کدامیک از درمان‌های سرماخوردگی مؤثر و کدامیک نامؤثر هستند؟

درمان‌های مؤثر سرماخوردگی 

اگر دچار سرماخوردگی شدید می‌توانید انتظار یک تا دو هفته بیماری داشته باشید اما دلیلی ندارد که در این مدت رنج بکشید. درمان‌های زیر برای سرماخوردگی می‌تواند مؤثر باشد:

• آب و مایعات دیگر

آب، آب میوه، سوپ رقیق یا آب لیموی گرم با عسل، احتقان را کاهش داده و مانع بی‌آب شدن بدن می‌شود. از مصرف الکل، قهوه، و نوشابه‌های کافئین دار و سایر محصولات کافئین دار که بی‌آبی بدن را تشدید می‌کنند بپرهیزید. 

• آب نمک- غرغره آب نمک: یک چهارم تا نصف قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید تا موقتاً گلو درد را کم کرده و خارش گلو را آرام کنید. 

• اسپری و قطره بینی

اسپری و قطره سالین (محلول آب نمک) بینی (بدون نسخه) با احتقان و گرفتگی بینی مقابله می‌کند. در مورد نوزادان توصیه می‌شود چند قطره سالین را در یک سوراخ بینی بچکانید سپس به آرامی در همان سوراخ بینی با استفاده از سرنگ حباب دار مکش به بیرون ایجاد کنید. برای انجام این کار محفظه حبابی را فشار دهید و نوک سرنگ را به آرامی به اندازه 6 تا 12 میلی‌متر وارد سوراخ بینی کنید و به آرامی حباب فشرده‌شده را رها کنید. اسپری بینی را می‌توان در کودکان بزرگ‌تر نیز استفاده کرد. 

اسپریها و قطره‌های سالین (آب نمک) بر خلاف ضداحتقانهای بینی تأثیر بازگشت احتقان ندارند (تشدید علائم هنگام قطع دارو) و حتی برای کودکان ایمن بوده و تحریک‌کننده نیستند. 

• سوپ مرغ

سوپ مرغ به آرام شدن علائم سرماخوردگی و آنفلوانزا به دو صورت می‌تواند کمک کند: اول این که سوپ مرغ با مهار حرکت نوتروفیلها با التهاب مقابله می‌کند. نوتروفیلها سلول‌های دستگاه ایمنی هستند که در واکنش التهابی بدن نقش دارند. دوم این که موقتاً حرکت مخاط را تسریع می‌بخشند که احتمالاً این کار به کاهش احتقان و محدود کردن مدت زمانی که ویروس‌ها در تماس با پوشش داخلی بینی هستند، کمک می‌کند.  

• داروهای سرفه و سرماخوردگی بدون نسخه برای کودکان بزرگ‌تر و بزرگ‌سالان

داروهای مسکن و ضد احتقان بدون نسخه علائم را آرام می‌کنند اما از سرماخوردگی جلوگیری نمی‌کنند و یا دوره آن را کوتاه‌تر نمی‌کنند و بیشتر آن‌ها عوارض دارند. اگر این داروها بیش از چند روز مصرف شوند عملاً علائم را بدتر می‌کنند. 

کارشناسان توافق دارند که این داروها برای کودکان زیر دو سال خطرناک هستند. سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا، در حال بررسی ایمنی مصرف داروهای سرفه و سرماخوردگی بدون نسخه در کودکان بزرگ‌تر است.  

به یاد داشته باشید که استامینوفن اگر در دوزهای بیش از مقدار توصیه‌شده مصرف شود می‌تواند آسیب جدی به کبد یا کلیه وارد کند. این وضعیت در افرادی که استامینوفن تیلنول را در کنار داروهای آنفلوانزا مصرف می‌کنند (که ممکن است حاوی استامینوفن باشند)، شایع بوده و می‌تواند به اوردوز استامینوفن منجر شود. برچسب روی هر داروی سرماخوردگی را که مصرف می‌کنید به دقت بخوانید تا مطمئن شوید استامینوفن زیادی دریافت نمی‌کنید. 

اگر سرفه پس از رفع علائم دیگر سرماخوردگی باقی ماند به پزشک مراجعه کنید. در همین حال با آب لیموی گرم و عسل و مرطوب کردن هوای خانه گلوی خود را آرام‌تر کنید. به نوزادان عسل ندهید. 

• آنتی هیستامین‌ها

آنتی هیستامین‌های نسل اول (مخدری) ممکن است کاهش جزئی در چند علائم سرماخوردگی از جمله سرفه، عطسه، آب ریزش چشم و بینی ایجاد کنند اما نتایج آن متناقض بوده و فواید آن ممکن است به عوارض آن نیرزد. 

• رطوبت- ویروس‌های سرماخوردگی در محیط‌های خشک تکثیر می‌شوند. همین امر یکی از دلایل گسترش سرماخوردگی در زمستان است. هوای خشک غشاهای مخاطی را نیز خشک می‌کند و این موجب گرفتگی بینی و خارش گلو می‌شود. رطوبت ساز می‌تواند هوای خانه را مرطوب‌تر نماید اما در صورتی که به درستی تمیز نشود ممکن است قارچ، کپک و باکتری‌ها را نیز به فضای خانه اضافه کند. هر روز آب رطوبت ساز را عوض کنید و طبق دستورالعمل کارخانه سازنده، آن را تمیز نمایید. 

