فیبروم یا میوم رحم

فیبروم چیست ؟

فیبروم های رحم، رشدهای غیر سرطانی رحم هستند که اغلب در سنین تولیدمثل فرد به وجود می‌آیند. اسامی دیگر آن میوم و لیومیوم است.فیبروم ها شایع‌ترین تومورهای خوش خیم دستگاه تناسلی مؤنث و احتمالاً شایع‌ترین تومورهای بافت نرم در تمامی افراد هستند. فیبروم ها می‌توانند در جاهای مختلف رحم رشد کنند و اندازه آن‌ها معمولاً متفاوت می‌باشد. برخی اوقات این فیبروم ها باعث درد و ناراحتی فرد می‌شوند، اما به‌طورمعمول خطرناک  نیستند و زندگی فرد را تهدید نمی‌کنند.تصویر زیر ، عکس واقعی فیبروم با میوم رحم را نشان می‌دهد :

 

فیبروم رحم با افزایش خطر سرطان رحم همراه نیست ولی در مریض‌هایی که فیبروم رشد سریعی دارد و یا فیبروم آن‌ها حین یائسگی رشد کرده است ، بایستی احتمال  فیبروم سرطانی را در نظر داشت.

حدوداً از هر 4 خانم ، 3 خانم زمانی درطول زندگی خود دچار فیبروم می‌شود، اما اکثر آن‌ها از وجود آن بی‌اطلاع هستند. چون فیبروم ها اغلب منجر به هیچ علامتی نمی‌شوند. حتی پزشک شما ممکن است که فیبروم  را به طور اتفاقی در حین معاینه لگن و یا سونوگرافی حاملگی کشف کند.معمولاً فیبرومهای رحمی بندرت احتیاج به درمان دارند.

 

علائم فیبروم رحم

ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ همه‌ی اﻳﻦ علائم ﺩﺭ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﺑﺎ هم ﺩﻳﺪﻩ نمی‌شوند و ﺩﺭ واقع ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻥ و اندازه‌ی ﻓﻴﺒﺮﻭﻡ و ﺗﻌﺪاﺩ ﺁﻥ ﺩاﺭﺩ.

• خونریزی شدید و یا دردناک رحمی

•  خونریزی طولانی‌مدت رحمی ( 7 روز یا بیشتر(

• فشار یا درد لگنی

• تکرر ادراری

• مشکل در تخلیه مثانه

•  یبوست

• پشت‌درد یا پادرد

• ترشح واژینال مزمن

به طور نادر ، ممکن است که فیبروم رحمی درصورتی‌که جریان خون آن دچار اختلال شود، سبب ایجاد درد حاد و یا درصورتی‌که فیبروم  پایه داشته باشد و پایه آن دچار پیچ‌خوردگی شود ، سبب درد ﺷﺪﻳﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ناگهانی و تب شود.

محل فیبروم تأثیر زیادی روی علائم و نشانه‌های بیماری دارد.

 

انواع فیبروم رحم (از نظر مکان:)

 

فیبروم های زیر مخاطي ( ﺳﺎﺏ ﻣﻮﻛﻮﺱ)

چون به سمت دیواره داخلی رحم رشد می‌کنند، گاهی اوقات مسئول خونریزی قاعدگی طولانی‌مدت و یا شدید هستند و یا در قابلیت باردارشدن فرد  ﻳﺎ خون‌رسانی ﺟﻔﺖ اختلال می‌توانند ایجاد کنند.

 

فیبروم های زیر سروز رحم( ﺳﺎﺏ ﺳﺮﻭﺯ )

چون به سمت خارج رحم رشد می‌کنند ، گاهی اوقات می‌توانند روی مثانه فشار وارد آورند و سبب علائم ادراری و تکرر ادرار شوند. ﻭﻟﻲ تأثیر ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮ مﻳﺰاﻥ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰﻱ یا ﺑﺎﺭﻭﺭﻱ ﻧﺪاﺭﻧﺪ.

اگر فیبروم به سمت پشت رحم رشد کند ، می‌تواند روی روده بزرگ فشار وارد آورده و یبوست ایجاد نماید و یا به اعصاب کمری فشار آورده و سبب پشت‌درد شود.

