معبد پانتئون

در این مقاله می خوانید

معبد پانتئون ساختمانی در شهر رم در ایتالیاست که ابتدا توسط مارکوس ویپسانیوس آگریپا ساخته شد. ساختمان کنونی توسط امپراتور هادریانوس کامل شد و تقریباً برای 126 سال پس از میلاد مسیح است. ...

تاریخچه

در دوران پس از نبرد آکتیوم ( سال 31 قبل از میلاد ) مارکوس ویپسانیوس آگریپا برنامه‌ای برای ساخت یک ساختمان زیبا و خاص را آغاز کرد: پانتئون بخشی از مجموعه‌ای بود که او در ملک خود شروع به ساخت آن کرد. این مجموعه از جنوب به شمال دارای سه ساختمان بود.ساخت پانتئون مربوط به سال‌های  27 قبل از میلاد تا 14 پس از میلاد است.

تصور می‌شود تا قبل از تغییرات اعمال‌شده ساخت این مجموعه کار آگریپا بوده است. علت آن کتیبه‌ای است که در جلوی معبد قرارگرفته و جمله‌ای بدین مضمون روی آن حک‌شده است:

" مارکوس ویپسانیوس آگریپا، پسر لوسیوس این ساختمان را زمانی ساخت که برای بار سوم کنسول بود. "

معبد پانتئون و ساختمان‌های دیگر مجموعه بر اثر یک آتش‌سوزی بزرگ در سال 90 قبل از میلاد ویران شدند. دومیتیان ( امپراتور روم ) دوباره ساختمان را بازسازی کرد اما بار دیگر بر اثر حادثه‌ای در سال 110 پس از میلاد به آن آسیب وارد شد.

پانتئون در قرون‌وسطی

در سال 609 کنستانتین اول ( بنیان‌گذار امپراتوری بیزانس ) ساختمان را به پاپ بونیفاس چهارم داد و او آنجا را به کلیسای مسیحیان تبدیل کرده و در 13 می 609 وقف مریم مقدس کرد. بعدها پاپ دیگری به نام پاپ بونیفاس دستور داد که پس از پاک کردن آثار کفر در این معبد می‌توان آن را کلیسا کرد و آن را وقف مریم مقدس و شهیدان نمود بنابراین پس از پاک‌سازی معبد می‌توان مراسم بزرگداشت آن‌ها را برگزار نمود. گفته می‌شود حدود 28 عدد از آثار و مجسمه‌ها از دخمه‌ها خارج شده و در یک محوطه‌ی ساخته‌شده از سنگ در زیر محراب قرار گرفتند.

پانتئون در رنسانس

در دوران رنسانس از پانتئون به‌عنوان یک معبد استفاده می‌شد. افرادی مانند آنیباله کاراچی ( نقاش ایتالیایی )، آرکانجلو کورلی ( نوازنده‌ی ویولن ) در اینجا دفن شده‌اند. در قرن 15 معبد با نقاشی‌هایی زیبا تزیین شد.

پانتئون در دوران مدرن

دو پادشاه ایتالیا به نام‌های ویکتور امانوئل دوم و اومبرتوی یکم ایتالیا به همراه ملکه اومبرتو در این معبد به خاک سپرده‌شده‌اند. امروزه پانتئون یک کلیسای کاتولیک است.

ساختار پانتئون

در ابتدا ساختمان از طریقی تعدادی پله قابل‌دسترسی بود اما  بعدها ساخت آن به‌گونه‌ای تغییر کرد که سطح زمین به سمت ایوان بالاتر رفت و پله‌ها حذف شدند. دیوارهای پشت ایوان دارای تورفتگی هستند که شاید برای قرارگیری مجسمه‌های ژولیوس سزار، آگریپا و آگوستوس و یا برای مجسمه‌های خدایان طراحی‌شده بود.

درب‌های برنزی بزرگ اتاق‌های درونی زمانی با طلا پوشانده شده بودند و قدیمی‌اند اما درب‌های اصلی پانتئون نیستند. درب‌های کنونی برای قاب‌های در کوچک ساخته‌شده‌اند و از حدود قرن 15 نصب‌شده می‌باشند.

گنبدها

گنبد بتنی معبد با وزن 4535 تن روی یک حلقه به قطر 9.1 متر قرارگرفته است. بخش رو به پایین گنبد روی ستون‌های لوله‌ای شکل روی دیواری باضخامت 6.4 متر قرارگرفته و با ستون‌ها حفظ می‌شود. قطر گنبد متغیر است. در برخی نقاط قطر آن 6.4 متر بوده و در پایین به 1.2 متر می‌رسد.

فضای داخلی

گنبد درونی شاید نمادی از طاق آسمان بوده است. در بالای گنبد یک فضای دایره شکل باز است. این دایره و درب ورودی تنها منبع ورود نور به داخل ساختمان هستند و در طول روز نور از منفذ برخلاف جهت نور ساعت آفتابی وارد فضا می‌شود. همچنین این منفذ موجود در گنبد برای تهویه‌ی هوا در نظر گرفته‌شده است.

در سقف 5 ردیف پنل های تزیینی 28 تایی وجود دارد. رسیدن به این چینش مساوی سخت است و تصور می‌شود منظوری نمادین در آن وجود داشته است، مثلاً مفهومی هندسی و یا عددی. شاید در دوران باستان داخل این پنل ها ستاره‌های برنزی،  مدال‌ها و یا زیورآلات دیگر قرار داشته‌اند.

دایره‌ها و مربع‌های فضای داخلی طرحی متحد در فضای داخلی ساخته‌اند. طرح شطرنجی کف با دایره‌های متحدالمرکز و پنل های مربعی گنبد تضاد زیبایی ساخته‌اند. هر بخش از فضای داخلی، از زمین تا سقف، با طرح متفاوتی تقسیم‌شده است. درنتیجه فضای تزیینی داخل خطی نیست.