شیببر (لایگر)

در این مقاله می خوانید

شیببر حیوان بزرگی است که از زادوولد شیر نر با ببر ماده ایجاد می‌شود. این حیوان خصوصیاتی از هر دو والدین خود به ارث برده است. ...

طبقه‌بندی و تکامل شیببر

شیببر بزرگ‌ترین حیوان در خانواده گربه سانان است و زمانی که روی پاهای عقبی خود می‌ایستد، می‌تواند به ارتفاع بیش از 3.5 متر برسد. این حیوان که از زادوولد شیر نر با ببر ماده ایجاد می‌شود، اندازه خیلی بزرگ‌تری به نسبت والدین خود داشته و شباهت آن به شیر بیشتر از ببر است، البته خصوصیت‌های مشترکی با هر دو آن‌ها دارد. شیببر که در نتیجه زادوولد شیر ماده و ببر نر ایجاد می‌شود، حیوانی است که خصوصیت آن بیشتر به ببر شباهت دارد تا شیر. به این دلیل که زادگاه شیرها و ببرها در دنیا از هم مجزا است، احتمال اینکه شیببر و یا ببشیر به صورت در طبیعت ‌یافت شوند بسیار کم است. در حال حاضر، تعدادی شیببر در باغ‌وحش‌ها یافت می‌شوند که نتیجه مداخله غیرعمدی و یا عمدی انسان‌ها در فرایند جفت‌گیری شیر و ببر است.

ساختار بدنی و ظاهر شیببر

شیببر یک حیوان بسیار بزرگ با بدن عضلانی و درشت و سر عریض است. خز شیببرها معمولاً به رنگ شنی یا زرد تیره است که با خطوط کم رنگ و مجزای تیره که از مادرشان به ارث برده‌اند پوشیده شده است. با وجود اینکه رنگ‌های دیگری برای خز این حیوان دیده شده است (به طور مثال سفید، در صورتی که مادر این حیوان ببر سفید باشد)، شیببرها به‌طورکلی ظاهری بیشتر شبیه به شیر دارند که این شامل یال در انواع نر این حیوان می‌شود. با وجود اینکه یال شیببر به بزرگی و زیبایی یال یک شیر نر نیست، ممکن است در برخی از آن‌ها، خیلی بزرگ شود، البته اینکه شیببرهای نر اصلاً یال نداشته باشند هم مسئله خیلی عجیبی نیست. شیبرها علاوه بر خزهای راه‌راه که در قسمت عقبی بدنشان مشهود تر است، ممکن است خال‌هایی که در قسمت پشتی گوش ببر یافت می‌شود، و همچنین خزی که در اطراف چانه ببر وجود دارد را نیز از مادر خود به ارث ببرند.

گستره و محل زندگی شیببر

از نظر تاریخی این امکان وجود داشت که شیرهای نر و ببرهای ماده با هم زادوولد داشته باشند، ولی احتمال این مسئله خیلی کم بود. دلیل این مسئله این است که شیر آسیایی، زمانی در گستره خیلی وسیع‌تری از آسیا زندگی می‌کرد و در نتیجه امکان اینکه وارد قلمرو ببرها شود بیشتر بود. با این حال در حال حاضر، ببرها تنها در جنگل‌های انبوه آسیا یافت می‌شوند، زیرا قلمرو آن‌ها همیشه در حال کوچک تر و کوچک تر شدن است. از سوی دیگر، محل زندگی شیرها (به جز چند شیر باقی‌مانده آسیایی که در جنگل‌های متروک هند که ببر در آن‌ها وجود ندارد زندگی می‌کنند)، چمن زارهای آفریقا است. به این دلیل، با وجود اینکه در صورت حفظ جمعیت شیرهای آسیایی، امکان دیدن شیببر در قلمرو ببرها وجود داشت، ولی در حال حاضر تنها شیببرهای شناخته‌شده، در قفس‌های دربسته در باغ‌وحش‌ها یافت می‌شوند.

