تمرینات بیش از حد عضلات شکم، میتواند باعث مشکلات تنفسی و ایجاد مشکل در حالت قرارگیری طبیعی بدن شود. با عوارض منفی این تمرین ها بیشتر آشنا شوید.
ممکن است هدف شما از انجام تمرینات شکمی، داشتن عضلات شش تکه و برجسته شکم باشد. ولی باید بدانید فشار و تمرین بیش از حد بر روی این عضلات میتواند بر وضعیت طبیعی بدن و تنفس تأثیر منفی داشته و سلامت مهرههای ستون فقرات را به خطر بیندازد. یادگیری طرز صحیح انجام تمرینات عضلات بالاتنه و عضلات کف لگن میتواند از بروز کمردرد و بر هم خوردن شکل طبیعی بدن (وضعیت بدن) با بالا رفتن سن، جلوگیری کند.
عضلات شکم وظایف مهمی از قبیل: نگهداری، خم کردن، و چرخش بالاتنه را بر عهدهدارند و به شما در نفس کشیدن کمک میکنند. عضلات شکمی شامل این دو مورد میشوند: 1.عضلات مایل داخلی و خارجی شکمی (internal and external obliques) که همانند شکمبند عمل کرده و به کمر شکل میدهند. 2.عضلات راست شکمی (rectus ) که عضلاتی بلند بوده و از قفسه سینه تا لگن کشیده شدهاند.
عضله راست شکمی توسط جدارهای نازک از بافتی پرده مانند به صورت عمودی به دو قسمت تقسیمشده و اتصالهای تاندونی آن را با برشهایی افقی به سه قسمت تقسیم کردهاند که در مجموع عضلات شش تکه شکمی را تشکیل میدهند. طبق مطالعات متخصص علم ورزش، دکتر لن کراویتز (Len Kravitz)، بیشتر تمرینات رایج در واقع تمریناتی نامناسب و بی تأثیر هستند و درحالیکه تأثیر کمی در تقویت عضلات شکم دارند، موجب بروز درد ناحیه پایینی کمر در آینده میشود.
سبز: عضلات راست شکمی _ صورتی: عضلات مایل داخلی _ بنفش: عضلات مایل خارجی _ زرد: عضله عرضی شکمی
تقویت عضلات شکم یا بزرگ کردن عضلات ران
تمرینات رایج از جمله دراز و نشست و بلند کردن پا، در درجه اول توسط عضلات خم کننده مفصل ران (hip flexor muscles) انجام میشوند و عضلات شکمی به طور ناچیز در آن درگیر میشوند. عضلات خم کننده مفصل ران، شامل ماهیچه راست رانی (رکتوس فموریس، femoris) که یکی از عضلات چهار سر ران است و عضله پسواس (یا سوئز ، psoas) میباشد. این دو عضله قدرتمند، پاها را از ناحیه لگن چرخانده و به سمت بالاتنه میکشند. بر طبق گفتههای دکتر کراویتز، اگر ماهیچههای شکمی شما از عضلات ران شما ضعیف تر باشند، در طول انجام این تمرینات، عضلات خم کننده مفصل ران، ناحیه پایین کمر را میکشند و باعث خم شدن آن میشوند. همچنین این کار موجب ایجاد فشار در قوس پایینی کمر (Lumbar spine) شده و باعث ایجاد درد در ناحیه پایین کمر میشود.
ناحیه بنفش رنگ قوس پایین کمر را نشان میدهد
مضرات تقویت بیش از حد عضلات شکم
عضلات راستی شکمی از دندههای پایین شروع میشود و عضلات مایل داخلی و خارجی نیز توسط تاندونهای پهنی (زرد پی) که به دور بالاتنه پیچیده شدهاند، به دندهها متصل شده و تا پایین کمر امتداد مییابند. متخصص و پزشک وضعیت بدن (Postural therapist) مایکل ادوارد میگوید تمرین بیش از حد و سخت عضلات شکمی، میتواند منبسط شدن قفسه سینه را محدود کرده و مانع از انجام حرکات تنفسی شود. علاوه بر آن، عضلات قوی شکمی باعث خارج شدن بالاتنه از حالت طبیعی میشوند، و استخوانهای سینه را به سمت استخوانهای شرمگاهی (استخوان عانه، به لاتین استخوان پوبیس، pubic) کشیده و به اندامهای داخلی فشار میآورد. این وضعیت باعث میشود حالت طبیعی قرارگیری سر و شانه بر هم خورده و به سمت جلو کشیده شوند. به مرور زمان این حالت بدن پایدار شده و میتواند باعث خمش رو به جلو بدن همراه با بالا رفتن سن شود.
فایده تقویت عضلات مرکزی
عضلات شکمی بخشی از گروه بزرگتری از عضلات هستند که بالاتنه و لگن را نگه میدارند و معمولاً به آن گروه ماهیچههای مرکزی میگویند. "دانشکده پزشکی هدایت سلامت خانواده هاروارد" ، پرورش عضلات مرکزی که شامل عضلات شکمی نیز میشوند را پیشنهاد میکند تا به این طریق بتوان حالت قرارگیری بدن را بهبود داده و آسیبها را کاهش داد و همچنین تأثیر تمرینات را بیشتر کرد. تمریناتی که پرورش عضلات مرکزی را هدف میگیرند شامل، کرانچ معمولی (یا دراز و نشست)، پلنک (plank)، کرانچ دوچرخه (یا دوچرخه به این شکل که بر روی زمین خوابیده و زانو را به سمت آرنج مخالف میکشیم) و تمرین با توپ میباشد.
کرانچ ساده
پلنک
کرانچ دوچرخه
نمونهای از تمرین با توپ