تأثیرات جراحی‌های کاهش وزن بر سلامتی

بای پس معده و جراحی‌های دیگر کاهش وزن تغییراتی در دستگاه گوارش شما ایجاد می‌کنند تا با محدود کردن حجم غذایی که می‌توانید بخورید یا کاهش جذب مواد مغذی و یا هردو، به کاهش وزن شما کمک کنند.

 

جراحی‌های کاهش وزن

روش‌های مختلفی برای جراحی کاهش وزن وجود دارد که مجموعاً به‌عنوان جراحی چاقی یا باریاتریک (bariatric) شناخته می‌شود. بای پس معده یکی از متداول‌ترین انواع جراحی باریاتریک در امریکا است. بسیاری از جراحان این روش را ترجیح می‌دهند چون معمولاً عوارض کمتری نسبت به جراحی‌های دیگر چاقی دارد.

بااین‌حال همه اشکال جراحی‌های کاهش وزن ازجمله بای پس معده، عمل‌های بزرگی هستند که ممکن است خطرات و عوارض جدی را موجب شوند. همچنین باید تغییرات همیشگی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید و به‌طور منظم ورزش کنید تا از موفقیت بلندمدت این جراحی مطمئن شوید.

 

انتظارات

پیش از جراحی کاهش وزن باید بدانید پس از بهبودی دقیقاً چه انتظاری باید داشته باشید. این تغییرات تنها بر وزن شما تأثیر نمی‌گذارند و برخی از این تغییرات ممکن است شما را شگفت‌زده کنند.

جراحی کاهش وزن ممکن است تغییراتی در جنبه‌های مختلف زندگی شما ازجمله عادات غذایی، تصویر ذهنی از خود و روابط فردی‌تان ایجاد کنند.

 

کاهش وزن

از پزشک خود بپرسید چه مقدار از وزنتان کاسته خواهد شد. نوع جراحی کاهش وزن نیز تفاوت ایجاد می‌کند. جراحی‌هایی که بر گوارش تأثیر می‌گذارند (مانند بای پس معده) منجر به کاهش وزن سریع‌تر و بیشتر از روش‌های حلقه گذاری قابل تنظیم (باندینگ معده) می‌گردند.

بسیاری از افراد متوجه می‌شوند که ظرف چند ماه کاهش وزنشان افت‌وخیز خواهد داشت. بسته به روش جراحی که انجام داده‌اید، ممکن است تا 2 الی 3 سال پس از جراحی به وزن کم کردن ادامه دهید.

 

خوردن

جراحی کاهش وزن تغییرات شدیدی در غذا خوردن ایجاد می‌کند. وعده‌های غذایی که پیش‌ازاین به نظرتان کم‌حجم می‌آمد، ممکن است حالا به‌سرعت شما را سیر کند. باید به آهستگی در مقادیر کم‌غذا خورده و آن‌ها را خوب بجوید.

معمولاً پس از جراحی پزشک توصیه می‌کند تعداد وعده‌های بیشتر و کم‌حجم‌تر در روز مصرف کنید و به غذاهای سرشار از پروتئین توجه ویژه‌ای داشته باشید. همچنین معمولاً توصیه می‌کنند همراه غذا آب ننوشید چون ممکن است غذا را سریع‌تر از معده خارج کرده و مانع احساس سیری در شما شود.

 

تغذیه

چون پس از جراحی کمتر غذا می‌خورید باید غذاهایی انتخاب کنید که ارزش غذایی بیشتری داشته باشند. برخی از جراحی‌های کاهش وزن مانند بای پس معده، جذب مواد مغذی را برای بدن دشوارتر می‌سازد.

با متخصص تغذیه یا پزشک خود، در مورد غذاهایی که بهتر است پس‌ازاین جراحی مصرف کنید و نیاز یا عدم نیاز به مصرف مکمل، صحبت کنید .

