ممکن است تاکنون خبرهای زیادی از حمله و گازگرفتگی سگ شنیده باشید. آیا می دانید در این شرایط چه واکنشی از شما خطر حمله را کاهش می دهد؟ چگونه باید از خود محافظت کنید؟

اگرچه معمولاً حمله سگ به وضعیت وخیم یا مرگ منجر نمی‌شود اما به دلیل وجود سگ در محیط‌های شهری و روستایی باید همه به‌خصوص افرادی که پیاده‌روی، دو، دوچرخه‌سواری و کوهنوردی انجام می‌دهند بدانند در شرایط دنبال کردن، پارس کردن، حمله و یا گاز گرفتن سگ مهاجم چه باید انجام دهند.

بدیهی است که بهترین کار پیشگیری از حمله است و برای پیشگیری صاحب سگ باید به او آموزش دهد که به کسی حمله نکند و همیشه از بسته بودن سگ مطمئن شود. متأسفانه برخی افراد مسئولیت‌پذیر نیستند یا ممکن است سگ بدون صاحب باشد بنابراین بهتر است بدانید چطور از خود در چنین شرایطی محافظت نمایید.

تصور کنید در پارکی قدم می‌زنید یا دوچرخه‌سواری می‌کنید که ناگهان سگی به سمت شما دویده و می‌غرد و به سمت شما خیز برمی‌دارد. در مورد حمله سگ برخی اقدامات درست و برخی اشتباه هستند. آرامش خود را حفظ کنید و اقدامات زیر را به خاطر بسپارید:

چرا سگ حمله می‌کند؟

در مورد دونده‌ها، دوچرخه‌سوارها و از این قبیل موارد، حمله سگ به خاطر حرکت فرد است که غریزه شکار سگ را تحریک می‌کند. اگرچه همه سگ‌ها به‌صورت طبیعی تصمیم نمی‌گیرند فردی که می‌دود را دنبال کرده و او را گاز بگیرند بلکه سگ‌هایی که آموزش داده‌شده‌اند که چنین کاری بکنند (مانند سگ‌های گله) به‌واسطه سهل‌انگاری صاحب خود چنین رفتاری از خود نشان می‌دهند.

ابتدا وقتی فردی وارد قلمروی سگ می‌شود، سگ با پارس کردن سعی می‌کند از قلمروی خود (یا قلمرویی که به او آموزش داده‌شده) دفاع کند. علت پارس سگ این است که می‌خواهد فرد دور شود. اگر فرد به دویدن و دور شدن از قلمروی سگ ادامه دهد سگ برنده و هیجان‌زده می‌شود. بنابراین هر بار که چنین اتفاقی می‌افتد سگ یاد می‌گیرد که پارس کردن او مهاجم را دور می‌کند و با چنین انتظاری هیجان سگ بالا می‌رود. این تقویت مداوم را چرخه یا دور معیوب می‌نامند.  

درنهایت این افزایش هیجان ممکن است منجر به نترس شدن سگ و تهاجمی‌تر شدن او شود تا جایی که به سمت دونده حمله کرده یا او را دنبال کند. هیجان زیاد و انرژی نامتعادل می‌تواند منجر به حمله یا گاز گرفتن او شود درحالی‌که سگ واقعاً از روی قصد این کار را انجام نمی‌دهد.  

چطور از گاز گرفتن سگ اجتناب کنیم؟

اگر با سگ مهاجم روبه‌رو شدید، مهم‌ترین چیزی که باید به یاد داشته باشید این است که آرامش خود را حفظ کنید. تسلیم ترس یا اضطراب نشوید و شروع به جیغ و فریاد و لگدزدن به سگ نکنید. سگ مهاجم با این واکنش ترس شما بیشتر احتمال دارد که حمله کند. اگر آرامش خود را حفظ کنید سگ آرام شده و ممکن است برود.

از تماس چشمی مستقیم با سگی که حالت تهاجمی دارد دوری‌کنید. درحالی‌که سگ را در دید پیرامونی خود دارید، کمی به پهلو بایستید (ای حالت شما را به هدف سخت‌تری تبدیل می‌کند).

وقتی موفق شدید با آرامش خود سگ را آرام کنید و عقب نگه‌دارید، فضای شخصی خود را طلب کنید. اگر هر چیزی در دست خود دارید مثلاً چتر یا عصا، آن را در جلوی خود بگیرید تا بزرگ‌تر به نظر رسیده و اوضاع و فضای خود را تحت کنترل بگیرید.  

