انواع سقط‌جنین و علت آن
انواع سقط‌جنین
1.سقط خودبه‌خودی جنین
انواع سقط خود بخوی جنین:
• تهدید به سقط: خونریزی واژینال و درد و انقباضات رحم به‌صورت درد در زنی که در دوران بارداری است احتمال سقط‌جنین را مطرح می‌کنند این حالت را اصطلاحاً تهدید به سقط می‌نامند که در آن دهانه رحم باز نشده است و با استراحت و درمان محافظه‌کارانه می‌توان از آن جلوگیری کرد.
• سقط‌جنین غیرقابل‌اجتناب: درصورتی‌که نتوان از تهدید به سقط جلوگیری کرد وضعیت به سقط غیرقابل‌اجتناب تبدیل می‌شود.
• سقط‌جنین فراموش‌شده: رشد جنین داخل رحم متوقف‌شده. ولی دهانه رحم کاملاً بسته است و لکه بینی و خونریزی وجود ندارد.
• سقط‌جنین ناقص: اگر بخشی از بافت‌ها ، ولی نه تمام آن دفع شوند سقط‌جنین ناقص می‌نامند
• سقط کامل جنین: اگر جنین و تمام بافت‌های مربوطه به‌طور کامل خارج شوند سقط‌جنین کامل است.
2.سقط‌جنین عادتی (سقط مکرر)
حالتی است که در آن 3 سقط‌جنین پشت سر هم با علت نامشخص اتفاق می‌افتند.
3.سقط‌جنین درمانی:
در شرایط خاصی ممکن است پزشک تصمیم به ختم حاملگی بگیرد .این نوع ختم حاملگی را سقط‌جنین " درمانی" می‌نامند.
عوامل ایجادکننده سقط‌جنین
1.عوامل سقط‌جنین مربوط به جنین
• الف- رشد و نمو غیرطبیعی تخم که اختلال رشد منجر به سقط‌جنین خودبه‌خود می‌شود.
• ب- ناهنجاری‌های ارثی و ژنتیکی جنین
2.عوامل سقط‌جنین مربوط به مادر
• بیماری‌های عفونی مادر: عفونت‌های مادری به‌ویژه سرخچه ، تب مالت و عفونت‌های مقاربتی می‌تواند منجر به سقط‌جنین شود.
• بیماری‌های مزمن ناتوان‌کننده در مادر: بیماری‌هایی نظیر سل ، سرطان ، افزایش فشارخون ، بیماری کلیوی می‌تواند منجر به مرگ جنین و سقط‌جنین شود.
• بیماری‌های غدد: بیماری‌های غدد نظیر کم‌کاری تیروئید و دیابت می‌تواند گاهی منجر به سقط‌جنین شود.
• مصرف دارو و عوامل محیطی: مصرف سیگار ، الکل ، داروهای ضدبارداری و سموم محیطی نظیر سرب ، آرسنیک در مادر می‌تواند منجر به سقط‌جنین شود.
• عدم پذیرش ایمنی بدن: جنین از لحاظ ژنتیک یک عامل خارجی برای مادر است و بدن مادر بر علیه آن آنتی‌بادی ساخته و جنین را دفع می‌نماید. در یک بارداری طبیعی جفت آنتی‌بادی‌های متوقف کننده می‌سازد که مانع دفع جنین می‌شود
• ناهنجاری‌های رحمی: در بعضی زنان نقص تکاملی رحم در دوران جنینی منجر به ایجاد رحم دوشاخ یا یک‌شاخ و یا انواع ناهنجاری‌های شکلی رحم می‌شود که این نقایص می‌تواند منجر به سقط‌جنین شود همچنین وجود فیبروم یا چسبندگی رحم نیز می‌تواند باعث سقط‌جنین در زن باردار شود.
• نارسایی دهانه رحم: باز بودن بیش‌ازحد دهانه رحم به دلیل مادرزادی یا کشش بیش‌ازحد در باز کردن آن در هنگام سقط یا زایمان قبلی منجر به نارسایی و ضعف دهانه رحم شده و می‌تواند ایجاد سقط‌جنین خود به خودی نماید. سقط در این موارد معمولاً پس از سه‌ماهه اول حاملگی اتفاق می‌افتد.
روش‌های سقط‌جنین
سقط‌جنین به معنای ختم حاملگی است، قبل از اینكه جنین قدرت زنده ماندن در محیط خارج از رحم را داشته باشد.
سقط‌جنین به دو دسته‌ی عمده تقسیم می‌شود:
• 1.سقط‌جنین خودبه‌خودی (spontaneous abortion)
• 2.سقط‌جنین القاشده (induced abortion) : سقط القاشده خود شامل دو گروه است:
سقط‌جنین تراپوتیك (درمانی) كه عبارت است از ختم حاملگی به‌منظور حفظ سلامت مادر
سقط‌جنین الكتیو (عمدی) كه قطع حاملگی بنا به خواست مادر است.(دلخواهی)
1. سقط‌جنین دارویی با قرص و شیاف میزوپروستول (سیتوتک ) یا آمپول پروستاگلندین
در سقط‌جنین با دارو ، داروها با ایجاد انقباضات شدید رحمی باعث خونریزی و ختم بارداری می‌شوند. خونریزی ایجادشده به دنبال سقط دارویی معمولاً 9 تا 16 روز ادامه دارد. گاه علائمی نظیر تهوع، استفراغ، اسهال، تب و لرز و خستگی شدید طی این مدت در بیمار ظاهر می‌شود كه خودبه‌خود از بین می‌رود. پس از سپری شدن این زمان، معاینه و بررسی‌های كامل لازم است تا اطمینان حاصل شود كه سقط كامل صورت گرفته است. در تعداد بسیار كمی از زنان، روش سقط دارویی به سقط نمی‌انجامد و نیاز به انجام اقدامات دیگری است. البته عوارض پروستاگلندین خطرناک می‌باشد.
