رطوبت ساز

در این مقاله می خوانید

رطوبت ساز مشکلاتی که به واسطه خشکی هوا ایجاد می‌شود را کاهش می‌دهد، اما باید مرتب نگهداری‌های لازم دستگاه را انجام دهید. در اینجا توصیه‌هایی برای اطمینان از بی‌خطر بودن رطوبت ساز آورده شده است. ...

رطوبت ساز می‌تواند به درمان مشکلاتی همانند لب‌های ترک‌خورده، سینوس خشک، و خونریزی بینی که به وسیله هوای خشک داخل خانه ایجاد می‌شود کمک کند. رطوبت ساز می‌تواند به کاهش علائم سرماخوردگی و یا یک وضعیت تنفسی دیگر نیز کمک کند. 

مراقب باشید: اگر چه رطوبت ساز مفید است اما در صورتی که به درستی از آن مراقبت نکنید یا سطح رطوبت خیلی بالا بماند می‌تواند شما را بیمار کند. اگر از رطوبت ساز استفاده می‌کنید مطمئن شوید که بر میزان رطوبت خانه نظارت درستی دارید و ضمناً رطوبت ساز را تمیز نگه‌دارید. رطوبت ساز اگر کثیف باشد می‌تواند باکتری‌ها یا کپک‌ها را گسترش دهد. در صورتی که آلرژی یا آسم دارید پیش از استفاده از رطوبت ساز با پزشک صحبت کنید. 

رطوبت ساز چیست؟

رطوبت ساز دستگاهی است که بخار آب را به بیرون منتشر می‌کند تا سطح رطوبت در هوا را افزایش دهد. انواع رطوبت ساز عبارت‌اند از:

• رطوبت ساز مرکزی که در سیستم تهویه هوا و گرمایشی نصب‌شده و برای افزایش رطوبت کل خانه طراحی شده است. 

• رطوبت ساز اولتراسونیک رطوبت سرد را با ارتعاش فراصوت ایجاد می‌کند. 

• رطوبت ساز  پروانه‌ای (Impeller) با دیسک چرخان رطوبت سرد تولید می‌کند

• تبخیرکننده (Evaporator) با استفاده از یک فن هوا را از یک فیلتر یا تسمه مرطوب می‌دمد. 

• بخار ساز (vaporizers) با استفاده از الکتریسیته آب را به بخار تبدیل می‌کند که پیش از خروج از دستگاه سرد می‌شود. در صورتی که در خانه کودکی دارید از این نوع رطوبت ساز استفاده نکنید. آب داغ داخل آن در صورتی که بیرون بریزد ممکن است کودک را بسوزاند. 

میزان رطوبت ایده آل 

رطوبت مقدار بخار آب موجود در هوا است. میزان رطوبت بسته به فصل، شرایط هوا و محل زندگی متفاوت است. معمولاً میزان رطوبت در تابستان بالاتر است و در ماه‌های زمستانی کاهش می‌یابد. رطوبت در خانه باید بین 30 تا 50 درصد باشد. رطوبت خیلی کم یا خیلی زیاد می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. 

• رطوبت پایین می‌تواند موجب خشکی پوست، تحریک مجاری بینی و گلو، و خارش چشم‌ها شود. 

• رطوبت بالا می‌تواند موجب گرفته و خفه شدن هوای خانه گشته و بر روی دیوارها، کف و سایر سطوح قطرات آب ایجاد کند که رشد باکتری‌های مضر، مایت غبار خانگی و کپک را موجب می‌شود. این مواد آلرژی زا می‌توانند مشکلات ریوی ایجاد کرده و موجب عود آسم و آلرژی شوند. 

چطور رطوبت خانه را اندازه بگیریم؟ 

بهترین راه ارزیابی رطوبت خانه رطوبت‌سنج (hygrometer) است. این دستگاه که شبیه به دماسنج است، مقدار رطوبت هوا را اندازه‌گیری می‌کند. رطوبت‌سنج را می‌توانید از فروشگاه، لوازم پزشکی یا داروخانه خریداری نمایید. 

هنگام خرید رطوبت ساز، همراه داشتن رطوبت‌سنج در دستگاه را نیز در نظر داشته باشید تا رطوبت را در بازه مورد نظر نگه دارد. 