چیزی که این حرکت به سگ می‌گوید این است: من قلمروی تو را نمی‌خواهم، فقط این فضا را که در آن هستم می‌خواهم. حالت بسیار آرام و مثبت خود را حفظ کنید. این انرژی مانعی ایجاد می‌کند که با اعلام این‌که شما نترسیده‌اید، احترام سگ را طلب می‌کند.

وقتی سگ متوجه می‌رود که شما او را تهدید نمی‌کنید و از او نترسیده‌اید احتمالاً تمایلش به حمله را ازدست‌داده و هیجانش کاهش می‌یابد. متأسفانه همیشه این شیوه ممکن نیست.

اگر موردحمله سگ قرار گرفتیم چه کنیم؟

به‌ویژه برای دونده‌ها خطر قرار گرفتن در حمله غافلگیرانه وجود دارد بنابراین پیش‌ازاین که حتی بتوانید از آن فرار کنید، این اتفاق ممکن است بیفتد. اگر فرصت کافی دارید خط اول دفاعی این است که بگذارید سگ به چیزی در شما حمله کند که جزء بدنتان نیست مثلاً اگر ژاکتی پوشیده‌اید، دستتان را از آستین خارج کنید و آستین را در مقابل صورت سگ قرار دهید. اگر سگ آستین را گرفت، لباس را درآورده و بگذارید آن را بکشد سپس به آهستگی از آن ناحیه خارج شوید. سگ فقط می‌خواهد تکه‌ای از شما را بگیرد و ممکن است این روش باعث شود حواسش مدتی پرت شده و شما فرصت پیدا کنید خود را به‌جای امنی برسانید.

بهتر است همیشه چیزی همراه خود داشته باشید که بتوانید از این شیوه استفاده کنید، مثلاً یک عرق‌گیر را دور کمر خود ببندید، چوب یا حتی عروسک سگ همراه داشته باشید. همچنین می‌توانید از یکی از کفش‌های خود به این شیوه استفاده کنید به شرطی که بتوانید به‌سرعت آن را درآورید.

در همه موارد یادتان باشد از صورت، سینه و گلوی خود محافظت نمایید. همچنین دستان خود را مشت کنید تا از انگشتان خود محافظت نمایید. اگر قرار است گاز گرفته شوید، امن‌ترین ناحیه بدن ساق یا ساعد است. گاز گرفتن ران توسط سگ ممکن است موجب خونریزی مرگبار شود.

اگر گاز گرفته شدید، در مقابل حس طبیعی کشیدن عضو و خارج کردن آن از دهان سگ مقاومت کنید چون این کار جراحت را بدتر می‌کند و موجب پاره شدن گوشت می‌شود. اگر سگ تا این مرحله از حمله پیش رفت، می‌توانید سگ را بگیرید. چون سگ فقط یک‌دهان دارد اما شما دو تا دست دارید، می‌توانید موقعیت را مدیریت کرده و پاهای عقبی او را بگیرید و از زمین بلند کنید.

سگ‌ها در طبیعت به انسان‌ها حمله نمی‌کنید مگر اینکه احساس خطر برای خود، قلمرو یا گله‌شان کنند. ما همیشه نمی‌توانیم از این مشکل دوری‌کنیم چون برخی از صاحبان سگ‌ها بی‌مسئولیت یا اهمال‌کار هستند. اما می‌توانید خود را به دانش و شیوه‌های مقابله مجهز کنیم و آسیب را در صورت حمله به حداقل برسانیم.

روش 1: حمله را دفع کنید

1- وحشت نکنید. شاید شنیده باشید برخی قدیمی‌ها می‌گویند سگ‌ها و حیوانات دیگر می‌توانید ترس حیوان دیگر را حس کنند. اگر وحشت کنید و بدوید یا جیغ بکشید در سگ این اعتمادبه‌نفس را ایجاد می‌کنید که می‌تواند حمله کند یا حتی بدتر از آن ممکن است تصور کند او را تهدید می‌کنید. هر دو حالت وضعیت خوبی نیستند بنابراین بهتر است از این کار اجتناب کنید.

