عجیب‌ترین فوبیاها (ترس مرضی )

فوبیا ترس غیرمنطقی و شدید است که به عنوان نوعی اختلال اضطراب در نظر گرفته می‌شود. سه دسته فوبیا (ترس مرضی) وجود دارد: ترس از مکان‌های باز یا آگروفوبیا ، ترس اجتماعی، و ترس‌های خاص. ترس اجتماعی باعث می‌شود فرد ترس غیرمعقول از وضعیت‌های اجتماعی و در کنار دیگران بودن داشته باشد. 

ترس خاص زمانی است که فرد از یک مکان، شیء، یا وضعیت، ترس غیرمنطقی دارد، مانند ترس از پرواز (aviophobia) یا ترس از صحبت کردن در جمع (glossophobia). ترس‌های خاص به 5 نوع مختلف تقسیم می‌شوند:

• ترس از حیوان

• ترس از محیط‌های طبیعی

•  ترس از خون، تزریق، جراحت

• ترس‌های وضعیتی

• ترس‌های دیگر که در گروه‌های بالا قرار نمی‌گیرند 

این ترس‌ها اغلب زمانی ایجاد می‌شوند که کودک هستیم و احتمال داده می‌شود که به وسیله وقایع آسیب زا، مواد شیمیایی مغز، و رفتارهای اکتسابی از والدین در ما ایجاد می‌شوند. 

ترس‌های خاص، از موارد متداول مانند ترس از ارتفاع (آکروفوبیا) تا موارد کم شناخته‌تر مانند ترس شدید از رنگ بنفش (پورفیروفوبیا) یا ترس از ریش (pogonophobia) می‌تواند متفاوت باشد. اگر چه مردم از تعداد بی‌شماری فوبیا رنج می‌برند (این‌طور تصور کنید که می‌توانید دچار ترس شدید از تقریباً هر شی یا موقعیتی شوید)، در اینجا شما را با ده مورد از عجیب‌ترین آن‌ها آشنا می‌کنیم: 

10- ترس از کاغذ (پاپیروفوبیا : Papyrophobia)

اگر ترس نامعقول از کاغذ دارید تنها نیستید. اما همه افرادی که ترس از کاغذ دارند، ترسشان به یک شکل نیست. برخی از لمس کاغذ می‌ترسند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است از کاغذ پاره شده، خیس، سفید یا تمام موارد دیگری که می‌تواند مربوط به کاغذ باشد بترسند. 

ترس از چیزی مانند کاغذ که در زندگی ما نفوذ زیادی دارد ممکن است ناتوان کننده باشد. درمان این ترس شامل ترکیبی از درمان رفتاری شناختی (برای یادگیری مهارت‌های غلبه)، حساسیت‌زدایی و در صورت لزوم داروهایی مانند داروهای ضد اضطراب و ابزارهای الکترونیکی کتاب‌خوانی باشد. 

9- ترس از نوجوانان (اِفیبای فوبیا : Ephebiphobia)

شاید این رفتار افراد مسن تر که بر سر بچه‌ها فریاد می‌زنند تا از باغچه و حیاطشان دور بمانند، به نظرتان خنده‌دار باشد، اما فوبیایی به نام ترس از نوجوانان وجود دارد که ابتدا به عنوان ترس یا بیزاری از نوجوانان دسته‌بندی می‌شد. احتمالاً همسایه پیر شما فقط ناراحت و بدخلق است و فوبیا ندارد، اما برخی از این افراد واقعاً با ترس نامعقول از نوجوانان زندگی می‌کنند که به دوری کردن از آن‌ها، بد گمانی، ممانعت از آن‌ها، و حتی تبعیض منجر می‌شود. درمان فوبیایی مانند این ممکن است نیاز به ترکیبی از روش‌ها، از جمله صحبت درمانی برای یادگیری ریشه این مشکل، و یادگیری مهارت‌های غلبه برای کاهش ترس داشته باشد. 

ترس از گروه‌های سنی خاص صرفاً محدود به ترس از نوجوانان نمی‌شود. افرادی که از عارضه جرنتوفوبیا (gerontophobia) رنج می‌برند، ترسی اغراق‌آمیز از افراد سال‌خورده دارند، درحالی‌که مبتلایان به پدیافوبیا (pediaphobia)، به صورت غیرمنطقی از کودکان و نوزادان می‌ترسند.

8- ترس از شعر (متروفوبیا : Metrophobia) 

از انواع مختلف شعر فرار می‌کنید و می‌ترسید؟ اگر شعر باعث وحشت شما می‌شود و سریع می‌خواهید از آن فرار کنید احتمالاً از متروفوبیا رنج می‌برید. 