اگر نوزاد شما دچار سرماخوردگی شده، نشستن در حمام پر بخار به مدت چند دقیقه پیش از خواب ممکن است مفید باشد. 

درمان‌های نامؤثر سرماخوردگی

فهرست درمان‌های نامؤثر سرماخوردگی طولانی است. تعدادی از متداول‌ترین درمان‌هایی که تأثیری در بهبود سرماخوردگی ندارند به شرح زیر است: 

• آنتی بیوتیکها- آنتی بیوتیکها به باکتری‌ها حمله می‌کنند و در مقابل ویروس‌های سرماخوردگی کاری انجام نمی‌دهند. از پزشک خود نخواهید که برای سرماخوردگی آنتی بیوتیک برایتان تجویز کند یا آنتی بیوتیکهای موجود در خانه‌تان را هنگام سرماخوردگی مصرف نکنید. با این کار زودتر خوب نمی‌شوید و مصرف نامناسب آنتی بیوتیکها در مشکل جدی و رو به رشد باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک نقش دارد. 

• داروهای سرماخوردگی و سرفه در کودکان کم سن

داروهای سرفه و سرماخوردگی ممکن است موجب عوارض جدی و حتی تهدیدکننده زندگی در کودکان شود. سازمان نظارت بر غذا و دارو در مورد مصرف آن‌ها در کودکان زیر دو سال هشدار جدی داده است. برخی شرکت‌ها داوطلبانه برچسبی بر روی این داروها می‌زنند با این مضمون که مصرف این دارو برای کودکان زیر چهار سال ممنوع است. ایمنی آن برای کودکان بزرگ‌تر در حال بررسی است. 

• روی- شهرت روی در مبارزه با سرماخوردگی فراز و فرودهای خود را داشته است چون بسیاری از مطالعاتی که روی آن انجام‌شده (هم آن‌هایی که این ماده را سودمند تشخیص دادند و هم مطالعات دیگر) دچار اشکال هستند. آزمایش‌های تصادفی که باکیفیت بالا انجام می‌شوند، معمولاً هیچ فایده‌ای برای مصرف روی نشان نداده‌اند. در مطالعاتی که نتایج مصرف آن مثبت بود، این‌طور به نظر می‌رسد که روی اگر ظرف بیست و چهار ساعت پس از شروع علائم مصرف شود، بیش‌ترین تأثیر را دارد. مصرف روی همراه با غذا ممکن است عوارض آن از جمله تهوع و طعم بد را کاهش دهد.  

مصرف روی از طریق بینی ممکن است منجر به آسیب همیشگی به حس بویایی شود. سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا در مورد استفاده از سه درمان سرماخوردگی بینی حاوی روی هشدار داده است چون این داروها همراه با کاهش همیشگی یا بلندمدت حس بویایی (آنوسمی) همراه هستند. 

درمان‌های سرماخوردگی که احتمالاً آسیبی نمی‌رسانند 

با وجود مطالعات در حال انجام هنوز از نظر علمی در مورد درمان‌های محبوب سرماخوردگی مانند ویتامین ث و سرخارگل (Echinacea) تصمیمی گرفته نشده است. در اینجا برخی درمان‌های جایگزین رایج آمده است:  

• ویتامین ث

به نظر می‌رسد مصرف ویتامین ث اساساً نمی‌تواند به پیشگیری از سرماخوردگی کمکی بکند اما مصرف آن پیش از شروع علائم سرماخوردگی می‌تواند دوره علائم را کوتاه کند. ویتامین ث برای افرادی که به علت مواجهه مکرر با ویروس در خطر زیاد سرماخوردگی قرار دارند مثل کودکانی که در زمستان در مهدکودک یا مدرسه قرار دارند، می‌تواند فوایدی داشته باشد.   

• سرخارگل- مطالعاتی که بر روی تأثیر سرخارگل در پیشگیری یا کوتاه کردن دوره سرماخوردگی انجام شده است نتایج متفاوتی نشان داده است. برخی مطالعات هیچ فوایدی نشان نداده‌اند و برخی دیگر کاهش قابل‌توجهی در شدت و طول مدت علائم (در صورتی که در مراحل اولیه سرماخوردگی مصرف شده باشد) نشان داده‌اند. یک علت این که نتیجه مطالعات متعارض هستند این است که نوع گیاه سرخارگل و آماده سازی آن برای مصرف از مطالعه‌ای تا مطالعه دیگر بسیار متفاوت است. تحقیقات بر روی نقش سرخارگل در درمان سرماخوردگی در حال انجام است. درعین‌حال اگر دستگاه ایمنی بدن شما سالم باشد و داروهای تجویزی مصرف نکنید، مصرف مکمل سرخارگل احتمالاً ضرری ندارد. 

مراقب خود باشید 

معمولاً سرماخوردگی شما را آزار می‌دهد و ممکن است وسوسه شوید که آخرین درمان معرفی‌شده را امتحان کنید، اما بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید، مراقبت از خودتان است. استراحت کنید، مایعات کافی بنوشید و هوای اطراف خود را مرطوب نگه‌دارید. به یاد داشته باشید که مرتب دستان خود را باید بشویید.