2-  خود را مانند درخت بی هیجان و سخت نشان دهید. وقتی سگ به شما می‌رسد، طوری بایستید که دستانتان در پهلویتان قرار بگیرد مانند درخت. دستان خود را به اطراف تکان ندهید یا با پایتان ضربه نزنید. ممکن است سگ این رفتارها را به‌عنوان تهدید در نظر بگیرد. تماس چشمی با سگ برقرار نکنید چون این ممکن است موجب خیز برداشتن سگ شود (تماس چشمی برای سگ به معنی آماده برای حمله است). در بسیاری موارد سگ با این کار علاقه خود را ازدست‌داده و از شما دور می‌شود.

• هرگز ندوید. دویدن باعث می‌شود غریزه دویدن به دنبال شکار و گرفتن طعمه در سگ بیدار شود. ممکن است سگ به‌شدت شما را تعقیب کند حتی اگر قصد اولیه‌اش تنها بازی بوده است. به‌علاوه نمی‌توانید از سگ سریع‌تر بدوید. حتی اگر با دوچرخه باشید بیشتر سگ‌ها می‌توانند شما را بگیرند.

• در کنار سگ بایستید و او را در وسعت دید پیرامونی خود قرار دهید نه اینکه روبروی او بایستید و به او مستقیماً نگاه کنید. این کار به سگ اعلام می‌کند که شما تهدیدی برای او نیستید.

• دستان خود را باز نکنید چون امکان گاز گرفته شدن را بیشتر می‌کنید. انگشتانتان را جمع کرده و مشت کنید تا سگ آن‌ها را نگیرد. سگ ممکن است کاملاً نزدیک شود و حتی پوزه‌اش را به شما بمالد بدون اینکه شما را واقعاً گاز بگیرد.

3- چیزی به سگ بدهید که آن را گاز بگیرد. اگر سگ به تهدید شما ادامه داد، به او چیزی بدهید که آن را بگیرد مثل کوله‌پشتی یا بطری آب. هر چیزی به‌جز دست و پای خود! ممکن است با این روش حواس او پرت شده و شما فرصت فرار پیدا کنید.

• یک ایده خوب دیگر این است که هنگامی‌که به نواحی می‌روید که ممکن است در آن سگ وجود داشته باشد، اسباب‌بازی یا خوراکی با خود ببرید. اگر با سگ عصبانی مواجه شدید خوراکی یا اسباب‌بازی را دور از خود پرت کنید. سگ ممکن است به دنبال آن برود و شما را رها کند.

4- به سگ دستور بدهید برگردد. اگر سگ به رفتار تهاجمی خود ادامه داد و بی‌توجهی یا آرام کردن او دیگر تأثیری نداشت، مقابل او ایستاده و به او محکم دستور بدهید برود. برای این کار از صدای محکم و قوی استفاده کنید. حتی در این شرایط هم باید از تماس چشمی با سگ خودداری کنید. سگ ممکن است ناامید شده یا بترسد و شما را رها کند.

5- اگر سگ خیز برداشت، مبارزه کنید. حمله سگ می‌تواند مرگبار باشد. اگر سگ شروع به گاز گرفتن شما کرد، باید از خود دفاع کنید. به گلو، بینی و پشت سر سگ ضربه یا لگد بزنید تا سگ گیج شده و به شما فرصت دهد فرار کنید.

• در این شرایط می‌توانید صدای خود را بالا ببرید. در هنگام مبارزه با سگ فریاد کمک بزنید تا شاید دیگران صدای شما را شنیده و به کمکتان بیایند.

• اگر چوب یا سلاح دیگری دارید می‌توانید (باید) از آن برای ضربه زدن به سگ استفاده کنید اما به سر او نزنید چون بیشتر سگ‌ها جمجمه خیلی ضخیم و محکمی دارند بنابراین ضربه به سر سگ فقط او را عصبانی‌تر می‌کند.  

6- از وزن خود بهره ببرید. تمام وزن بدن را به حیوان وارد کنید به‌خصوص با نواحی سخت بدن مانند زانو یا آرنج خود به او حمله کنید. سگ‌ها گاز گیرنده ماهری هستند اما نمی‌توانید گلاویز شوند و کشتی بگیرند بنابراین می‌توانید از این ویژگی استفاده کرده و در موقعیت برتر قرار بگیرید و استخوان‌های او را نسبتاً سریع بشکنید. سعی کنید روی حیوان قرار بگیرید و نیروی خود را بر نواحی مانند گلو یا دنده‌ها متمرکز کنید و حواستان باشد صورت خود را دور از محدوده گاز گرفتن سگ نگه‌دارید.