اگر چه شناسایی علت برخی از فوبیاها ممکن است دشوار باشد، اما ترس از شعر احتمالاً ریشه در نحوه آشنایی ما با ادبیات دارد. شعر محبوب و مورد قبول مردم است، ما می‌ترسیم نتوانیم معنی آن را تفسیر کنیم و این باعث شود احمق به نظر برسیم. شعر در حقیقت فقط شکلی از ارتباط است که عادت نداریم در زندگی روزمره با آن مواجه شویم و این ناآشنایی باعث می‌شود با آن راحت نباشیم. آشنایی و آشتی با شعر نباید سخت باشد. 

ریشه ترس از شعر اغلب با اولین مواجهه ما با شعر برمی‌گردد، زمانی که تفسیر یا خواندن یک شعر باعث شد احساس ناامیدی یا ناتوانی کنیم. 

7- ترس از استفراغ (امتوفوبیا : Emetophobia)

ترس از استفراغ در واقع کاملاً متداول است، اما احتمالاً چیزی از آن نشنیده‌اید، میدانید چرا؟ چون مردم‌دوست ندارند درباره ترس‌هایشان صحبت کنند. 

افرادی که از ترس از استفراغ رنج می‌برند، ممکن است از بیماری بترسند و اغلب از وضع‌هایی که ممکن است باعث به‌هم‌ریختگی گوارشی‌شان شود اجتناب کنند. ممکن است از غذاهایی که توسط دیگران آماده‌شده یا غذاها و نوشیدنی‌های مشخصی به خاطر ترس از مسمومیت اجتناب کنند. این آن‌ها را در خطر اختلالات خوردن قرار می‌دهد. ممکن است این افراد در مورد پاکیزگی سخت‌گیری کنند و در اینجا هم از مسمومیت غذایی، باکتری‌ها یا آلودگی‌های دیگر بترسند. زنان ممکن است از بارداری اجتناب کنند به خاطر این که از استفراغ ناشی از ناخوشی صبحگاهی (morning sickness) آن می‌ترسند. همچنین ممکن است از شنیدن، دیدن و مراقبت از افرادی که بیمار هستند خودداری کنند. 

چون ریشه فوبیا اغلب در تجربه‌های آسیب‌زای کودکی مانند احساس از دست دادن کنترل یا سرباری در هنگام بیماری قرار دارد ، غلبه بر ترس از استفراغ به معنی شناسایی اضطراب عامل آن است. درمان رفتاری شناختی می‌تواند به این افراد کمک کند مکانیسمهای غلبه بر آن را یاد بگیرند و اگر ترس موجب حمله وحشت (panic attack) می‌شود دارو نیز ممکن است مفید باشد. 

6- ترس از خواب یا زامنی فوبیا (سامنیفوبیا : Somniphobia) 

خواب کامل و خوب در شب برای سلامت فیزیکی و روانی لازم است. بسیاری از مردم معمولاً خواب کافی دریافت نمی‌کنند. بزرگ‌سالان نیاز به هفت تا نه ساعت خواب در شب دارند اما تقریباً 29 درصد از بزرگ‌سالان خواب کمتر از 7 ساعت را گزارش می‌کنند. احساس خستگی می‌کنید؟ اما احتمالاً به اندازه افرادی که خواب هراسی دارند، خسته نیستید. 

درمان ترس از خواب مشابه درمان فوبیاهای دیگر است. پیش از این که بتوانید به درستی آن را درمان کنید، باید علت آن را پیدا کنید. به جای اتکا بر قرص‌های خواب، از درمان رفتاری شناختی کمک بگیرید (همان درمانی که برای اختلالات دیگر اضطراب استفاده می‌شود) تا دوباره بر عادات خواب خود کنترل داشته باشید و احساسات منفی مرتبط با خواب را از بین ببرید. 

5- ترس از چانه (جینیوفوبیا : Geniophobia) 

ممکن است عاشق یا متنفر از شکل پا باشید، بینی دکمه‌ای را ترجیح دهید یا آرزو داشته باشید پوستتان با افزایش سن شل و آویزان نشود، اما بین ترجیح چیزی که به نظرتان درباره خودتان و دیگران جالب است (یا جالب نیست) و داشتن ترس شدید از آن تفاوت وجود دارد. ترس از چانه یکی از این ترس‌ها است. منظور ترس از پیدا کردن غبغب نیست، بلکه ترس از نگاه کردن به چانه و لمس کردن این بخش از بدن است، خواه بدن خودتان باشد یا یک غریبه. ممکن است عجیب به نظر برسد اما افرادی که از این فوبیا رنج می‌برند می‌دانند که این ترس غیرمنطقی است. خوشبختانه درمان‌هایی مانند صحبت درمانی، درمان مواجهه‌ای و داروها می‌توانند به بیماران کمک کنند بر این فوبیا غلبه کنند. 