 

فواید جراحی کاهش وزن برای سلامتی

پس از بای پس معده یا برخی انواع دیگر جراحی‌های کاهش وزن اغلب بلافاصله فواید آن را مشاهده می‌کنید. مثلاً دیابت شما ممکن است به‌طور چشمگیری بهبود یابد. همچنین فشارخون، آرتروز، وقفه تنفسی در حین خواب (اپنه خواب)، کلسترول بالا و وضعیت‌های دیگر نیز خیلی زود تحت تأثیر قرار می‌گیرند. بهبود سلامتی پس از روش‌های حلقه گذاری قابل تنظیم معده ممکن است تدریجی‌تر باشد. باید پس از جراحی چکاپ منظم انجام دهید تا پزشک بتواند سلامت و بهبودی شما را تحت نظارت دقیق داشته باشد.

 

زندگی فعال‌تر

تداوم کاهش وزن نیاز به تلاش دارد و تحرک بیشتر، کلید آن است. اگر اکنون تحرک زیادی ندارید، با تحرک کم شروع کرده و به‌تدریج فعالیتتان را بیشتر و چالش‌برانگیزتر کنید. درباره روش‌های آسان شروع ورزش با پزشک صحبت کنید. می‌توانید از کمک یک درمانگر فیزیکی یا مربی بهره ببرید.

 

ظاهر بدن

بسیاری از مردم از مشاهده تغییرات ظاهر خود و کاهش وزن پس از جراحی کاهش وزن هیجان‌زده می‌شوند اما معایبی نیز ممکن است وجود داشته باشد. وقتی بدنتان کوچک‌تر می‌شود ممکن است پوستتان زیاد کوچک نشود و شل و آویزان شود. برخی افراد برای حل این مشکل جراحی پلاستیک را انتخاب می‌کنید تا پوست اضافی را بردارند.

 

تصویر ذهنی از خود

ممکن است مدتی طول بکشد تا به وضعیت جدید خود عادت کرده و با تغییرات سبک زندگی خود سازگاری پیدا کنید. ممکن است متوجه شوید که چقدر درگذشته برای احساس آرامش بر غذا اتکا داشتید ولی حالا چنین چیزی ممکن نیست. این احساس طبیعی است و بهتر است در مورد آن با روان‌درمانگر صحبت کنید. همچنین به دنبال گروه‌های حمایتی برای افرادی که جراحی کاهش وزن داشته‌اند، باشید و با افرادی که همانند شما چنین جراحی داشته‌اند صحبت کنید.

 

روابط فردی

وقتی وزن زیادی کم می‌کنید ممکن است روابطتان تحت تأثیر قرار بگیرد، مثلاً اگر معمولاً برای صرف غذا با افراد آمیزش داشتید و دورهم جمع می‌شدید، ممکن است لازم باشد روش‌های جدیدی برای روابط اجتماعی خود با خانواده و دوستانتان پیدا کنید که ارتباطی با خوردن نداشته باشند.

 

خطرات جراحی کاهش وزن

کاهش وزن سریع که در جراحی کاهش وزن اتفاق می‌افتد ممکن است عوارض و خطراتی داشته باشد. با مشاهده عوارض باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. عوارضی که ممکن است در حین عمل یا اندکی پس‌ازآن اتفاق بیفتد، عبارت‌اند از:

• عفونت- در یک نفر از هر بیست نفر اتفاق می‌افتد

• لخته شدن خون در پا (ترومبوز ورید عمقی) یا ریه‌ها (امبولی ریه) - در یک نفر از هر صد نفر اتفاق می‌افتد

• خونریزی داخلی - در یک درصد از مردم ایجاد می‌شود

 

پوست اضافی

اگرچه جراحی کاهش وزن ممکن است در حذف چربی اضافی در بدن موفقیت‌آمیز باشد اما نمی‌تواند پوستی که مناسب و اندازه بدن چاق شما بود را به حالت سفتی سابق خود بازگرداند. بنابراین اگر چاق هستید به‌خصوص اگر سال‌هاست که چنین وضعی داشته‌اید، ممکن است پوست اضافه زیادی پس از کاهش وزن مشاهده کنید که چین‌خورده و آویزان است، به‌ویژه در نواحی سینه‌ها، شکم، ران‌ها و دست‌وپا.

