آناتومی گلودرد

گلو درد معمولی یا استرپتوکوکی؟ 

 

همه ما با احساس خارش و خراشیدگی در گلوی خود آشنا هستیم. علت آن ممکن است هوای خشک زمستان، آلرژی فصلی یا سرماخوردگی باشد اما گاهی اوقات مسئول آن استرپتوکوک است که یک عفونت باکتریایی است و در صورتی که درمان نشود ممکن است خطرناک باشد. تنها پزشک می‌تواند تشخیص قطعی دهد اما علائمی نیز وجود دارد که می‌تواند سرنخی به شما بدهد که گلو درد معمولی را از استرپتوکوکی تشخیص دهید. 

 

وجود لکه‌های سفید غیر معمول 

 

نگاه کردن به داخل گلو می‌تواند سر نخ مهمی درباره عامل گلو درد در اختیار قرار دهد. در گلودرد استرپتوکوکی اغلب لکه‌های سفیدی در گلو و روی لوزه‌ها وجود دارد و نیز لوزه‌ها متورم و قرمز رنگ می‌شوند. چرک نیز ممکن است در پشت گلو مشاهده شود. 

 

مشاهده علائم سرماخوردگی 

 

سرفه و ترشحات پشت بینی احساس بدی به شما میدهد اما در صورت وجود این علائم احتمال گلو درد استرپتوکوکی کمتر است. وقتی احتقان، آبریزش بینی و علائم دیگر سرماخوردگی همراه با گلودرد وجود داشته باشد ویروس سرماخوردگی معمولا مسئول آن است. 

 

درجه تب

 

سرماخوردگی اغلب موجب تب می‌شود اما معمولا تب خفیف است. گلودرد با تب بالای 38 درجه سانتیگراد احتمال استرپتوکوک را افزایش میدهد. اگرچه استرپتوکوک ممکن است بدون تب یا با تب خفیف نیز وجود داشته باشد. 

 

تورم گره‌های لنفاوی 

 

گلودرد استرپتوکوکی ممکن است باعث شود گره‌های لنفاوی در گردن متورم و در هنگام لمس دردناک باشند. این گره‌های لنفاوی مسئول گیر انداختن و از بین بردن میکروب‌ها هستند. وقتی بخشی از بدن عفونی می‌شود احتمال دارد که نزدیکترین گره لنفاوی به علت انجام وظیفه متورم شود. 

 

میزان درد ایجاد شده 

 

گلو درد ایجاد شده توسط سرماخوردگی می‌تواند خیلی دردناک باشد اما معمولا پس از چند روز از بین میرود. گلودرد استرپتوکوکی شدیدتر و طولانی مدت‌تر است. درد ممکن است به قدری شدید باشد که بلع را دشوار سازد. در برخی از موارد نیز موجب تهوع، کاهش اشتها یا درد در سر و شکم می‌شود. 

 

ایجاد بثورات پوستی 

 

علامت کمتر متداول عفونت استرپتوکوکی بثورات پوستی است که بر روی گردن و سینه ظاهر شده و در نهایت به بقیه بدن گسترش می‌یابد. وقتی این بثورات زبر و سمباده مانند ایجاد می‌شوند عفونت به عنوان تب اسکارلت (مخملک) شناخته می‌شود. اگر چه بثورات پوستی تمام بدن ممکن است نگران کننده باشد اما ظرف چند روز از بین میرود. درمان آنتی بیوتیک می‌تواند به جلوگیری از مشکلات و پیچیدگی‌های بعدی عفونت استرپتوکوکی کمک کند. 

 

استرپتوکوک، یک عفونت باکتریایی 

 

یک دلیل این که تشخیص گلودرد استرپتوکوکی از سرماخوردگی معمولی بسیار مهم است این است که این عفونت به واسطه باکتری استرپتوکوکوس گروه A ایجاد می‌شود در حالی که گلودرد ساده سرماخوردگی توسط یک ویروس ایجاد می‌شود. درمان‌های آنتی‌بیوتیکی ممکن است علائم و طول مدت بیماری را کاهش دهند، علاوه بر آن این درمان‌ها احتمال عوارض و پیچیدگی‌های بعدی را نیز کاهش میدهند. بدون آنتی‌بیوتیکها یک عفونت استرپتوکوکی ممکن است منجر به مشکلاتی شود که بر قلب یا سایر اندام‌ها تاثیر می‌گذارد، این وضعیت ممکن است بیماری جدی ایجاد کند، هر چند نادر است. 

 

سرماخوردگی و آنتی بیوتیک‌ها: نه بگویید 

 

با آنتی بیوتیک نمی‌توانید از شر گلودرد ایجاد شده توسط سرماخوردگی خلاص شوید. چون سرماخوردگی توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود و آنتی‌بیوتیک‌ها تنها در مقابل باکتری‌ها کارساز هستند. به علاوه مصرف غیر ضروری آنتی‌بیوتیک ممکن است در افزایش مقاومت میکروبی نقش داشته باشد. وقتی باکتری‌ها به طور مکرر در مقابل آنتی بیوتیک‌ها قرار می‌گیرند، ممکن است به ابرمیکروب‌ها (superbugs) تبدیل شوند که با داروهای استاندارد قابل درمان نیستند. 

