برونشیت: راهنمای تصویری آشنایی با علائم و روش های درمان بیماری برونشیت

برونشیت چیست؟

 

برونشیت التهاب ریه‌ها است که برخی از مردم به آن سرما خوردگی سینه میگویند. برونشیت ممکن است بیماری خفیف اما زجر آوری باشد که به دنبال بیماری ویروسی مانند سرما خوردگی یا بیماری‌های جدی‌تر مانند سرفه سیگاری مزمن ایجاد می‌شود. سرفه، خلط و احساس خستگی علائم معمول برونشیت هستند اما اینها ممکن است علائم بیماریهای دیگر نیز باشند بنابراین تشخیص و درمان مناسب لازم است.  

 

برونشیت: درون ریه‌ها 

 

وقتی لوله‌های نایژه (لوله های برونشی) که هوا را به داخل ریه‌ها منتقل می‌کنند ملتهب شوند، پوشش داخلی متورم شده و ضخیمتر میشوند و مجاری تنفسی تنگ می‌گردد. این غشاهای تحریک شده مخاط زیادی نیز ترشح میکنند که مسیرهای هوایی کوچک را پوشانده و گاهی اوقات آنها را مسدود می‌کند. سرفه به علت تلاش بدن در پاک کردن این ترشحات برای آسانتر شدن تنفس ایجاد می‌شود. 

 

علائم برونشیت 

 

علامت اصلی برونشیت سرفه خلط دار است که چند روز تا چند هفته طول میکشد. علائم دیگر آن که ممکن است ایجاد شوند عبارتند از: 

خستگی 

صدای خس خس هنگام تنفس 

تنگی یا درد مبهم در سینه 

تنفس کوتاه 

تب در این بیماری غیر معمول بوده و ممکن است نشانه آنفلوانزا یا ذات الریه باشد. 

 

برونشیت حاد: چه مدت طول می‌کشد 

 

برونشیت حاد اغلب سه تا چهار روز پس از سرما خوردگی یا آنفلوانزا طول می‌کشد. برونشیت حاد ممکن است با سرفه خشک شروع شده و پس از چند روز سرفه‌ها با خلط همراه می‌شوند. در بیشتر مردم طی دوره کوتاه دو تا سه هفته برونشیت بهبود می‌یابد اما سرفه گاهی اوقات ممکن است چهار هفته یا بیشتر طول بکشد. اگر از جهات دیگر سالم هستید، ریه‌هایتان پس از بهبودی از عفونت اولیه، به حالت طبیعی باز می‌گردند. 

 

دوره های مکرر: برونشیت مزمن 

 

وقتی سرفه همراه با خلط دارید که به مدت حداقل سه ماه در سال در بیشتر روزها وجود دارد و به مدت دو سال پشت سر هم ادامه می‌یابد، پزشک به برونشیت مزمن مشکوک می‌شود. برونشیت مزمن بیماری جدی است که ریه‌ها را تبدیل به منطقه رشد و تکثیر عفونت باکتریایی کرده و نیاز به درمان پزشکی دارد. برونشیت مزمن یکی از اشکال بیماری انسداد مزمن ریه است (COPD) که تنفس در آن سخت می‌شود. سرفه سیگاری گاهی اوقات علامت برونشیت و بیماری‌های انسداد مزمن ریه است. 

 

برونشیت یا مشکل دیگر؟

 

علائم برونشیت اغلب با بیماریهای دیگری مانند آسم، ذات الریه، آلرژی، سرما خورگی، آنفلوانزا، سینوزیت و حتی بیماری رفلاکس مری معده و سرطان ریه یکی است. برای تشخیص دقیق باید به پزشک مراجعه کنید. بیماریهای جدی مانند ذات الریه نیاز به درمان فوری دارند. 

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

 

در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید: 

احساس میکنید تنفستان کوتاه است یا خس خس میکنید 

با سرفه خون بالا می آورید 

تب بالاتر از 101 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد ) دارید 

سرفه تان بیش از چهار هفته است که به طول انجامیده 

 

علت برونشیت حاد 

 

این شکل برونشیت در زمستان متداولتر است و نه مورد از هر ده مورد آن توسط ویروس ایجاد می‌شود. تحریک کننده‌هایی مانند دود تنباکو، مه دود، مواد شیمیایی در شوینده‌های خانگی و حتی بخار یا گرد و غبار موجود در محیط نیز می‌تواند موجب برونشیت حاد شود. 