اگر به دنبال راه‌حل انسانی‌تری هستید و در شرایطی هستید که می‌توانید، در پشت سگ قرارگرفته و از وزن خود استفاده کنید و سگ را از پشت گردن به جلو فشار دهید  تا بی‌حرکت شود تا زمانی که کمک فرابرسد.

اگر به زمین افتادید، از صورت، سینه و گلوی خود محافظت کنید. اگر روی زمین افتاده‌اید، نه‌تنها مبارزه با سگ عصبانی مشکل‌تر است بلکه نواحی حساس بدنتان مانند سر، بالاتنه و گردن نیز در مقابل حمله او آسیب‌پذیرتر می‌شود. این نواحی مهم‌ترین نقاط بدن هستند چون گاز گرفتن این نواحی صدمات سختی به شما وارد کرده و احتمال مرگ را بسیار افزایش می‌دهد. با چرخیدن به شکم و بغل گرفتن زانوها در شکم و قرار دادن دست‌ها در طرفین سر (به حالت مشت) از اندام‌های حیاتی خود محافظت نمایید.

• در مقابل جیغ زدن و غلتیدن برای دور شدن مقاومت کنید چون این کارها ممکن است سگ را بیشتر تشویق کند.

8- همین‌که سگ علاقه‌اش به شما را از دست داد به آهستگی به عقب برگردید و محل را ترک کنید. حفظ آرامش و بی‌حرکت ماندن در چنین شرایطی واقعاً به کنترل اعصاب نیاز دارد اما تا زمانی که سگ واقعاً شما را گاز نگرفته است بهترین کار همین است.

روش 2: پس از گاز گرفتن سگ

1- به همه زخم‌ها توجه کنید. اگر سگ شما را گاز گرفته است حتماً فوراً به همه زخم‌ها حتی زخمه‌ای جزئی رسیدگی کنید چون می‌تواند عفونت ایجاد کند. در زیر کمک‌های اولیه پایه برای گازگرفتگی سگ آمده است:

• فشار ملایمی بر زخم وارد کنید تا خونریزی متوقف شود. از دستمال تمیز یا گاز استریل استفاده کنید. اگر خونریزی جدی است یا پس از چند دقیقه وارد آوردن فشار متوقف نمی‌شود به دنبال کمک پزشکی باشید.

• زخم را کامل بشویید. از آب گرم و صابون استفاده کنید و به‌آرامی زخم را شستشو دهید.

• زخم را ببندید. با استفاده از باند استریل زخم را پانسمان کنید.

• به‌دقت مراقب علائم عفونت مانند قرمزی، گرمی، افزایش حساسیت ناحیه به لمس یا ترشحات از زخم باشید. اگر هر یک از این علائم وجود داشت به پزشک مراجعه کنید.

2- به اطلاع مسئولین برسانید. اگر سگی که به شما حمله کرده است ولگرد باشد ممکن است به دیگران هم حمله کند بنابراین باید مشخص شود سگ هار بوده است یا نه و تنها راه تشخیص آن شناسایی و گرفتن سگ است. پس از حمله سگ فوراً به اطلاع مسئولین برسانید تا بتوان از آسیب زدن سگ به فرد دیگر جلوگیری کرده و بیماری هاری در او بررسی شود.

• در مورد سگ‌هایی که صاحبی در نزدیکی دارند، پس از حمله می‌توانید تصمیم بگیرید اگر آسیب‌دیده‌اید شکایت کنید. بسیاری از کشورها (ازجمله ایران) صاحب سگ را مسئول عملکرد و حمله سگ می‌دانند.

3- فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر توسط سگ ناشناسی گاز گرفته‌شده‌اید و بعداً مشخص شد سگ هاری دارد یا به نظر می‌رسد دهانش کف دارد، حتماً باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا درمان‌های پیشگیرانه بیماری مرگبار هاری را انجام دهد. اگر در 5 سال گذشته واکسن کزاز دریافت نکرده‌اید، ممکن است لازم باشد درمان‌های پیشگیرانه کزاز را هم انجام دهید. به‌طورکلی هرگونه زخم مهمی از حمله سگ را باید به پزشک نشان دهید.