رطوبت سازها و آسم و آلرژی 

اگر کودک مبتلا به آسم یا آلرژی در خانه دارید پیش از استفاده از رطوبت ساز با پزشک صحبت کنید. افزایش رطوبت خانه ممکن است تنفس را در کودکان و بزرگ‌سالان مبتلا به این بیماری‌ها بهبود ببخشد به خصوص در حین عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی اما رطوبت آلوده یا افزایش رشد موجودات آلرژی زا به واسطه افزایش رطوبت ممکن است موجب تشدید علائم آسم و آلرژی شود. 

وقتی هوا بیش از حد مرطوب است: کولر گازی و رطوبت‌گیر 

همان طور که خشکی هوا مشکل ایجاد می‌کند رطوبت بیش از حد نیز مشکل‌ساز است. وقتی رطوبت خیلی بالا برود (امری که در ماه‌های گرم سال متداول است) بهتر است اقداماتی برای کاهش رطوبت در خانه انجام شود. دو روش برای کاهش رطوبت هوا وجود دارد:

• استفاده از کولر گازی- یونیت تهویه هوای مرکزی یا پنجره‌ای (کولر گازی) هوا را خشک کرده و رطوبت داخل خانه را در سطح سالم و طبیعی حفظ می‌کند. 

• استفاده از رطوبت‌گیر- این دستگاه رطوبت اضافی هوا را می‌گیرد و سطح رطوبت را کاهش می‌دهد. رطوبت‌گیر همانند کولر گازی عمل می‌کند با این تفاوت که هوا را سرد نمی‌کند. اغلب این دستگاه‌ها برای کمک به خشک کردن هوای زیرزمین‌های مرطوب استفاده می‌شود.   

دستگاه را تمیز نگه‌دارید: رطوبت ساز آلوده و مشکلات سلامتی

فیلتر و گیرنده رطوبت ساز اگر کثیف باشد می‌تواند به سرعت شرایط رشد و تکثیر باکتری‌ها و کپک‌ها را فراهم آورد. رطوبت ساز آلوده به خصوص برای افرادی که آسم و آلرژی دارند مضر است اما حتی در افراد سالم نیز وقتی بخار آلوده وارد هوا می‌شود، می‌تواند علائم شبه آنفلوانزا یا حتی عفونت ریوی را موجب شود. بخار ساز یا تبخیرکننده (به خاطر حرارتی که دارند) کمتر از رطوبت سازهای سرد احتمال دارد که مواد آلرژی زا را در هوا رها کنند. 

توصیه‌هایی برای تمیز نگه‌داشتن رطوبت ساز

برای تمیز و بدون قارچ و باکتری نگه‌داشتن دستگاه، دستورالعمل توصیه‌شده شرکت سازنده را رعایت کنید. این توصیه‌ها برای رطوبت سازهای قابل‌حمل مفید است:

• از آب مقصر بدون مواد معدنی استفاده کنید. آب شیر حاوی مواد معدنی است که می‌تواند رسوباتی در رطوبت ساز ایجاد کند که موجب رشد باکتری‌ها می‌شود و هنگامی که بخار را وارد هوا می‌کند این مواد معدنی اغلب به صورت گردهای سفید در فرش و مبل دیده می‌شوند. همچنین ممکن است برخی مواد معدنی که در هوا پراکنده شده است تنفس کنید.  آب مقطر یا بدون مواد معدنی مقدار بسیار کمتری مواد معدنی دارد. به علاوه در صورت توصیه شرکت سازنده دستگاه، از فیلترها یا کارتریج‌های بدون مواد معدنی استفاده کنید. 

• مرتب آب رطوبت ساز را عوض کنید. نگذارید آب در داخل دستگاه رسوب کند و جرم تشکیل دهد. مخزن آب را خالی کرده و سطح داخل آن را خشک‌کنید و سپس دوباره با آب تمیز آن را پر کنید (در صورت امکان هر روز) به خصوص اگر از رطوبت ساز اولتراسونیک یا سرد استفاده می‌کنید. ابتدا پریز دستگاه را از پریز در بیاورید. 