این چین‌ها معمولاً 12 تا 18 ماه پس از جراحی بیشتر پدیدار می‌شوند و ممکن است از زیبایی ظاهر جدید شما بکاهند. از طرفی تمیز کردن فضای بین چین‌های پوستی دشوار بوده و ممکن است آن ناحیه را مستعد عفونت و تحریکات پوستی نمایند.

می‌توان از جراحی زیبایی برای برداشتن پوست اضافی استفاده کرد اما ازآنجایی‌که این جراحی برای اهداف زیبایی است، شامل بیمه نمی‌شود.

هزینه درمان برداشتن پوست اضافی، بستگی به مقدار پوستی دارد که باید جراحی شود.

 

سنگ صفرا

حدود یک نفر از هر دوازده نفر پس از جراحی کاهش وزن (معمولاً ده ماه پس از جراحی) دچار سنگ صفرا می‌شود. سنگ‌های صفرا کوچک بوده و معمولاً از کلسترولی که در کیسه صفرا شکل می‌گیرد، تشکیل می‌شود .

در بیشتر موارد سنگ صفرا علامتی ایجاد نمی‌کند اما درصورتی‌که در مجاری یا منافذ محبوس شوند می‌توانند موجب تحریک و التهاب کیسه صفرا شده و علائمی مانند زیر ایجاد کنند:

• درد شدید ناگهانی در شکم

• تهوع و استفراغ

• زردی (رنگ‌پریدگی و زرد شدن پوست و سفیدی چشم)

 

تأثیرات روانی اجتماعی جراحی

اگرچه بیشتر افرادی که جراحی کاهش وزن انجام می‌دهند، بهبود کیفیت زندگی را تجربه می‌کنند اما برخی تأثیرات روانی اجتماعی نیز ممکن است در ارتباط با کاهش وزن سریع بروز پیدا کند:

برخی افراد دچار مشکلاتی در روابط زناشویی‌شان می‌شوند چون همسرشان در مورد کاهش وزن آن‌ها عصبی یا مضطرب شده یا حتی ممکن است حسادت نشان دهد.

به‌علاوه موقعیت‌های اجتماعی که حول غذا می‌گردند مانند شام خانوادگی، ممکن است برایتان جالب نباشد چراکه معمولاً به خاطر کاهش ظرفیت غذا خوردنتان احساس خجالت می‌کنید.

همچنین ممکن است هنگامی‌که وزن ثابت می‌شود (معمولاً دو سال پس از جراحی) بدخلق شدن را تجربه کنید. علت آن اغلب این است که بسیاری از مردم متوجه می‌شوند مشکلاتی که پیش از جراحی وجود داشت مانند مشکلات کاری یا نگرانی‌های مالی، هنوز پس از جراحی همچنان وجود دارد.

ممکن است صحبت کردن راجع به این موضوع با افرادی که همانند شما جراحی کاهش وزن داشته‌اند، برایتان مفید باشد. همچنین می‌توانید توصیه‌ها و اطلاعات بیشتری در این موضوع به دست آورید.

 

تنگی استوما (Stomal stenosis)

یک عارضه شایع در افرادی که بای پس معده انجام داده‌اند این است که سوراخی که کیسه معده را به روده کوچک متصل می‌کند (استوما) با تکه‌ای غذا مسدود می‌شود. این وضعیت را تنگی استوما می‌گویند و تصور می‌شود در یک‌پنجم افرادی که جراحی بای پس معده انجام می‌شود اتفاق می‌افتد.  

 

شایع‌ترین علامت تنگی استوما استفراغ مداوم است.

تنگی استوما را با فرستادن یک لوله انعطاف‌پذیر کوچک (همانند روش اندوسکپی) به محل استوما برطرف و درمان می‌کنند. بالون متصل به لوله اندوسکپ باد می‌شود تا استوما را باز کند.