• در صورت لزوم باید توالی واکسن هاری هر چه زودتر پس از گازگرفتگی استفاده شود

• لازم به ذکر است در بسیاری از کشورها بیماری هاری وجود ندارد و در آن‌ها لازم نیست حتماً این واکسن استفاده شود.

روش 3: اقدامات احتیاطی پیشگیرانه برای حمله سگ

1- مراقب علائم هشداردهنده باشید. بیشتر سگ‌ها تهاجمی نیستند اما ممکن است به خاطر قلمروی خود در حالت دفاعی و یا کنجکاو باشند. بنابراین برای اینکه از درگیری غیرضروری با سگ‌ها اجتناب کنید باید بتوانید بفهمید سگ فقط می‌خواهد بازی کند یا واقعاً در حالت تهاجمی قرارگرفته است. اگرچه برخی نژادها تهاجمی‌تر هستند اما هر سگ با اندازه بزرگ و متوسط می‌تواند خطرناک باشد بنابراین چون فکر می‌کنید این نژاد سگ بی‌خطر یا دارای برخورد دوستانه است علائم هشداردهنده را نادیده نگیرید. علائم هشداردهنده متداول سگ‌ها به‌صورت زیر است:

شکل: سگی که حالت حمله به خود گرفته است

• غریدن، خرخر کردن و نشان دادن دندان‌ها نشانه‌های آشکار تهاجمی بودن سگ است و باید متناسب با آن رفتار کنید.

• سگ عصبانی ممکن است سفیدی چشمانش را نشان دهد به‌خصوص اگر در حالت عادی دیده نمی‌شود.

• وقتی نوک گوش‌ها به عقب کشیده می‌شود و در امتداد سر قرار می‌گیرد نشانه روشن تهاجم است درصورتی‌که گوش‌های شل و آویزان یا ایستاده معمولاً نشانه بی‌تفاوتی است.

• اگر سگ نزد شما بیاید درحالی‌که بدنش ریلکس است و بخش میانی بدنش انحنای شیب‌دار دارد، احتمالاً نمی‌خواهد حمله کند. سگی که بدنش سفت، صاف و کشیده است (سر، شانه‌ها و ران‌ها در یک ردیف قرارگرفته‌اند) در حالت تهاجم قرار دارد.

• راه رفتن یورتمه‌ای به این معنی است که سگ می‌خواهد بازی کند و شما را بررسی کند. وقتی سگ با سرعت به سمت شما می‌دود ممکن است خطرناک باشد.

2- هرگز سگ را خشمگین نکنید. بیشتر حمله‌های سگ‌ها به علت عدم بستن یا محدود کردن کافی سگ، تعلیم نامناسب، یا اذیت کردن آن‌ها اتفاق می‌افتد. متأسفانه بسیاری از مواقع صاحبان سگ سهل‌انگاری می‌کنند بنابراین منطقی است که آمادگی داشته باشید. عقل سلیم به شما می‌گوید هیچ حیوانی را خشمگین نسازید.

• هرگز سگی را که در حال خوردن است یا توله به همراه دارد، تحریک نکنید. سگ‌ها در این شرایط بسیار حساس شده و از خود محافظت می‌کنند.

• از خندیدن به سگ خودداری کنید. ممکن است چهره دوستانه به او نشان دهید اما یک سگ مهاجم فکر می‌کند دارید دندان‌هایتان را برای مبارزه به او نشان می‌دهید.

• سگ‌هایی که مدت زیادی به چیزی بسته‌شده‌اند یا زنجیر دارند بیشتر احتمال دارد که تهاجمی رفتار کنند بنابراین به آن‌ها نزدیک نشوید.

3- فرض بگیرید همه سگ‌های ناشناس خطرناک هستند تا زمانی که خلاف آن ثابت شود. به‌طورکلی بهترین سیاست در مورد سگ‌ها این است که هر کاری می‌توانید انجام دهید تا از ابتدا از حمله سگ به خود اجتناب نمایید. اگر سگی می‌بینید که ممکن است خطرناک باشد، از او دور بمانید. با مشاهده هرگونه سگی در نزدیکی محل سکونت خود که به نظر خطرناک یا ولگرد می‌رسد، به مسئولین موضوع را گزارش دهید. به کودکان بیاموزید که هرگز به سگ‌های ناآشنا نزدیک نشوند مگر اینکه مطمئن شوند بی‌خطر است. فاصله زیادی با همه سگ‌های ناشناس بگیرید تا شواهدی به دست بیاورید که سگ بی‌خطر است.  