• هر سه روز یک بار رطوبت ساز را تمیز کنید- پیش از این که رطوبت ساز را تمیز کنید آن را از برق بکشید. هر گونه رسوب مواد معدنی یا جرم را از مخزن یا بخش‌های دیگر دستگاه با محلول پروکسید هیدروژن 3% بزدایید. برخی از شرکت‌های سازنده توصیه می‌کنند از سفیدکننده کلرین یا مواد ضدعفونی‌کننده دیگر استفاده کنید. 

• همیشه مخزن رطوبت ساز را پس از تمیز کردن، با آب شستشو دهید – با این کار مواد شیمیایی مضر را از آن پاک می‌کنید و نمی‌گذارید همراه با بخار وارد هوا و سپس وارد ریه‌های شما شوند. 

• به طور مرتب فیلتر رطوبت ساز را عوض کنید- اگر رطوبت ساز فیلتر دارد آن را حداقل طبق دستور شرکت سازنده و در صورتی که کثیف شده است زودتر از آن عوض کنید . همچنین مرتباً فیلتر سیستم گرمایشی و سرمایشی خانه را عوض کنید. 

• محیط اطراف رطوبت ساز را خشک نگه‌دارید. اگر محیط اطراف رطوبت ساز از جمله پنجره، فرش، پرده، رو میزی و غیره مرطوب یا خیس شد رطوبت ساز را خاموش کنید یا دفعات استفاده از آن را کاهش دهید. 

• رطوبت ساز را برای کنار گذاشتن آماده کنید - وقتی می‌خواهید رطوبت ساز را کنار بگذارید، آب آن را خالی کرده و آن را کاملاً تمیز نموده و سپس دوباره هنگامی که می‌خواهید از آن پس از مدتی استفاده کنید آن را تمیز کنید. همه فیلترها و کاتریجها را عوض کنید. 

• دستورالعمل رطوبت سازهای مرکزی را به دقت رعایت کنید. اگر رطوبت ساز مرکزی (تعبیه‌شده در سیستم مرکزی گرمایش و سرمایش) دارید دستورالعمل روی آن را بخوانید یا از کارشناس آن درباره نگهداری مناسب دستگاه سؤال کنید. 

• رطوبت سازهای کهنه را عوض کنید. به مرور زمان رسوبات در رطوبت ساز تجمع می‌یابد و حذف آن‌ها از دستگاه دشوار یا غیرممکن می‌شود . این رسوبات رشد باکتری‌ها را افزایش می‌دهند. 

چه زمانی باید از رطوبت ساز سرد به جای رطوبت ساز گرم برای کودک سرماخورده استفاده کنیم؟

برای ایمنی کودکان همیشه از رطوبت ساز سرد استفاده کنید. آب یا بخار داغ تبخیرکننده یا رطوبت سازی که بخار داغ ایجاد می‌کند ممکن است کودکی که خیلی به آن نزدیک شده را بسوزاند. همچنین ممکن است آب داغ بیرون پاشیده شود و موجب سوختگی کودک گردد. 

رطوبت ساز موجب افزایش رطوبت هوا می‌شود که به آرام کردن سرفه و احتقان در طول سرماخوردگی کمک می‌کند. رطوبت سازهای سرد و گرم به یک اندازه در ایجاد رطوبت در هوا موثر هستند. همچنین زمانی که رطوبت ایجادشده به انتهای مسیرهای هوایی کودک می‌رسد دمای آن یکسان خواهد بود، چه با رطوبت ساز گرم ایجاد شده باشد چه رطوبت ساز سرد. 

فایده دیگر رطوبت ساز سرد هزینه کمتر آن است. رطوبت سازهای سرد قیمت کمتری نسبت به رطوبت سازهای گرم دارند چون دیگر هزینه عناصر لازم برای گرم کردن آب را نمی‌پردازید. همچنین انرژی صرف گرم کردن آب نمی‌شود و هزینه انرژی نمی‌دهید. اگر از یک رطوبت ساز استفاده می‌کنید مراقب رشد باکتری‌ها و کپک‌ها باشید. برای شستشوی مخزن می‌توانید از محلول 10% سفیدکننده (9 واحد آب 1 واحد سفیدکننده) استفاده کنید.