سیاتیک دردی است که از ناحیهی پایین کمر به سمت اندام پایینی بدن کشیده میشود. این درد ناشی از حساسیت و فشار به عصب سیاتیک است.
سیاتیک چیست؟
سیاتیک دردی است که از ناحیهی پایین کمر به سمت اندام پایینی بدن کشیده میشود. این درد ناشی از حساسیت و فشار به عصب سیاتیک است. عصب سیاتیک پیامها را از اندام پایینی بدن و ناحیهی کمر منتقل میکند. اغلب افراد مبتلابه سیاتیک بدون جراحی بهبود مییابند.
نشانههای سیاتیک
درد در ناحیهی پایینی کمر که به مفصل ران، باسن و اندامهای پایینی منتقل میشود رایجترین نشانهی سیاتیک است. گاهی درد سیاتیک با دولا شدن، سرفه یا عطسه بدتر میشود. همچنین سیاتیک ممکن است سبب بیحسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف در پا شود. نشانههای سیاتیک میتوانند بهسرعت بروز یافته و یا هفتهها ادامه یابد.
سیاتیک یا کمردردهای دیگر؟
کمردرد بسیار رایج است. دلایل متعددی برای کمردرد وجود دارد که هیچیک سیاتیک نیستند. اغلب درد پایین کمر بر اثر فشار ماهیچهها و رباطها به عقب میباشد. مشخصهی سیاتیک دردی است که از پایین کمر به سمت پا کشیده میشود و اغلب به انگشتان پا نیز میرسد.
چه کسی بیشتر در خطر سیاتیک قرار دارد؟
زمانی که به سن میانسالی میرسیم سیاتیک بیشتر رواج مییابد. زنان باردار بر اثر فشار مستقیم ناشی از بزرگ شدن رحم روی سیاتیک در خطر قرار دارند. دلایل دیگر سیاتیک انحطاط ستون مهرهها و فتق دیسک کمر است.
دلایل سیاتیک
فتق دیسک
فتق دیسک علت رایج سیاتیک است. دیسکی که بین مهرههای ستون فقرات است با افزایش سن ضعیف شده و بیشتر مستعد درد میباشد. مرکز ژله مانند دیسک ضعیف و دچار فتق شده و سبب فشار مستقیم روی عصبهایی از ستون مهرهها میشود که عصب سیاتیک را شکل میدهند.
تنگی مجرای ستون مهرهها
انحطاط مهرههای ستون فقرات میتواند سبب باریک شدن کانال ستون فقرات شود که این شرایط تنگی مجرای نخاعی نامیده میشود. این امر موجب فشار روی ریشهی اعصاب ستون فقرات میشود که عصب سیاتیک را میسازند. سیاتیک میتواند نشانهای از تنگی مجرای نخاع باشد.
تومور ستون فقرات
تومورها دلیل نادری برای سیاتیک هستند. تومور فشار مستقیمی روی عصب سیاتیک یا ریشههای عصبی آن وارد میکند.
سندروم پیریفورمیس
ماهیچهی پیریفورمیس در باسن گاهی باعث آزار عصب سیاتیک میشود. این مشکل به نام سندروم پیریفورمیس شناخته میشود.
عفونت یا جراحی
بهندرت سیاتیک بر اثر جراحی، شکستگی، عفونت یا التهاب است. هر شرایطی که سبب فشار مستقیم یا آزار عصب سیاتیک شود میتواند علتی برای سیاتیک باشد. گاهی دلیل مشخصی برای سیاتیک تشخیص داده نمیشود.
تشخیص سیاتیک
تست
برای تشخیص علت سیاتیک پزشک در مورد همه نشانههای درد و مکان آن از بیمار سؤال کرده و از او میپرسد چه چیزهایی درد او را بدتر کرده و یا بهبود میبخشد. در طی تست بیمار باید کارهایی که در مورد حرکت اندام پایینی پزشک از او میخواهد را انجام دهد.
تصویربرداری
تستهای مختلفی مانند MRI، سیتیاسکن و ... ممکن است برای کمک به تشخیص علت سیاتیک انجام شوند. با یک تشخیص دقیق بهترین برنامهی درمان میتواند انتخاب شود.
تسکین درد سیاتیک
کمپرس گرم یا سرد
درمانهای خانگی برای سیاتیک شامل پکهای گرم یا سرد است. هردو اینها را میتوان هرچند ساعت به مدت 20 دقیقه استفاده کرد.
دارو
داروهایی که برای تسکین سیاتیک استفاده میشوند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و استامینوفن هستند. تزریق کورتیزون درون کانال ستون فقرات میتواند در برخی بیماران مؤثر باشد.
حرکات کششی
امروزه استراحت زیاد کمتر به بیماران تجویز میشود. درمانهای فیزیکی در قالب ورزشهایی طراحیشدهاند تا به بیماران سیاتیک کمک کنند. کمی پیادهروی میتواند برای برخی مبتلایان به سیاتیک مؤثر باشد.
تزریق
داروهای کوتیزون میتوانند برای تسکین سیاتیک حاد مؤثر باشند. این دارو سریعاً التهاب اطراف عصب را کاهش میدهد.
جراحی
در شرایطی که سیاتیک تداومیافته و به داروها پاسخ ندهد گاهی نیاز به جراحی وجود دارد. با توجه به علت سیاتیک جراحیهای مختلفی پیشنهاد میشود. گاهی استخوان یا دیسکی برداشته میشود تا عصبهای تخت فشار آزاد شوند.
ناتوانی فرد بر اثر سیاتیک
پس از جراحی ستون فقرات اغلب فعالیتهای فرد محدود میشود زیرا بافتها باید بهبود یابند. درمان فیزیکی اغلب برای تقویت کمر و تسریع فرآیند بهبود تجویز میگردد. هدف از این ورزشها برگرداندن فرد به فعالیتهای عادی روزمرهی اوست.
درمانهای تکمیلی
درمانهای تکمیلی مانند ماساژ، یوگا، کایروپرکتیک و طب سوزنی میتوانند گاهی برای درمان کمردرد مؤثر باشند.
پیشگیری از سیاتیک
سیاتیک ممکن است دوباره عود کند. برای کم شدن احتمال بازگشت فرد باید مرتباً ورزش کند، بدن خود را در حالت مناسبی نگه دارد و برای بلند کردن اشیای سنگین زانوها را خم کند تا فشار روی کمر وارد نشود.