توصیه‌ها

• اگر کودک خردسالی در کنار خود دارید به‌ویژه اگر در مسیرتان سگ بزرگی قرار دارد، باید کودک را در آغوش خود نگه‌دارید. وقتی می‌خواهید کودک را بلند کنید، به‌آرامی حرکت کنید، به چشمان سگ نگاه نکنید به‌ویژه وقتی خیز برداشته است. به کودک بگویید ساکت باشد و آرام بماند و به شما نگاه کند. سپس با استفاده از دستورالعمل‌هایی که پیشتر اشاره شد، از پس این وضعیت برآیید.

• به کودکان یاد بدهید هرزمانی که با یک سگ خشمگین مواجه شدند، یادشان باشد هرگز از سگ فرار نکنند و جلوی او ندوند بلکه همانند یک درخت باشند.

• اگر سوار بر دوچرخه هستید، از دوچرخه پیاده شده و آن را بین خود و سگ حائل کنید. به‌این‌ترتیب مانعی برای محافظت از خود ایجاد می‌کنید. اگر سگ تنها پارس نکرده و به شما حمله‌ور شد از دوچرخه به‌عنوان سلاحی برای حمله به سگ استفاده کنید. دوچرخه را از تنه نگه‌دارید و از کرپی (فرمان) و زین بگیرید و تایر دوچرخه را بچرخانید و به سگ ضربه بزنید. سعی کنید دوچرخه را رها نکنید، اگر چنین شود ابزار دفاعی باارزشی را ازدست‌داده‌اید.

• درصورتی‌که مجوز استفاده از اسپری فلفل را قبلاً کسب کرده باشید (برای افرادی که به‌واسطه شرایط خاص خود درخطر همیشگی قرار دارند)، می‌توانید از آن استفاده کنید. اسپری را در صورت سگ بپاشید اما در مواردی که موفق نشدید به‌صورت او بپاشید، همین‌که نزدیک به‌صورت یا بدن سگ آن را اسپری کنید نیز ممکن است کافی باشد چون بینی سگ بسیار حساس است. در این حالت کار را چندین بار تکرار کنید تا زمانی که سگ متوقف شود. سگ ترس شما را می‌فهمد اما متوجه عزم شما برای دفاع نیز می‌شود مگر اینکه خیلی تهاجمی باشد (هار باشد، سابقه سوءاستفاده داشته باشد و غیره).

هشدارها

• صاحبان سگ‌های تهاجمی ممکن است خودشان عصبانی‌تر از آن‌ها باشند. اگر لازم است سگ مهاجم را بکشید یا به آن صدمه بزنید، از آن ناحیه دور شده و هر چه زودتر با پلیس تماس بگیرید.

• یادتان باشد برخی نژادها دیر دم تکان می‌دهند بنابراین تصور نکنید سگی که به شما نزدیک می‌شود چون دم تکان نمی‌دهد حتماً به شما حمله می‌کند.

• وقتی از اسپری فلفل استفاده می‌کنید مراقب باشید. احتمال اینکه پیش از حمله سگ بتوانید به صورتش اسپری بزنید کم است و اگر در جهت باد قرار داشته باشید ممکن است اسپری در باد حرکت کرده و بر شما نیز تأثیر بگذارد. حتی اگر در صورت سگ اسپری زدید، احتمالاً فقط سگ را عصبانی‌تر می‌کنید، به‌خصوص اگر حیوان ولگرد و وحشی باشد.

• اگر سگ به نظر مریض می‌رسید یا ظرف ده روز پس از حادثه مرد باید فوراً مورد آزمایش هاری قرار بگیرد یا برای اطمینان واکسن هاری بزنید.

• هر سگی متفاوت است و سگ‌ها گاهی اوقات رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی از خود نشان می‌دهند. این توصیه‌ها به شما کمک می‌کند در بیشتر شرایط از خطر فرار کنید، اما باید آمادگی حمله پیش رو را نیز داشته باشید بنابراین هوشیار باشید.