تصویر زیر ، یک میوم ساب سروز را نشان می‌دهد . (میوم در دیواره خارجی رحم رشد کرده . حفره داخلی رحم سالم است )

 

ﻓﻴﺒﺮﻭﻡ ﺩاﺧﻞ ﺩﻳﻮاﺭﻩ ﺭﺣﻢ( اﻳﻨﺘﺮا ﻣﻮﺭاﻝ)

این‌ها داخل دیواره‌ی رحم هستند و می‌توانند ایجاد برآمدگی کنند یا نکنند. گاهی هم به داخل رحم و هم به خارج رحم ایجاد برجستگی می‌کنند.

 

مراجعه به پزشک وقتی‌که

• درد لگنی دارید که برطرف نمی‌شود

• پریودهای سنگین و دردناک دارید

• خونریزی و یا لکه بینی بین دو پریود دارید

• درد هنگام نزدیکی جنسی دارید

• مشکلات خالی کردن مثانه دارید

• مشکلات اجابت مزاج دارید

همچنین ویزیت فوری دکتر در موارد خونریزی شدید رحمی و یا درد لگنی تیزی که ناگهانی ظاهرشده است ، حتماً الزامی است.

 

علل ایجاد فیبروم رحم

دليل قطعي بروز فيبروم رحمي مشخص نيست اما محققان به عوامل زير براي ايجاد فيبروم رحمي اشاره مي‌کنند:

• دلايل ژنتيکی

• هورمون: گفته مي‌شود ترشح هورمون‌هاي استروژن و پروژسترون که رحم زن را براي حاملگي آماده مي‌کند ممکن است موجب رشد فيبروم هم بشود.

• عوامل شيميايي ديگر: بعضي از مواد که به نگهداري بافت‌هاي بدن کمک مي‌کنند، ممکن است سبب رشد فيبروم شوند.

• سن باروري

• وراثت: اگر مادر يا خواهر فرد به فيبروم رحمي مبتلا باشد، احتمال ابتلاي وي هم بيشتر مي‌شود.

• نژاد: تحقيقات نشان داده است که زنان سیاه‌پوست بيشتر با خطر فيبروم مواجه هستند تا زنان نژادهاي ديگر. همچنين اين دسته از زنان بيشتر در سنين پايين‌تر دچار فيبروم رحمي مي‌شوند.

 

هنوز ثابت نشده است که مصرف قرص‌های ضدبارداری سبب بروز فیبروم یا افزایش رشد آن شود. زنانی که تحت درمان هورمون پس از یائسگی هستند، ممکن است دچار رشد فیبرم های قدیمی رحم شوند.

فیبروم های رحمی از بافت عضلانی صاف رحم ( میومتر ) منشأ می‌گیرند. الگوی رشد فیبروم ها متفاوت است. بعضی از آن‌ها آهسته رشد می‌کنند و بعضی در همان اندازه باقی می‌مانند و بعضی دیگر حتی در طول زمان جمع می‌شوند و کاهش اندازه می‌دهند.

اندازه و سایز فیبروم ها از بسیار کوچک که با چشم انسان قابل‌تشخیص نیست تا توده‌های بزرگ که می‌توانند سایز رحم را بزرگ کنند ، متفاوت است.آن‌ها ممکن است یکی یا متعدد باشند.

فیبروم ها کلاً در افرادی که حاملگی و زایمان داشته‌اند ، کمتر رخ می‌دهد.

در افراد چاق ، فیبروم بیشتر دیده می‌شود.

 

عوامل خطر

1.سن: با افزایش سن میزان بروز میومها افزایش می‌یابد.

2.سابقه خانوادگی: در بستگان درجه‌یک زنان مبتلا به فیبروئید 5/2 برابر افزایش می‌یابد.

 

3.وزن: به ازای هر 10 کیلوگرم افزایش وزن و افزایش BMI خطر ایجاد فیبروم 21 درصد افزایش  می‌یابد.

4.رژیم غذایی غنی از گوشت قرمز

5.ورزش نکردن

6.پریود شدن در سن کم

 

عواملی که میزان بروز فیبروم را کاهش می‌دهند

ورزش /  افزایش پاریته (تعداد زایمان)/ استعمال دخانیات!

