با عفونت کرمک، روش تشخیص، علائم، روش انتقال، راه های درمان و دیگر اطلاعات مرتبط با آن در اینجا آشنا شوید. ...
عفونت کرمک (کرم سنجاقی) نوعی عفونت انگلی ناشی از کرم در روده انسان است. کرمکها موجوداتی ریز و باریک و به رنگ سفید هستند که معمولاً کمتر از 1 سانتیمتر طول دارند. عفونت کرمک که به عنوان enterobiasis یا oxyuriasis نیز شناخته میشود، شایعترین نوع عفونت کرم در انسان است. عفونت کرمک به سادگی گسترش مییابد و در کودکان بین 5 تا 10 سال، افرادی که در مؤسسات و آسایشگاهها زندگی میکنند، و افرادی که تماس زیاد و نزدیکی با افراد این گروهها دارند شایعتر است. عفونت کرمک با دارو به طور موثری درمان میشود، اما امکان ابتلای دوباره وجود دارد. عوارض و پیچیدگیهای جدی و تأثیرات بلندمدت آن بر سلامتی نادر است.
عفونت کرمک بسیار مسری است. شما با بلعیدن ناخواسته تخمهای کرمک که در سطوح و لوازم فرد عفونی وجود دارد، دچار عفونت کرمک میشوید. چرخه عفونت، با بلع این تخمهای میکروسکپی شروع میگردد.
همین که تخمها وارد بدن شما میشوند در روده باقی می مانند تا از تخم بیرون آمده و بالغ شوند. وقتی بالغ شدند، کرمکهای ماده به سمت پایین روده حرکت کرده و به روده بزرگ میروند و از طریق مقعد از بدن خارج میشوند. کرمکهای ماده در چینها و لایههای پوست اطراف مقعد تخم میگذارند. وجود این تخمها اغلب موجب خارش و تحریک در آن ناحیه میشود.
وقتی فرد ناحیه مقعد که خارش دارد را میخاراند، تخمهای کرمک به انگشتان او منتقل میشوند. تخمها چند ساعت در دستان شما میتوانند زنده بمانند. اگر این فرد رختخواب، لباسها، صندلی توالت فرنگی، اسباببازی یا اشیاء دیگر در خانه را لمس کند، تخمها به این سطوح منتقل میشوند. تخمهای کرمک در این سطوح آلوده تا سه هفته میتوانند زنده بمانند.
انتقال تخمهای کرمک در بین کودکان راحت تر اتفاق میافتد چون ممکن است اسباببازیها یا اشیاء دیگر دربردارنده تخم را در دهان خود بگذارند. این تخمها از انگشتهای آلوده ممکن است به غذا یا مایعات نیز منتقل شود. همین که آنها را میخورید، تخمها در روده شما شروع به گسترش میکنند. این امکان وجود دارد که در بزرگسالان هنگامی که رختخواب یا لباسها تکان داده میشوند تخمها از طریق هوا در هنگام تنفس وارد بدن شوند اما این اتفاق متداول نیست.
عفونت کرمک در همه سنین و نواحی جغرافیایی میتواند اتفاق بیفتد. از آنجایی که تخمهای کرمک میکروسکپی هستند امکان ندارد بتوانید از افراد یا محیطهای آلوده اجتناب کنید. اگر چه هر فردی ممکن است دچار عفونت کرمک شود، اما گروههای زیر بیشتر در خطر آن قرار دارند:
• کودکانی که به مهدکودک، پیشدبستانی یا دبستان میروند
• اعضای خانواده یا مراقب کودک و بزرگسال دارای عفونت کرمک
• افرادی که به شکل جمعی زندگی میکنند مانند ساکنین آسایشگاهها
• کودکانی که پیش از خوردن دستان خود را مرتب و با دقت نمیشویند
• کودکانی که عادت دارند شست خود را بمکند (یا انگشتان خود را در دهان بگذارند)
برخی افرادی که عفونت کرمک دارند ممکن است هیچ علامتی مشاهده نکنند اما در مواردی که علائم زیر را شما یا کودکتان تجربه میکنید امکان عفونت کرمک وجود دارد:
• خارش مکرر و شدید ناحیه مقعد
• بیقراری در خواب به علت خارش و ناراحتی
• درد، جوش یا تحریکات پوستی دیگر اطراف مقعد
• وجود کرمک در ناحیه مقعد کودک
• وجود کرمک در مدفوع
بیشتر مردم مشکلات جدی ناشی از عفونت کرمک ندارند اما در موارد نادر اگر عفونت درمان نشود موارد زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
• در زنان کرمک گاهی اوقات ممکن است باعث عفونت دستگاه ادراری شود.