 

علل برونشیت مزمن 

 

سیگار کشیدن متداولترین علت برونشیت مزمن است. قرار گیری در معرض گرد و غبار و گازهای سمی در محل کار نیز یکی از علل کمتر متداول این بیماری است که در معدنکاران و کارگران کارخانه های غلات دیده می‌شود. آلودگی هوا میتواند علائم را در برخی از افراد مبتلا به برونشیت مزمن بدتر کند.  

 

افراد سیگاری و برونشیت 

 

افراد سیگاری که به برونشیت حاد مبتلا می‌شوند بسیار سخت تری بهبود می‌یابند. حتی یک پک سیگار می‌تواند موجب آسیب موقتی به ساختارهای ریز موی-مانند (مژکها) که ذرات، محرک‌ها و مخاط اضافی در مسیرهای هوایی را پاک سازی می‌کنند، شود. سیگار کشیدن‌های بعدی آسیب را افزایش داده و احتمال برونشیت مزمن را بیشتر می‌کند که منجر به افزایش خطر عفونت ریه و آسیب دائمی به ریه می‌شود. حرف آخر: وقت ترک سیگار فرا رسیده است. 

 

چگونگی تشخیص برونشیت حاد 

 

پزشک معمولا برونشیت حاد را با در نظر گرفتن علائم شما در مرور زمان و معاینه فیزیکی تشخیص میدهد. پزشک با استفاده از یک گوشی طبی (استتوکوپ) به هر صدای غیر طبیعی ایجاد شده در ریه های شما در هنگام تنفس گوش میدهد. 

 

چگونگی تشخیص برونشیت مزمن

 

پس از انجام معاینه فیزیکی و در نظر گرفتن سابقه پزشکی ممکن است پزشک تست عملکرد ریوی را توصیه کند. آزمایشهای عملکرد ریوی مانند تنفس سنجی (اسپیرومتری) کارکرد ریه را ارزیابی می‌کنند. آزمایش پرتوی ایکس از سینه نیز ممکن است انجام شود. 

 

درمان: برونشیت حاد 

 

تنها درمانی که معمولا برای برونشیت حاد مورد نیاز است کاهش دادن علائم است: مقدار زیادی مایعات بنوشید، مقدار زیادی استراحت کنید و از دودها و بخارها دوری کنید. مسکن بدون نسخه نیز میتواند به درد بدن کمک کند. پزشک ممکن است اکسپکتورانت را برای کمک به شل شدن مخاط برای تخلیه ساده تر آن یا داروی گشاد کننده نایژه استنشاقی (برونکودیلاتور) برای باز کردن مسیرهای هوایی تجویز کند. 

 

درمان: برونشیت مزمن 

 

اگر به برونشیت مزمن مرتبط با سیگار مبتلا هستید مهمترین کاری که باید انجام دهید ترک سیگار برای پیشگیری از آسیب بیشتر به ریه است. واکسن ذات الریه و آنفولوانزای سالانه دریافت کنید مگر این که پزشکتان نظری بر خلاف آن داشته باشد. درمان می‌تواند شامل استروئیدها و برونکودیلاتورها (استنشاقی یا خوراکی) باشد. 

 

برونشیت مزمن و بیماری انسداد مزمن ریه 

 

برونشیت مزمن و آمفیزم دو شکل اصلی بیماریهای انسدادمزمن ریه هستند. پزشک ممکن است برونکودیلاتور تجویز کند که به باز کردن مسیرهای مسدود شده هوایی کمک می‌کند. اکسیژن درمانی به برخی از بیماران در تنفس بهتر کمک کرده و برنامه توان بخشی ریوی می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود ببخشد. 

 

چگونگی اجتناب از برونشیت 

 

جای تعجب نیست که بهترین روش کاهش خطر ابتلا به برونشیت این است که سیگار نکشید و به دیگران نیز اجازه ندهید در منزل شما سیگار بکشند . راههای دیگر کاهش خطر عبارتند از: اجتناب از سرما خوردگی و دور ماندن از محرکهای بینی، گلو و ریه ها مانند گرد و غبار و حیوانات خانگی. همچنین در صورت ابتلا به سرما خوردگی به مقدار کافی باید استراحت کنید و داروهایتان را به صورتی که پزشک دستور داده مصرف کنید.