 

عوارض فیبروم رحم

خطر ابتلا به کم‌خونی بر اثر خونریزی شدید و یا طولانی‌مدت رحمی

ایجاد درد شدید بر اثر پیچ خوردن و یا استحاله فیبروم

اختلال در بارور شدن فرد به دلیل انسداد و یا منحرف شدن لوله‌های رحمی(بندرت)

فیبروم های زیر مخاطی می‌توانند منجر به اختلال در کاشت تخمک بارورشده در دیواره داخلی رحم شوند و نتیجتاً رشد جنین تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در این موارد، پزشکان اغلب توصیه به برداشتن این نوع از فیبروم ها قبل از تلاش برای بارور شدن می‌کنند .

 

فیبروم ها و حاملگی ( میوم در بارداری)

* در دوران حاملگی اندازه اکثر میوم ها افزایش نمی‌یابد.

 

اثر میوم بر حاملگی(بسته به اندازه و محل )

زایمان پره ترم

 دکولمان جفت

نمایش نادرست جنین

توقف لیبر

زایمان سزارین

خونریزی بعد از زایمان

 

تشخیص میوم

فیبروم ها اغلب به طور اتفاقی در حین معاینه روتین لگنی  یافت می‌شوند. دکتر شما ممکن است که احساس نامنظمی در شکل رحم شما کند و پیشنهاد سونوگرافی برای تشخیص فیبروم دهد.

سونوگرافی بهترین  و دقیق‌ترین روش برای تشخیص فیبروم می‌باشد. در این روش بی‌درد، با کمک امواج صوتی  تصاویری از رحم و تخمدان‌ها گرفته می‌شود.

امروزه یک نوع سونوگرافی بنام سونوگرافی واژینال تصاویر بسیار دقیق‌تری از رحم  به دست می‌دهد. ( نسبت به روش قبلی سونوگرافی ابدومینال )

سایر  روش‌های تشخیصی هیستروسکوپی و هیستروسالپنگوگرافی می‌باشند. درهیستروسکوپی تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی داخل رحم با وسیله‌ای دوربین‌دار رؤیت شده و نواحی مشکوک و غیرطبیعی نظیر پولیپ های آندومتررحم و یا فیبروم های پایه‌دار ( پدانکوله ) برداشته‌شده و جهت بررسی بافت‌شناسی به آزمایشگاه آسیب‌شناسی ارسال می‌شوند.

 

درمان فیبروم رحم

در مورد بسیاری از افرادی که فیبروم رحمی بدون مشکل و نشانه دارند  تحت نظر گرفتن فیبروم بهترین گزینه است. بسیاری از فیبروم های رحم تمایل دارند که بعد از یائسگی  کاهش اندازه داده و حتی ناپدید شوند. البته این در مورد تمامی آن‌ها صدق نمی‌کند.

 

داروها شامل  GNRH Agonist  مثل (Lupron)

این داروها با کاهش سطح هورمون‌های زنانگی ( استروژن و پروژسترون ) سبب یک حالت یائسگی موقتی می‌شوند. در نتیجه پریود قطع می‌شود و فیبروم ها جمع می‌شوند و کم‌خونی فرد بهبود می‌یابد.

البته این داروها اغلب در مرحله قبل از جراحی فیبروم به منظور کاهش اندازه آن  و برداشت راحت‌تر فیبروم با عمل جراحی و نیز اصلاح کم‌خونی قبل از عمل جراحی بکار می‌روند. از عوارض آن‌ها گرگرفتگی و پوکی استخوان در صورت مصرف طولانی‌مدت دارو( بیش از 6 ماه ) هستند.

قرص‌های جلوگیری خوراکی  و یا قرص‌های پروژسترونی می‌توانند به کنترل خونریزی رحمی ناشی از فیبروم کمک کنند. ولی نمی‌توانند  اندازه فیبروم را کاهش دهند.

 

هیسترکتومی ( عمل برداشت رحم )

این عمل تنها راه‌حل دائمی برای فیبروم های رحمی است . اما باید در نظر داشت که این با این عمل توانائی بچه‌دار شدن فرد از بین می‌رود ، لذا برای افرادی که دیگر مایل به باروری نیستند، گزینه خوبی محسوب می‌شود.بیشتر در افرادی که سن بالا دارند و فیبروم خیلی ایجاد مشکل برایشان کرده ، انجام می‌شود.