 

آزمایش سریع استرپتوکوک 

 

برای تشخیص این که گلودرد استرپتوکوکی است یا ناشی از سرماخوردگی، پزشک ممکن است از آزمایش سریع استرپتوکوک استفاده کند. نتایج آن ظرف پنج تا ده دقیقه آماده می‌شود اما این آزمایش همه موارد استرپتوکوک را شامل نمی‌شود. در صورتی که نتیجه آزمایش منفی باشد پزشک نمونه‌ای از باکتری‌های گلو را به آزمایشگاه می‌فرستد. این آزمایش چند روز طول می‌کشد تا تکمیل شود. 

 

آنتی بیوتیک برای گلودرد استرپتوکوکی 

 

اگر گلودرد شما استرپتوکوکی تشخیص داده شده است ممکن است پزشک مصرف ده روز آنتی بیوتیک یا آمپول آن را برایتان تجویز کند. احتمالا ظرف یک یا دو روز احساس بهتری خواهید داشت اما به هرحال لازم است تمام آنتی بیوتیک‌های تجویز شده را مصرف کنید، در غیر این صورت ممکن است تعدادی از باکتری‌ها زنده بمانند. به یاد داشته باشید که استرپتوکوک شما هنوز تا بیست و چهار ساعت پس از مصرف آنتی بیوتیک مسری است بنابراین دستانتان را مرتب بشویید و از لوازم مشترک با دیگران استفاده نکنید. پس از ابتلا به استرپتوکوک مسواک خود را دور بیاندازید. 

 

مراقبت‌های خانگی برای گلودرد 

 

گلودرد شما چه استرپتوکوکی باشد چه سرماخوردگی اقداماتی برای کاهش درد و ناراحتی آن می‌توانید انجام دهید. یکی از کارهایی که برای آرام کردن آن می‌توانید انجام دهید غرغره آب نمک است. یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب بریزید و آن را غرغره کنید. با این کار گلو را مرطوب نگه داشته و احساس خارش و خراشیدگی را کاهش می‌دهید. 

 

رطوبت‌ساز یا بخارساز (بخور) 

 

تنفس در بخار ناشی از رطوبت ساز یا بخور می‌تواند رطوبت گلو را حفظ کرده و درد را کاهش دهد. همین نتیجه را می‌توانید با تنفس بر روی آب داغ انجام دهید. یک حوله بر روی سر خود بیاندازید تا بخار را اطراف صورت نگه دارید و به صورت عمیق تنفس کنید. این کار را 5 تا 10 دقیقه و چند مرتبه در روز انجام دهید. 

 

کمپرس گرم 

 

پد گرم کننده را در مقابل گلوی خود بگیرید یا خودتان با خیس کردن حوله با آب داغ کمپرس گرم بسازید. این کار به خصوص وقتی که گره‌های لنفاوی گردنتان دردناک شده است، درد را آرام می‌کند. 

 

غذاهای آرام کننده 

 

اگر برای خوردن بستنی نیاز به بهانه دارید گلودرد بهانه خوبی است. سرما تاثیر بی حس کنندگی دارد و بافت خامه‌ای بستنی بلعیدن آن را آسان می‌کند. این خوراکی راحت برای شاد کردن بیماران کودک (نه خردسال) نیز عالی است. غذاهای آرام کننده دیگر شامل شیر بستنی (میلک شیک)، ژلاتین و سوپ داغ است. در موارد شدید گلودرد بهتر است از مصرف غذاهای تند یا ترد خودداری کنید. 

 

آب رسانی به بدن 

 

از آنجایی که بلع دردناک و تب می‌تواند منجر به بی آب شدن (دهیدراته) بدن شود لازم است مصرف مایعات را افزایش دهید تا از آن جلوگیری کنید. آب و ماء الشعیر گزینه‌های مناسبی هستند. از نوشیدنی‌های مرکباتی خودداری کنید چون ممکن است گلو را ملتهب و تحریک کنند. 

 

مسکن‌ها 

 

مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند موقتا درد گلو را آرام کنند. به کودکان و نوجوانان به علت خطر نادر اما مرگبار سندرم ری، آسپیرین ندهید. 

 

اسپری و قرص مکیدنی گلودرد 

 

درد گلو را می‌توانید با اسپری یا قرص مکیدنی بی حس کننده آرام کنید. مکیدن یخ نیز می‌تواند تا حدی درد را آرام کند. حتی می‌توانید اسپری گلو در اندازه مسافرتی را در کیف خود حمل کنید و در مواقعی که بیرون هستید استفاده کنید.  

 

ضد احتقان‌ها 

 

اگر سرماخوردگی دارید و آب ریزش بینی گلوی شما را تحریک می‌کند می‌توانید از اسپری ضد احتقان بینی یا خوراکی استفاده کنید تا ترشحات پشت بینی را خشک کرده و گلوی شما را آرام کند. افراد مبتلا به بیماری‌های مشخص و افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند ممکن است لازم باشد از مصرف ضد احتقان خودداری کنند. 

 

گلودرد طولانی 

 

اگر گلو درد شما بیش از یک هفته طول بکشد یا بدتر شود باید دوباره به پزشک مراجعه کنید حتی اگر آزمایش استرپتوکوک اولیه منفی بوده است، این امکان وجود دارد که باکتری‌ها روی سواب (ابزاری شبیه به گوش‌پاک‌کن که با آن مخاط گلو را برای تست جمع آوری می‌کنند) قرار نگرفته باشند و نیاز به انجام دوباره آزمایش باشد. گلودرد طولانی می‌تواند علامت رفلاکس اسید، مونو نوکلئوز (mononucleosis) یا بیماری دیگر باشد.