فشار خون پایین، علائم، علت و درمان

در این مقاله می خوانید

فشارخون یکی از علائم حیاتی بدن است. فشارخون اشاره به نیرویی دارد که خون در حین انقباض و آزاد شدن ماهیچه‌های قلب به دیواره‌ی رگ‌های خونی وارد می‌کند. ...

فشارخون چیست؟

فشارخون یکی از علائم حیاتی بدن است. فشارخون اشاره به نیرویی دارد که خون در حین انقباض و آزاد شدن ماهیچه‌های قلب به دیواره‌ی رگ‌های خونی وارد می‌کند. فشارخون فشار وارد بر عروق خونی را اندازه‌گیری می‌کند، رگ‌هایی که خون را از قلب دور می‌کنند. واکنش این رگ‌ها به جریان خون میزان فشارخون را مشخص می‌نماید.

فشارخون پایین چیست؟

فشارخون پایین نتیجه‌ی جریان خون ناکافی است و نتیجه‌ی آن ارسال مقدار ناکافی اکسیژن و مواد غذایی به قلب، مغز، کلیه‌ها و دیگر اعضا است. این موضوع می‌تواند آسیب‌هایی در پی داشته و منجر به مشکلات دائمی شود.

فشارخون چگونه ایجاد می‌شود؟

دریچه‌ی سمت چپ قلب خون دارای اکسیژن را از شش‌ها دریافت کرده و آن را در بدن پمپاژ می‌کند.  در بین هر تپش قلب پر از خون می‌شود. این مرحله در چرخه‌ی کار قلب دیاستول نام دارد. مرحله‌ای که قلب خون را پمپاژ می‌کند تا آن را از بین رگ‌ها به بیرون هل دهد سیستول می‌گویند. شما می‌توانید انگشتان خود را روی گردن یا بخش داخلی مچ دست بگذارید تا ضربان قلب خود را ارزیابی کنید. ضربه‌ای که شما احساس می‌کنید ناشی از انقباض بطن سمت چپ قلب است.

فشارخون چگونه ارزیابی می‌شود؟

عوامل متعددی روی فشارخون اثرگذارند. حجم خون و دیواره‌ی رگ‌های خونی دو فاکتور مهم در ارزیابی فشارخون هستند. هرچه خون بیشتری در حین هر ضربان قلب پمپاژ شود فشارخون بالاتر خواهد بود. کلفتی یا نازکی دیواره‌ی رگ‌ها که در مقابل جریان خون مقاومت می‌کند فشارخون را افزایش می‌دهد و باعث افزایش فشارخون می‌شود. داشتن حجم خونی کم و رگ‌های انعطاف‌پذیر فشارخون را کاهش می‌دهد.  

چگونه بدن فشارخون عادی خود را حفظ می‌کند؟

بارورسپتورها سلول‌های عصبی کوچکی درون رگ‌های نزدیک به قلب هستند که به تنظیم فشارخون کمک می‌کنند. بابروسپتورها با کلیه‌ها، رگ‌ها، شریان‌های اصلی و قلب در ارتباط‌اند تا فشارخون را در زمان نیاز بالابرده، کم کرده و یا در همان حد حفظ کنند.  عملکرد بارورسپتورها این است که مطمئن شوند خون کافی به اعضا و بافت‌های بدن می‌رسد.

سیگنال‌هایی که بارورسپتورها به قلب می‌فرستند

اگر فشارخون خیلی پایین بیاید بارورسپتورها سیگنال‌هایی به قلب می‌فرستند و به آن می‌گویند سریع‌تر ضربان داشته و در هر دقیقه خون بیشتری را پمپاژ کند. نتیجه این است که جریان خون افزایش‌یافته و فشارخون بالا برود.

سیگنال‌هایی که بارورسپتورها به رگ‌ها می‌فرستند

اگر فشارخون زیاد شود بارورسپتورها سیگنال‌هایی به رگ‌ها می‌فرستند و به آن‌ها می‌گویند خون بیشتری را نگه‌داشته و مقدار کمتری به قلب بفرستند. نتیجه کاهش جریان خون و کاهش فشارخون است. و یا در شرایط برعکس، رگ‌ها نازک‌تر شده و خون بیشتری به قلب می‌فرستند که باعث افزایش فشارخون می‌شود.

سیگنال‌هایی که بارورسپتورها به عروق خونی می‌فرستند

زمانی که فشارخون خیلی بالا یا پایین باشد بارورسپتورها مستقیماً با شریان‌ها در ارتباط‌اند تا فشارخون را به سطح مناسب‌تری ببرند. زمانی که فشارخون خیلی پایین است بارورسپتورها به شریان‌ها می‌گویند تنگ شوند تا به افزایش فشارخون کمک کنند. در زمان افزایش فشار زیاد خون بارورسپتورها به رگ‌ها می‌گویند بازتر شوند تا فشارخون پایین بیاید.

