فیبریلاسیون دهلیزی یک بیماری قلبی است که می تواند برای فرد خطرناک باشد. با ما همراه شوید تا با علت، تشخیص و درمان این بیماری آشنا گردید. ...
فیبریلاسیون دهلیزی وضعیتی است که در ضربان منظم قلب اخلال ایجاد میکند. یک اشتباه کوچک در سیستم الکتریکی قلب باعث میشود دهلیز مرتعش شود و این موجب میشود بطن نامنظم بتپد. فیبریلاسیون میتواند خطرناک باشد چون خطر سکته مغزی و نارسایی قلبی را افزایش میدهد.
در بسیاری از مردم فیبریلاسیون علائم هشداردهنده واضحی ایجاد نمیکند. در شرایطی که علائم وجود داشته باشد اغلب شامل موارد زیر است:
• ضربان قلب ناهماهنگ
• ضربان قلب شدید یا تند
• احساس پرپر زدن و لرزش قلب
• درد سینه
سیگنالهای الکتریکی بین دهلیز و بطن در قلب، کمک میکند قلب خون را با آهنگ منظم و ثابت پمپ کند. در وضعیت فیبریلاسیون دهلیزی، دهلیزها سیگنالهای غیرطبیعی ارسال میکنند که باعث میشود دهلیزها به سرعت بتپند. نتیجه آن ممکن است انقباض نامنظم باشد که ضربان سریع و نامنظم قلب را ایجاد میکند (100 تا 175 بار در دقیقه). دامنه طبیعی ضربان قلب 60 تا 100 بار در دقیقه است.
ضربان قلب نامنظم میتواند روی بدن تأثیر گذاشته و منجر به مشکلاتی مانند موارد زیر شود:
• سرگیجه
• نفسنفس زدن
• ضعف و خستگی
• غش
اگر قلب خون را چنان که باید نتواند پمپ کند، خون ممکن است محبوس شده و لخته تشکیل دهد. این لخته میتواند در جریان خون حرکت کند و به مغز برسد و سکته مغزی ایجاد کند. افرادی که فیبریلاسیون دهلیزی دارند پنج برابر بیشتر از سایرین در خطر سکته قرار دارند.
فیبریلاسیون همیشه یک وضعیت اورژانسی نیست اما در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه کردید فوراً با فوریتهای پزشکی تماس بگیرید:
• درد شدید سینه
• ضربان نامنظم و احساس غش
• علائم سکته مغزی مانند بیحسی یا اشکال در تکلم
متداولترین عوامل فیبریلاسیون دهلیزی وضعیتهایی هستند که بر قلب فشار وارد میکنند، برخی از آنها عبارتاند از:
• فشارخون بالا
• بیماری عروق کرونری و حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• مشکلاتی در دریچههای قلب
در برخی موارد فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است به واسطه اختلالات تیروئید یا عفونتهای جدی مانند ذاتالریه ایجاد شود.
علاوه بر وضعیتهای قلبی، چند عامل زمینهساز وجود دارند که احتمال فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش میدهند. برخی از این موارد که خارج از کنترل شما هستند عبارتاند از:
• مرد بودن و سفیدپوست بودن
• سن بالای 60 سال
• سابقه خانوادگی فیبریلاسیون دهلیزی
سبک زندگی و عادات شما ممکن است احتمال این وضعیت را افزایش دهد. فیبریلاسیون دهلیزی با موارد زیر مرتبط است:
• چاقی
• بیماری ریوی
• مصرف داروهای مشخصی مانند البوترول
• محرکهایی مانند برخی مواد غیرقانونی و مصرف زیاد نیکوتین
• مصرف زیاد الکل
جراحی بای پس عروق کرونری یا انواع دیگر جراحیهای قلب میتواند ایجادکننده فیبریلاسیون دهلیزی باشد. هنگامی که فیبریلاسیون دهلیزی پس از جراحی اتفاق بیفتد، احتمال عوارض و بیماریهای دیگر را افزایش میدهد. خبر خوب این است که این نوع فیبریلاسیون معمولاً کوتاه مدت است.
گاهی اوقات فیبریلاسیون دهلیزی بدون محرک مشخصی اتفاق میافتد. این وضعیت را فیبریلاسیون دهلیزی بدون بیماری زمینهای (Lone AFib) میگویند و در افراد زیر 65 سال شایعتر است. در صورتی که ضربان قلب سریع موجب علائم مشکل سازی شده باشد ممکن است نیاز به درمان داشته باشید. پزشک ممکن است درمان فیبریلاسیون دهلیزی بدون بیماری زمینهای را در برخی افراد توصیه کند تا احتمال سکته مغزی را کاهش دهد.
مطمئنترین روش برای شناسایی فیبریلاسیون دهلیزی الکتروکاردیوگرام (EKG) یا همان نوار قلب است. این تست بدون درد فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت کرده و مشکل ضربان قلب را آشکار میکند. ممکن است شما این آزمایش را در مطب پزشک انجام دهید یا این که پزشک از شما بخواهد ابزاری را بپوشید که فعالیت ضربان قلبتان را به مدت 24 ساعت یا بیشتر ثبت میکند.
