پادشاهان ملیت‌های مختلف تحت امپراتوری ایران برای شاه هدایایی آورده و او را شاهنشاه ( شاه شاهان ) می‌نامیدند. شواهد نوروز در زمان هخامنشی و با امپراتوری کمبوجیه‌ی دوم است، زمانی که شاه بابل تنها پس از شرکت در جشن سال نو ( نوروز ) مشروعیت یافت.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2010 نوروز را روزی بین‌المللی خواند و آن را به‌عنوان جشن بهاره‌ی ایرانیان توصیف کرد که بیش از سه هزار سال است که برگزار می‌شود.

نوروز در شاهنامه

شاهنامه نوروز را به دوران جمشید نسبت می‌دهد، فردی که بر اساس نوشته‌های زرتشت بشر را از یک زمستان کشنده که هر موجود زنده‌ای را نابود می‌کرد نجات داد. جمشید، پادشاه اسطوره‌ای، انتقال مردم آیین کهن آریایی از شکار حیوانات به دامداری و مسکن گزیدن بشر را نمادین ساخته است. در شاهنامه و اساطیر ایران جمشید بنیان‌گذار نوروز بوده می باشد. در شاهنامه گفته می‌شود جمشید با سنگ‌های گران‌قیمت برای خود تخت مرصعی ساخته است. او شیاطین را مجبور کرده است که از زمین به آسمان بروند. او مانند خورشیدی که در آسمان می‌درخشد بر روی تخت شاهی خود نشسته، مخلوقات در هیبت عظمت او مانده و در اطرافش طلا و جواهرات پخش می‌کردند. این روز را نوروز نامیده‌اند ( روز نو ). این روز اولین روز از ماه فروردین بوده است.

نوروز از زبان عمر خیام

در کتاب نوروزنامه که عمر خیام آن را نوشته است توضیحی مختصر از جشن نوروز پادشاهان پارسی آورده شده است:

از زمان کیخسرو تا دوران پادشاهی یزدگرد، آخرین پادشاهان قبل از اسلام در ایران، مراسم سلطنتی نوروز به این شکل بود: در اولین روز از سال نو یا نوروز اولین ملاقات‌کننده‌ی شاه موبد بزرگ زرتشتیان بود. او برای شاه هدایایی چون جام‌های بزرگ طلای پر از شراب، انگشتر، سکه‌ی طلا، مشتی از گندم‌های تازه، شمشیر و کمان می‌آورد. این بخشی از خطابه‌ی موبد بزرگ به شاه بود:

اعلی حضرتا، در این جشن بزرگ، اولین روز از ماه جدید سال نو، آزادانه دین کیان و یزدان را برگزین. سروش، فرشته‌ی پیام‌رسان به تو حکمت و خرد و فراست اعطا کرده است. با شادی بر تخت پادشاهی نشین ، از جام جمشید بنوش، و رسم نیاکان در همت بلند و نیکوکاری و ورزش داد و راستی و عدالت را نگه‌دار. سرت سبز و جوانی‌ات مانند خوید باد، اسبت کامگار، شمشیرت بران، پیروز مقابل دشمنان و موفق در شکار.