آیا فشارخون کم برای سلامتی ضرر دارد؟

فشارخون کم با کاهش خطر بیماری‌های قلبی، سکته‌ی مغزی و مشکلات کلیه ارتباط دارد. افراد که مرتباً ورزش می‌کنند، کسانی که سیگار نمی‌کشند و کسانی که وزن مناسبی دارند فشارخون پایینی خواهند داشت. فشارخون پایین خوب است زیرا سبب بروز مشکلاتی که به بافت‌ها و اعضا آسیب برساند نمی‌شوند.

علائم فشارخون پایین کدام اند؟

افراد زیادی هستند که با فشارخون کم زندگی می‌کنند و هیچ نشانه‌ای را تجربه نکرده‌اند. بااین‌وجود افرادی هستند که بر اثر فشارخون کم علائمی همچون سرگیجه یا احساس سبکی در سر را تجربه می‌کنند. دلیل این موضوع نرسیدن خون کافی به مغز است. این امر می‌تواند منجر به ضعف، حالت تهوع، گیجی و تاری دید شود. فشارخون پایین می‌تواند روی اعضا اثر گذاشته و باعث تنگی نفس، غش کردن، سیاه شدن دید، درد قفسه‌ی سینه، احساس سرما و سرد شدن پوست شود.

علل فشارخون پایین کدام اند؟

فشارخون پایین ممکن است بر اثر شرایطی ایجاد شود که فشار در دیواره‌ی رگ‌ها را کم کرده و حجم خون را کاهش می‌دهند. کم‌آبی و خونریزی دو مثال از عواملی هستند که حجم خون را کم می‌کنند. شرایطی که خون پمپاژ شده توسط قلب را کاهش می‌دهد، مانند حملات قلبی و کاردیومیوپاتی، شاید با کاهش فشارخون در ارتباط باشند. آسیب به ستون فقرات و عوارض جانبی برخی داروها نیز باعث کاهش فشارخون خواهند شد.

داروهایی که باعث فشارخون پایین می‌شوند

داروهایی که برای درمان برخی مشکلات استفاده می‌شوند ممکن است در عوارض جانبی خود کاهش فشارخون داشته باشند. داروهای اختلال نعوظ، داروهای ضدافسردگی و پارکینسون تعدادی از مواردی هستند که در عوارض مصرف آن کاهش فشارخون دیده می‌شود. همچنین اگر داروهای فشارخون زیاد اثرگذارند باشند می‌توانند باعث کاهش فشارخون شوند.

چه شرایط دیگری باعث فشارخون پایین می‌شود؟

گاهی یک عفونت باکتری یا قارچی از بخش دیگر بدن وارد خون می‌شود. این نوع عفونت سپتیکامیا نامیده می‌شود. این بیماری زندگی فرد را تهدید می‌کند و ممکن است باعث کاهش شدید فشارخون شود که منجر به آسیب به اعضای بدن خواهد شد. سپتیکامیا ممکن است بر اثر دیورتیکولیت(التهاب دیورتیکولهای جدار روده)،  ذات‌الریه، عفونت دستگاه ادراری و عفونت‌های دیگر ایجاد شود.

تشخیص فشارخون پایین چگونه است؟

برای تشخیص فشارخون پایین پزشک فشارخون بیمار را در حالت دراز کشیده و ایستاده اندازه می‌گیرد. افرادی که مبتلا به فشارخون پایین هستند ممکن است تجربه‌ی سرگیجه یا احساس سبکی در سر داشته باشند. پس از تشخیص فشارخون پایین پزشک باید علت آن را تشخیص دهد. گاهی علت فشارخون پایین به‌سادگی قابل‌تشخیص است مانند زخمی که خونریزی شدید دارد. اما در اغلب موارد پزشک باید آزمایش‌هایی تجویز کند تا علت مشکل مشخص گردد.

فشارخون پایین چگونه درمان می‌شود؟

هرکس که فشارخون پایین را تجربه کند باید توسط پزشک معاینه شود. حتی اگر فشارخون پایین باعث هیچ عارضه‌ای نشده باشد بیمار باید همچنان نزد پزشک برود. درمان فشارخون پایین بستگی به علت آن دارد. اگر بیمار در حال حاضر از دارویی برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌کند شاید باید دوز مصرف دارو تنظیم شود. اگر کمبود آب بر اثر کم‌آبی یا تهوع سبب کاهش فشارخون شده است با تزریق وریدی مایعات فشارخون به حالت عادی بازمی‌گردد.