رفتار و شیوه زندگی شیببر

با وجود اندازه بسیار بزرگ شیببرها، و این حقیقت که والدینشان دو عدد از وحشی‌ترین شکارچیان طبیعی هستند، مشخص شده است که شیببرها، طبیعتی رام و مطیع داشته و مخصوصاً با مربیان خود به راحتی کنار می‌آیند. با اینحال، گزارش شده است که خود آن‌ها هم از اینکه بیشتر شیر یا ببر هستند مطمئن نیستند، زیرا علاقه خیلی زیاد و عجیبی به آب دارند. در حیات وحش، ببرها معمولاً برای شکار و یا خنک کردن بدن خود در گرما وارد آب می‌شوند و به این دلیل شناگران خوبی هستند، و این‌طور به نظر می‌رسد که شیببرها این خصوصیت را از مادران خود به ارث برده‌اند. با اینحال، شیرها از آب خوششان نمی‌آید، به همین دلیل اغلب گزارش شده است که برای ببشیرها مدتی طول می‌کشد تا به سبک زندگی آبی خود عادت کنند. یک نکته عجیب دیگر، این حقیقت است که شیببرها هم صداهای شیرها و هم ببرها را تولید می‌کنند، ولی غرش آن‌ها بیشتر به شیرها شباهت دارد.

باروری و چرخه زندگی شیببرها

بیشتر شیببرها، به دلیل زادوولد تصادفی شیرها و ببرهایی که در یک محیط نگهداری می‌شده‌اند به وجود آمده‌اند. بعد از جفت‌گیری و یک دوره بارداری حدوداً 100 روزه، ببر ماده بین 2 تا 4 شیببر به دنیا می‌آورد. همانند نوزادان گربه سانان بزرگ دیگر، شیببرهای نوزاد هم کور به دنیا آمده و بسیار آسیب‌پذیر هستند و در6 ماه اول زندگی خود، بسیار به مادر خود متکی هستند. همانند نوزادان شیرها، شیببرهای تازه متولدشده هم خال‌هایی روی خز خود دارند که به استتار بیشتر آن‌ها کمک می‌کند. با این حال، این خال‌ها همانند برخی شیرهای بالغ، اغلب در شیببرها باقی‌مانده و معمولاً در قسمت پایین بدن آن‌ها بیشتر است. متأسفانه تعداد زیادی از نوزادان شیببر، با نقص‌های مادرزادی به دنیا می‌آیند و بیشتر از یک هفته زنده نمی مانند.

رژیم غذایی و شکار

همانند بقیه گربه سانان، شیببرها هم حیواناتی گوشت‌خوار هستند و برای تغذیه خود، حیوانات دیگر را شکار می‌کنند. با وجود اینکه رژیم غذایی شیببرها در طبیعت را تنها می‌توان حدس زد (زیرا واقعاً این حیوان در طبیعت وجود ندارد)، ولی احتمالاً چیزی شبیه به رژیم غذایی ببرها بوده و از گیاه خوران بزرگی همانند گوزن و گراز وحشی و احتمالاً فیل‌های آسیایی کوچک و آسیب‌پذیر (به لطف اندازه خیلی بزرگ شیببر) تشکیل می‌شود. در اسارت، آن‌ها روزی حدوداً 9 کیلوگرم گوشت مصرف می‌کنند، ولی می‌توانند به راحتی در یک وعده بیش از 45 کیلوگرم گوشت هم ببلعند. شیببرها آرواره‌های خیلی بزرگ با دندان‌های تیز دارند که برای قطع کردن گوشت عالی است. شیببرها، بدن خیلی ماهیچه‌ای و پنجه‌های تیزی نیز دارند که به آن‌ها کمک می‌کند به راحتی شکار خود را گرفته و آن‌ها را از پا در آورند.

شکارچیان و تهدیدهای شیببر

در صورتی که شیببرها در حیات وحش به وجود بیایند، قدرتمندترین درنده محیط خود بوده و به همین دلیل هیچ شکارچی طبیعی ای نخواهند داشت. با این حال ممکن است این حیوان همانند شیرها و ببرها، برای خز خود و یا به عنوان جایزه شکار شود. همچنین از دست رفتن محیط‌زیست طبیعی آن‌ها هم یک خطر برای این حیوان محسوب می‌شود. در اسارت، بسیاری از نوزادان شیببر، با نقص‌های مادرزادی کشنده به دنیا می‌آیند، به این دلیل که این حیوان نتیجه جفت‌گیری دو گونه حیوانی متفاوت است. در حال حاضر این حیوان صرفاً توسط باغ‌وحش‌ها با هدف پول در آوردن تولید می‌شود. 