بهترین راه جلوگیری از تنگی استوما این است که همیشه غذا را در قطعات کوچک بخورید، آن‌ها را کامل بجوید و از نوشیدن مایعات در حین غذا خودداری کنید.

 

لغزش حلقه قابل تنظیم معده

لغزش حلقه قابل تنظیم معده عارضه‌ای است که در یک نفر از هر پنجاه‌نفری که جراحی حلقه گذاری معده داشته‌اند، اتفاق می‌افتد. همان‌طور که از نام این عارضه پیداست، حلقه از جای خود خارج می‌شود بنابراین معده بزرگ‌تر از چیزی که قرار بود باشد می‌شود. این عارضه علائم زیر را ممکن است ایجاد کند:

• سوزش معده

• تهوع

• استفراغ

برای درمان این عارضه و درست کردن جای حلقه، باید جراحی دیگری انجام شود.

 

عدم تحمل غذایی

حدود یک نفر از هر 35 نفری که حلقه گذاری قابل تنظیم معده انجام داده‌اند، اغلب چندین سال پس از جراحی دچار عدم تحمل غذایی می‌شوند.

عدم تحمل غذایی حالتی است که بدن نمی‌تواند برخی غذاها را تحمل کنند مانند گوشت قرمز یا سالاد سبز که منجر به علائم ناخوشایندی مانند موارد زیر می‌شود:

• تهوع

• استفراغ

• بیماری رفلاکس معده مری

علت پدید آمدن این عدم تحمل غذایی هنوز مشخص نیست. در بیشتر موارد اجتناب از غذاهایی که این واکنش بدن را ایجاد می‌کنند، در بهبود و رفع علائم مفید است اما اگر دائماً این علائم را در مورد غذاهای مختلف تجربه می‌کنید باید حلقه جایگذاری شده را بردارید و به‌جای آن بای پس معده انجام دهید.

 

مرگ

هیچ روش جراحی کاملاً بی‌خطر نیست و همه روش‌ها خطر مرگ را به همراه دارند. اگرچه چشم‌انداز جراحی کاهش وزن با تکنیکهای مدرن بسیار بهبودیافته است.

 یک بازبینی در سال 2014 که در مورد 15700 بیمار انجام شد، نشان داد خطر کلی مرگ ظرف سی روز پس از هرگونه جراحی کاهش وزن یک‌هزارم است. خطر مرگ پس از بای پس معده کمی بیشتر بود. عوارض جراحی کاهش وزن که منجر به مرگ می‌شود عبارت‌اند از:

• امبولی ریه که موجب مشکلات جدی تنفسی و سپس مرگ می‌شود

• خونریزی داخلی

• عفونت

• حمله قلبی

• سکته

 

شماری از عوامل زمینه‌سازی که خطر مرگ در حین یا اندکی پس از جراحی کاهش وزن را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• سن بالای 45 سال

• فشارخون بالا

• شاخص توده بدنی 50 یا بالاتر

• جنسیت مذکر، چون مردان چاق معمولاً از زنان چاق سنگین‌تر هستند.

• عامل زمینه‌ساز امبولی ریه

 

عوامل زمینه‌ساز امبولی ریه عبارت‌اند از:

• سابقه پیشین لخته خون

• پرفشاری ریه- حالتی که فشارخون داخل ریه‌ها بالا است

• سندرم هیپوونتیلاسیون چاقی- وضعیتی است که فرد به دلیل چاقی، همیشه در تنفس مشکل دارد

 

عوامل زمینه‌ساز بالا تأثیر قابل‌توجهی بر خطر مرگ دارند. بااین‌حال چاقی درمان‌نشده (به‌خصوص چاقی بیمارگونه) نیز خطر مرگ زودرس را بسیار بالا می‌برد.

در بیشتر موارد فواید جراحی بر خطرات آن در افرادی که دارای معیارهای جراحی کاهش وزن هستند، ارجحیت دارد.