• کرمکها در زنان میتوانند از مقعد به واژن حرکت کرده و بر رحم، لولههای فالوچ و اندامهای لگنی دیگر تأثیر بگذارند و واژینیت (التهاب واژن)، اندومتریت (التهاب آستر رحم) یا عفونتهای دیگر را ایجاد کنند.
• وجود مقدار قابلتوجهی کرمک ممکن است موجب درد شکمی شود
• جمعیت زیاد کرمک ممکن است موجب کمبود مواد مغذی در بدن شما شود (چون مواد مغذی بدن شما را مصرف میکنند) و کاهش وزن اتفاق بیفتد.
تست چسب نواری مطمئنترین روش برای تشخیص عفونت کرمک است. تست چسب نواری به این صورت است که یک تکه نوار سلوفان برداشته و سمت چسبنده آن را بر روی پوست اطراف مقعد فشار میدهید. از آنجایی که اغلب هنگامی که فرد عفونی خواب است کرمکها از مقعد خارج میشوند، باید صبح هنگامی که بیدار میشود این تست را انجام دهد. اگر تخمها در آن ناحیه وجود داشته باشند به نوار چسبناک میچسبند. این نوار را نزد پزشک میبرید تا او آن را بر روی اسلاید قرار داده و زیر میکروسکوپ بررسی کند و وجود تخمهای کرمک را شناسایی نماید.
فعالیتهای روزمره صبحگاهی مانند حمام یا توالت، ممکن است تخمها را از سطح پوست شما خارج کنند، بنابراین نتایج تست چسب نواری در صورتی دقت بهتری دارد که درست همان زمانی که بیدار شدید بدون این که کار دیگری انجام دهید، این تست را انجام دهید. مرکز کنترل بیماریهای امریکا توصیه میکند تست نوارچسب را حداقل سه مرتبه در سه صبح متوالی انجام دهید تا احتمال پیدا کردن تخمهای کرمک در صورت وجود، زیاد باشد.
بیشتر عفونتهای کرمک را با داروهای خوراکی به طور موثری میتوان درمان کرد. از آنجایی که کرمها به سادگی از فردی به فرد دیگر منتقل میشوند، هر فردی که در خانه فرد عفونی زندگی میکند معمولاً همزمان باید درمان شود تا از عفونت مجدد پیشگیری شود. مربیها، مراقبها، بهیاران، پرستاران و افراد دیگری که ارتباط نزدیکی با این افراد دارند نیز باید مراحل درمانی را انجام دهند.
متداولترین و موثرترین داروها برای درمان عفونت کرمک عبارت است از:
• مبندازول
• البندازول
• پیرانتل پاموات
معمولاً یک دوره دارو شامل یک دوز اولیه است که سپس با دوز ثانویه تا سه هفته بعد دنبال میشود. برای حذف کامل تخمهای کرمک ممکن است به بیش از یک دوره درمانی نیاز باشد. کرمها یا پمادها نیز برای آرام کردن خارش پوست در ناحیه مقعد ممکن است استفاده شوند.