 

میومکتومی ( عمل برداشت فقط فیبروم )

این عمل عارضه‌اش از عمل برداشت رحم ، کمتر است ولی احتمال عود ( برگشت مجدد ) فیبروم با آ ن وجود دارد.میومکتومی می‌تواند به روش‌های باز کردن شکم و لاپاراسکوپی انجام شود. عمل لاپاراسکوپی برای برداشت فیبروم های کوچک استفاده می‌شود. اخیراً از ربات جراحی برای برداشت فیبروم های بزرگ‌تر و بیشتر حین لاپاراسکوپی استفاده می‌شود.

 

میومکتومی هیستروسکوپیک

این روش یک گزینه مطرح برای برداشت فقط فیبروم های داخل رحم ( زیر مخاطی ) است. یک لوله باریک و بلند بنام هیستروسکوپ که در نوک آن یک دوربین تعبیه‌شده ، تحت بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی وارد رحم می‌شود و با دید کامل ، پزشک فیبروم را  مشاهده کرده و برمی‌دارد.این روش فقط در وقتی‌که پزشک بسیار حاذق بوده و تکنیک این عمل را می‌داند ،کاربرد دارد.

 

جراحی به روش سونوگرافی  Focused Ultrasound Surger

یک روش جراحی جدید و غیرتهاجمی برای درمان فیبروم های رحمی با استفاده از ام آر آی است.این روش بسیار مؤثر و بی‌خطر می‌باشد . مزایای این روش بهبودی سریع و عوارض کمتر در مقایسه با  اعمال جراحی است ولی باید در نظر داشت که این روش فقط در کوتاه‌مدت مؤثر است .

 

میولیز Myolysis

در این روش لاپاراسکوپیک یک جریان الکتریکی و یا لیزر فیبروم را تخریب می‌کند و عروق خون رسان آن را جمع می‌کند. امروزه ، بی‌خطر بودن این روش جای سؤال است.

 

Endometrial Ablation برداشت بافت آندومتر (لایه داخلی رحم )

در این روش با کمک امواج انرژی حاصل از ماکروویو و یا گرما ، بافت دیواره داخلی رحم تخریب می‌شود. این روش در توقف خونریزی غیرطبیعی رحم مؤثر است ولی روی سایز فیبروم ها تأثیری ندارد.

 

Uterine Artery Embolization - روش لخته سازی در شریان رحمی

در این روش یک دکتر رادیولوژیست مجرب ، با کمک تزریق موادی بسیار ریز پلی وینیل کلراید در عروق خون رسان رحم لخته ایجاد می‌کند.

در نتیجه خون‌رسانی فیبروم دچار اختلال می‌شود و فیبروم جمع می‌شود.این روش جدید برای درمان فیبروم رحم بسیار مؤثر است. فواید این عمل شامل عدم وجود برش در دیواره شکم و کاهش مدت بهبودی پس از عمل است. عوارض آن شامل دردهای پس از عمل ( 7-2 روز پس از عمل ) و احتمال صدمه به ارگان‌های مجاور رحم و یا تخمدان‌ها می‌باشد . این روش برای افرادی که مایل به بچه‌دار شدن پس از عمل هستند ، توصیه نمی‌شود. انجمن متخصصان زنان و زایمان این روش را فقط برای درمان کوتاه‌مدت خونریزی و علائم فشاری فیبروم مؤثر دانسته است.

 

توصیه‌های طب سنتی در مورد فیبروم رحم

1- صبحانه مفصل و شام سر شب میل شود ونهار فعلاً حذف شود.

2- انجیر شبی 7 عدد میل شود.

3- بادام روزی 10عدد موقع وعده نهار میل شود.

4- اسفند روزی 1 قاشق چای‌خوری قبل از صبحانه میل شود.

5- نرمش روزی 1 ساعت.

6- دم‌کرده رازیانه روزی 2 استکان میل شود.

7- حجامت عام و کمر و پوبیس تحت نظر یک پزشک