خصوصیت‌ها و حقایق جالب در مورد شیببر

با وجود اینکه به دلیل دورگه بودن شیبرها، این حیوانات معمولاً عقیم هستند، ولی موردی وجود داشته است که یک شیببر ماده، توانست باردار شود و بچه به دنیا آورد، ولی یک شیببر نر بارور تابحال هیچ‌گاه وجود نداشته است. یکی از معروف‌ترین شیببرها، توسط هالیوود به وجود آمد و نام هرکول روی آن گذاشته شد. در سن سه سالگی، این حیوان زمانی که روی پاهای عقبی خود ایستاده بود ارتفاع 3 متر داشته و وزنی برابر نیم تن داشت. یکی از دلایل دیگری که احتمال وجود شیببرها در حیات وحش خیلی کم است، این است که در صورتی که یک شیر نر و یا ببر ماده در حیات وحش باهم رودررو شوند، به احتمال زیاد برای دفاع از قلمرو خود باهم مبارزه کرده و یا برای جلوگیری از آسیب دیدن، از هم دوری می‌کنند.

رابطه شیببر با انسان‌ها

طبق موارد ضبط‌شده، شیببر از اوایل قرن 19 میلادی، و از زمانی که چند نوزاد شیببر در سال 1824 در آسیا به دنیا آمد، توسط انسان‌ها ایجاد می‌شده است. با این حال، مورد بعدی ضبط‌شده از وجود شیببرها، در یک باغ‌وحش در آفریقای جنوبی قبل از جنگ جهانی دوم بود که بیش از 100 سال با مورد قبلی فاصله داشت. با وجود اینکه رفتار شیببرها خیلی ملایم است، با این حال مناقشه زیادی در مورد جفت دهی بین دو گونه حیوانی مختلف وجود دارد، مخصوصاً زمانی که احتمال وجود این امر بدون مداخله انسان در طبیعت بسیار پایین است. با این حال، در حال حاضر تعدادی شیببر در باغ‌وحش‌ها و مؤسسه‌های حیوانات در دنیا وجود دارند و این حیوان معمولاً به منظور جذب پول پرورش داده می‌شود.

وضعیت حفاظتی شیببر

به این دلیل که شیببرها به دلیل جفت دهی دو گونه متفاوت حیوانی ایجادشده و در طبیعت وجود ندارند، نام علمی و وضعیت حفاظتی هم ندارند. شیببرها تنها در چند محوطه بسته در جهان وجود داشته و توسط بسیاری از افراد با دیده تحقیر دیده می‌شوند، زیرا از دید آن‌ها این موجود در طبیعت وجود نداشته و دلیلی برای حفاظت از آن وجود ندارد. پرورش شیببر در حال حاضر در یکسری از کشورهای جهان ممنوع شده است.

1. 1. شیببر
      فرمانرو	جانوران
      شاخه	طنابداران
      رده	پستانداران
      راسته	گوشتخوارسانان
      زیرراسته	گربه سانان
      تیره	گربه‌ایان
      نام	شیببر، لایگر  (Liger)
      محل زندگی	باغ‌وحش
      رنگ	قهوه‌ای مایل به زرد، سیاه، قهوه‌ای، نارنجی
      نوع پوشش	خز
      اندازه	2.8 متر تا 3.6 متر
      وزن	400 تا 600 کیلوگرم
      حداکثر سرعت	80 کیلومتر در ساعت
      رژیم غذایی	گوشت‌خوار
      شکار (احتمالی)	گوزن، گراز وحشی، احشام
      سبک زندگی	روزانه/شبانه
      رفتار گروهی	منزوی
      طول عمر	18 تا 22 سال
      سن بلوغ جنسی	3 تا 4 سال
      مدت بارداری	100 روز
      زمان از شیر گرفتن	6 ماه
      وضعیت حفاظتی	بدون وضعیت
      متمایزترین خصوصیت	سر و بدن بسیار بزرگ
      حقیقت جالب	فرزند یک شیر و یک ببر!