2. سقط‌جنین با جراحی(انواع کورتاژ)
در 12 هفته اول بارداری، سقط‌جنین با جراحی معمولاً به شیوه‌ای با عنوان ساكشن‌كورتاژ یا آسپیراسیون مكشی (vacuum aspiration) انجام می‌شود. در این روش، گردن رحم به‌آرامی باز می‌شود و محصولات بارداری با یك لوله كوچك مخصوص مكش خارج می‌شوند. در طول این عمل، كه 5 تا 15 دقیقه طول می‌كشد، و پس‌ازآن، فرد دچار انقباضات شدید و خونریزی مشابه یك قاعدگی طبیعی خواهد شد. برای بی‌درد كردن فرد در هنگام سقط جراحی، از انواع داروهای بی‌حسی یا بیهوشی استفاده می‌كنند.
اما اگر سن بارداری بیش از 14 هفته باشد، سقط به شیوه‌ای با نام ( D & E )Dilation & Evacuation انجام می‌شود. در این روش، برای باز شدن دهانه رحم به زمان بیشتری نیاز است و از وسیله‌ی دیگری نیز همراه با دستگاه مكش استفاده می‌شود.
در روش آسپیراسیون مكشی، رحم سریعاً خالی می‌شود و خونریزی اندك است. احتمال پارگی رحم در این روش یك درصد و خطر عفونت كمتر از یك درصد است. در روش دوم، خونریزی شدیدتر است و احتمال آسیب رسیدن به رحم و ایجاد چسبندگی بیشتر است.
3. سقط‌جنین با تزریق داخل آمنیونی
این روش برای سقط‌جنین در سه‌ماهه‌ی دوم بارداری به کار می‌رود. با سرنگ مخصوص، مایع آمنیون را، كه جنین درون آن شناور است، خارج و 200 سی‌سی محلول سرم نمكی به داخل کیسه‌ی محتوی جنین تزریق می‌كنند. پس از گذشت 48 ساعت از تزریق، در پی زایمان، بچه از رحم خارج می‌شود. برای این منظور، گاه از اوره و گاه از پروستاگلندین‌ها استفاده می‌شود. شایع‌ترین عارضه‌ی سقط به این روش باقی ماندن جفت است. احتمال خونریزی و عفونت رحمی نیز در این روش زیاد است.
سقط‌جنین دیرهنگام جنین
هرچه سن بارداری در زن بیشتر باشد، احتمال بروز خطر و عوارض به دنبال سقط‌جنین افزایش می‌یابد. بنابراین درصورتی‌که پزشك شما سقط را برای ختم بارداری توصیه می‌كند، باید از تأخیرهای غیرضروری اجتناب كنید. به‌طوركلی، 88 درصد از تمام موارد سقط‌جنین در امریكا طی 12 هفته اول بعد از آخرین تجربه‌ی قاعدگی رخ می‌دهد.
برخی از زنان تا زمانی كه بارداری به نحو محسوسی پیشرفت نكرده است از وقوع آن مطلع نمی‌شوند.
از جمله دلایل مطرح آگاه نشدن آن‌ها از بارداری خود عبارت است از:
• 1. این زنان دوره‌های نامنظم قاعدگی را تجربه می‌كنند. گاه ابتلا به برخی بیماری‌ها، فعالیت‌های شدید ورزشی و مصرف داروها قاعدگی‌های نامنظم ایجاد می‌كند.
• 2. برخی از این زنان علت تأخیر در قاعدگی خود را شروع یائسگی قلمداد می‌كنند.
• 3. زنانی كه به‌طور طبیعی قاعدگی‌های خفیفی را تجربه می‌كنند، لکه بینی اوایل بارداری را با قاعدگی خود به اشتباه می‌گیرند.
• 4.گروهی از زنان به علت استفاده از داروهای خاص یا شیردهی، باروری خود را نامحتمل می‌دانند.
• 5. گاه بارداری در هفته‌های اول توسط كادر پزشكی تشخیص داده نمی‌شود.
عوارض سقط‌جنین
همان‌طور كه پیش‌تر ذكر شد، سقط‌جنین در سه‌ماهه‌ی اول كمترین عوارض را دارد. اما به‌طوركلی عوارض سقط بسته به نوع روش انتخاب‌شده متفاوت است. شایع‌ترین عارضه‌ی داروهایی كه از خانواده پروستاگلندین‌ها هستند اسهال است. تهوع، استفراغ، دل‌پیچه (كرامپ‌های شكمی) و تب از دیگر عوارض مصرف این داروهاست. در برخی از زنانی كه از روش سقط‌جنین دارویی استفاده می‌كنند سقط‌جنین كامل صورت نمی‌گیرد و نیاز به استفاده از روش‌های دیگر نظیر كورتاژ است. عفونت، خونریزی‌های شدید، سقط ناقص، پارگی و آسیب رحم یا دهانه آن، و ادامه بارداری از جمله عوارض سقط جراحی است. كودكان حاصل از این قبیل بارداری‌ها معمولاً به ناهنجاری‌های مادرزادی و عقب‌ماندگی ذهنی مبتلا خواهند شد.