در صورتی که نوار قلب نشان دهد که شما فیبریلاسیون دهلیزی دارید پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری توصیه کند تا بیشتر درباره قلب شما اطلاعات به دست آورد. الکتروکاردیوگرام یا اولتراسوند قلب میتواند نشان دهد آیا دریچههای قلب سالم هستند یا علائمی از نارسایی قلبی مشاهده میشود یا خیر. تست استرس میتواند نشان دهد قلب شما چطور عمل میکند. پزشک ممکن است تستهای دیگری را نیز تجویز کند و به دنبال وضعیتهای پزشکی دیگری که موجب فیبریلاسیون دهلیزی در شما شدهاند، بگردد.
وقتی برای اولین بار دچار فیبریلاسیون دهلیزی شوید ممکن است گاهی اتفاق بیفتد و خود رفع شود. ضربان قلب نامنظم ممکن است از چند ثانیه تا چند هفته طول بکشد تا مجدداً به حالت طبیعی بازگردد. در برخی افراد ریتم ضربان قلب ممکن است نامنظم بماند. اگر مسبب آن مشکلات تیروئید ، ذاتالریه یا بیماریهای قابلدرمان دیگر باشد فیبریلاسیون دهلیزی معمولاً به محض درمان بیماری اصلی از بین میرود.
در برخی موارد پزشک میتواند برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب از شوک الکتریکی یا دارو استفاده کند. به این درمان کاردیوورژن میگویند. اگر به مدت بیش از 48 ساعت فیبریلاسیون دهلیزی دارید، کاردیوورژن ممکن است خطر سکته را افزایش دهد. در این موارد ممکن است نیاز به مصرف رقیقکنندههای خون به مدت چند هفته داشته باشید و پس از آن پزشک کاردیوورژن را امتحان میکند، همچنین پس از کاردیوورژن نیز باید داروی رقیقکننده مصرف کنید.
اگر علائمتان خفیف باشد یا فیبریلاسیون دهلیزی پس از کاردیوورژن بازگردد، ممکن است بتوانید آن را با دارو کنترل کنید. داروهای کنترل ریتم قلب به تنظیم آن کمک میکنند. داروهای کنترل ریتم مانع سریع شدن ضربان قلب میشوند. مصرف روزانه آسپیرین یا داروهای ضد انعقاد خون مانند دابیگاتران (dabigatran)، ریواروکسابان (rivaroxaban) یا وارفارین میتواند به کاهش احتمال سکته در برخی افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی کمک کند.
اگر کاردیوورژن و داروها نتوانند علائم فیبریلاسیون دهلیزی را کنترل کنند، ابلیشن رادیوفرکوئنسی میتواند مفید باشد. این روش از انرژی فرکانس رادیویی استفاده میکند تا بافت قلبی که سیگنالهای الکتریکی اشتباه ارسال میکند را نابود کند. اگر چه این عمل به جراحی قلب باز نیازی ندارد، اما خطراتی دارد و تنها برای افرادی که علیرغم انجام درمانهای دیگر، علائم جدی دارند توصیه میشود.
نوعی جراحی به نام عمل مارپیچ (maze procedure) میتواند فیبریلاسیون دهلیزی را معالجه کند. پزشکان الگویی از برشهای کوچک ایجاد میکنند تا یک بافت جوشگاه در دهلیز ایجاد کنند. این بافت جوشگاه سیگنالهای غیرطبیعی که موجب فیبریلاسیون دهلیزی میشود را مهار میکند. پزشکان معمولاً این روش را در جراحی قلب باز انجام میدهند اما برخی مراکز پزشکی، الآن عملهای با حداقل تهاجم به بدن را ارائه میدهند.
یک ضربان ساز ابزار کوچک باطری دار است که ضربان قلب شما را با ارسال سیگنالهای الکتریکی تنظیم میکند. مثلاً میتواند در افرادی که ضربان قلب بسیار آهسته دارند، مفید باشد. ضربان ساز میتواند علائمی مانند خستگی و کوتاهی تنفس را رفع کند. پس از انواع خاصی از ابلیشن نیز یک ضربان ساز لازم است. کاشت ضربان ساز در سینه جراحی جزئی داشته و معمولاً حدود یک ساعت طول میکشد.
فیبریلاسیون دهلیزی در بسیاری از افراد تأثیری بر زندگی روزمره نمیگذارد. برخی دیگر باید درمانهای مختلف را امتحان کنند تا علائمی مانند ضعف، تنفس کوتاه یا غش را مدیریت کنند. در هر دو حالت باید فرد اقداماتی برای کاهش خطر سکته انجام دهد.
همان عادات سالمی که از بیماریهای قلبی جلوگیری میکند، در پیشگیری از فیبریلاسیون دهلیزی نیز موثر است:
• رژیم غذایی مغذی حاوی ماهی مصرف کنید
• به طور منظم ورزش کنید
• فشارخونتان را کنترل کنید
• از سیگار کشیدن اجتناب کنید
فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است پیش از آن که موجب علائم قابلتوجهی گردد، منجر به سکته یا مشکلات جدی دیگر شود. برای شناسایی زودهنگام ضربان قلب نامنظم انجمن ملی سکته امریکا پیشنهاد میکند ماهی یک بار ضربان قلب خود را کنترل کنید به خصوص در صورتی که بالای 40 سال سن دارید یا عوامل زمینهساز سکته را دارد. اگر به نظر میرسد ریتم ضربان قلب ثابت نیست یا هر گونه مشکلی دارد به متخصص مراجعه کنید.
نظر کاربران
کاربر گرامی، لطفاً توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظرات شما درباره ی این مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که سوالی در رابطه با این مطلب دارید یا نیازمند مشاوره هستید، فقط از طریق تماس تلفنی با بخش مشاوره اقدام نمایید.