علاوه بر دارو، یک رژیم بهداشتی خاص و پاکسازی خانه میتواند به حذف کامل تخمهای کرمک از خانه کمک کند
• مطمئن شوید که فرد عفونی و افراد دیگر خانواده با آب گرم و صابون دستهای خود را مرتب میشویند به خصوص پیش از صرف غذا
• همه افراد خانه را تشویق کنید هر روز صبح دوش گرفته و لباسهایشان را عوض کنند
• همه افراد خانواده ناخنهای خود را تمیز کرده و کوتاه کنند
• فرد دچار عفونت و سایر افراد از بردن ناخن و انگشتها در داخل دهان خودداری کنند
• به فرد مبتلا به عفونت کرمک بگویید از خاراندن ناحیه مقعد خودداری کند
• از آب داغ برای شستن ملحفهها، رختخواب، حولهها، لیفها و لباسها در خانهای که کرمک وجود دارد استفاده کنید
• از تکان دادن لباسها و ملحفهها خودداری کنید تا تخمهای کرمک از طریق هوا گسترش نیابند
• اجازه ندهید که کودکان با یکدیگر حمام کنند تا از گسترش تخم کرمک از طریق آب وان جلوگیری کنید
• هر گونه سطحی که ممکن است عفونی باشد کامل تمیز کنید مانند اسباببازیها، کف، پیشخوان و صندلی توالت.
• به دقت همه نواحی فرش را جارو کنید.
انسانها تنها میزبانهای کرمک هستند. گربه و سگ قادر نیستند شما را به عفونت کرمک مبتلا کنند یا خود مبتلا شوند بنابراین مشکلی با آنها ندارید و اگر حیوان خانگی دارید لازم نیست آنها را نیز درمان کنید.
عفونت کرمک را با دارو و برنامه پاکسازی خانه میتوانید ریشه کن کنید. با این حال، چون تخمهای کرمک با چشم غیرمسلح دیده نمیشوند و بسیار مسری هستند، ابتلای مجدد به عفونت به سادگی اتفاق میافتد. فرد ممکن است خود را دوباره مبتلا کرده یا توسط تخمهای کرمکِ افراد دیگر دوباره مبتلا شود. اگر بازگشت عفونت را پس از درمان تجربه کردید، افراد و مکانهایی در خارج از خانه ممکن است منشأ اصلی تخمهای کرمک باشند.
بهترین راه برای پیشگیری از عفونت کرمک و عفونت مجدد این است که برنامه بهداشتی توصیهشده روزانه را انجام دهید و همه افراد خانه به خصوص کودکان را تشویق کنید این کار را انجام دهند. میتوانید برای پیشگیری از عفونت کرمک اقدامات زیر را انجام دهید:
• پس از استفاده از توالت، دستان خود را با آب گرم و صابون بشویید به خصوص پس از اجابت مزاج و تعویض پوشک، دقت کنید. پیش از صرف غذا و آماده سازی غذا نیز دستان خود را به دقت بشویید.
• ناخنهایتان را کوتاه و تمیز نگهدارید
• کودکان را از عادتهایی مانند جویدن ناخن بازدارید چون موجب گسترش تخم کرمک میشود.
• هر روز صبح دوش بگیرید تا تخمهای کرمک که ممکن است در طول شب در مقعد قرارگرفته باشند از بدنتان پاک شوند.
• هر روز لباس و لباسهای زیر خود را عوض کنید
• برای شستن ملحفهها، رختخواب و حولهها که ممکن است حاوی تخم کرمک باشند، در ماشین لباسشویی از آب داغ استفاده کنید (اگر از خشک کن حرارتی استفاده میکنید دمای آن را نیز بالا بگذارید)
• در طول روز بگذارید نور وارد فضای اتاق شود چون تخمها به نور خورشید حساس هستند.
نظر کاربران
کاربر گرامی، لطفاً توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظرات شما درباره ی این مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که سوالی در رابطه با این مطلب دارید یا نیازمند مشاوره هستید، فقط از طریق تماس تلفنی با بخش مشاوره اقدام نمایید.