ترس از چانه نسبت به سایر فوبیاهای مربوط به بدن بهتر است. علاوه بر ترس از چانه، ترس از زانو (genuphobia) و ترس از دست (chirophobia) نیز وجود دارد. افرادی هم که از ناف می‌ترسند از فوبیای ترس از ناف (omphalophobia)رنج می‌برند. 

4- ترس از رنگ (کروموفوبیا : Chromophobia)

افرادی که از فوبیا رنج می‌برند ناگهان متوجه تنفس کوتاه، وحشت و تعریق می‌شوند چون با وضعیت یا شیئی مواجه شده‌اند که به هر دلیل ترس عمیق و دائمی و احساس درهم‌شکننده اضطراب را در آن‌ها تحریک کرده است. برخی انواع فوبیاها، مانند ترس از عنکبوت یا رعد، زندگی را به گونه‌ای مختل نمی‌کند که نیاز به درمان داشته باشد. فوبیاهای دیگر مانند ترس از رنگ ممکن است برای فرد ناتوان‌کننده باشند. ترس از رنگ تغییرات چشمگیری در زندگی ایجاد می‌کند. تصور کنید می‌خواهید در یک دنیای بی‌رنگ زندگی کنید. 

افرادی که فوبیای رنگ دارند ممکن است از همه رنگ‌ها یا تنها از تعدادی از آن‌ها بترسند اما فوبیاهایی نیز وجود دارند که ترس نسبت رنگ خاصی است، مثل ترس از رنگ زرد (xanthophobia)، ترس از رنگ سفید (leukophobia)، ترس از رنگ قرمز (و سرخ شدن چهره) (erythrophobia)، ترس از رنگ سیاه (melanophobia) و ترس از رنگ بنفش (porphyrophobia). 

3- ترس از آینه (آیساپتروفوبیا : Eisoptrophobia)

اگر به این فوبیا مبتلا باشید، احتمال خیلی کمی وجود دارد که آینه‌ای بر روی دیوار یا هر جای دیگر داشته باشید. ترس از آینه در واقع ترس اغراق‌شده از سطوح منعکس کننده است. ممکن است این ترس به شکل ترس از نگاه کردن به آینه و دیدن تصویر خود بروز کند، یا ریشه در خرافاتی مانند ترس از شکستن آینه و بد شانسی ناشی از آن یا خرافات دیگر داشته باشد. تنها چیزی که مسلم است این است که افراد خودشیفته از این اختلال رنج نمی‌برند. 

2- ترس از کار (ارگوفوبیا : Ergophobia)

احتمالاً بسیاری از ما درباره این فوبیای عجیب خیال‌پردازی کرده‌ایم: ترس مزمن و نامعقول از کار. 

فردی که این فوبیا را دارد ترس و اضطراب شدیدی در مورد کار تجربه می‌کند، خواه در محل کار باشد، به کار فراخوانده شود، یا باید با چیزی مرتبط با روز کاری معمول مواجه شود. ترس از کار ممکن است به نظر برسد چند فوبیا است که در کنار هم قرار گرفته است. مثلاً ترس از صحبت کردن در جمع (glossophobia)، ترس از بودن در کنار دیگران (ترس اجتماعی)، و ترس از شکست (atychiphobia)، ممکن است در این فوبیا نقش داشته باشند. درمان رفتاری شناختی، مواجهه با محل کار برای حساسیت‌زدایی ترس، و داروها ممکن است به رفع این فوبیا کمک کنند. 

1- ترس از ترس (فوبوفوبیا : Phobophobia) 

اگر از ترس از ترس یا فوبوفوبیا رنج می‌برید، احتمالاً آن را به خاطر ترس ناتوان‌کننده از آن در فهرست فوبیاهای عجیب ما قرار نداده‌اید. فوبوفوبیا ترس از فوبیا یا به وجود آمدن فوبیا است. به عبارت دیگر ترس از ترس است. 

ترس برای بقای ما لازم است. وقتی مورد خطر قرار می‌گیریم ( یا تهدید را احساس می‌کنیم) پاسخ بجنگ یا فرار کن در ما فعال می‌شود. این یک پاسخ فیزیولوژی اتوماتیک است. اما فوبیاها اختلالات اضطرابی هستند. فوبیاها پاسخ‌های دائمی و اغراق‌شده نسبت به ترس هستند که ممکن است علائمی از تعریق کف دست و افزایش ضربان قلب تا حمله وحشت و انزوای اجتماعی را موجب شوند. 

ترس از واژه‌های لاتین یا یونانی 

اگر از خود فوبیا نمی‌ترسید، شاید از واژه‌های یونانی و واژه‌شناسی علمی می‌ترسید؟ این فویبا هلینیلاگوفوبیا (hellenologophobia) نام دارد.