پانداها پستاندارانی عظیم با ظاهری جذاب هستند. افراد بسیاری به دلیل ظاهر بامزه ی پاندا به آن ها علاقه مندند. بیایید کمی بیشتر با این حیوان آشنا شویم.
-
-
پاندای غولپیکر
راسته گوشتخوار سانان خانواده خرسها جنس و گونه Ailuropoda melanoleuca
-
پراکندگی جغرافیایی
پاندای غولپیکر در چند رشتهکوه در مرکز چین در ایالتهای سیچوان، شان سی و گانسو زندگی میکند. این خرس زمانی در نواحی کم ارتفاع زندگی میکرد؛ اما کشاورزی، از بین رفتن جنگلها و توسعههای دیگر، پراکندگی جغرافیایی او را به کوهها محدود کرده است.
پراکندگی جغرافیایی پاندا (با رنگ سبز در نقشه مشخص شده است)
زیستگاه
پاندای غولپیکر در جنگلهای پهنبرگ و کاجی که تراکم زیر درختی بامبو دارند در ارتفاعات بین 1500 تا 3000 متری زندگی میکند . بارانهای سیلآسا یا مه متراکم در تمام طول سال در این جنگلها وجود دارد و اغلب به شدت پوشیده از ابر است.
توصیف فیزیکی
پاندای غولپیکر یک خرس سفید و سیاه است که بدنی مشابه خرسهای دیگر دارد. خز سیاه خرس در گوشها، پاها، شانهها، پوزه و به صورت لکه دور چشم دیده میشود. بقیه پوشش حیوان سفید است. اگر چه دانشمندان نمیدانند علت این رنگ سیاه و سفید غیرمعمول پاندا چیست اما گاهی مشاهدهشده که این رنگبندی موجب استتار موثر او در محیط سایه روشن سنگی برفی میشود. پوشش ضخیم و پشمی پاندا او را در هوای سرد زیستگاهش گرم نگه میدارد. پاندای غولپیکر دندانهای آسیاب بزرگ و عضلات فک قوی دارد تا بامبوهای سخت را با دهانش خرد کند. بسیاری از مردم این حیوان تپل و سنگین را بامزه میدانند اما پاندای غولپیکر مانند هر خرس دیگری میتواند خطرناک باشد.
اندازه
پاندای غولپیکر اندازهای در حدود خرس سیاه آمریکایی دارد و قد آن به نیم متر تا نزدیک به یک متر (به حالت چهار پا) تا شانه و طول آن به 1.2 تا 1.8 متر میرسد. نرهای پاندای غولپیکر بزرگتر از مادهها بوده و در حیات وحش وزن آن تا 113 کیلوگرم میرسد. پاندای غولپیکر ماده به ندرت به 100 کیلوگرم میرسد.
وضعیت حفاظتی
پاندای غولپیکر در فهرست قرمز سازمان جهانی حفاظت از محیطزیست جزء گونههای در خطر قرار دارند. حدود 1600 پاندا در حیات وحش باقیماندهاند. بیش از 300 پاندا در باغوحشها و مراکز پرورش حیوانات سرتاسر دنیا به خصوص چین زندگی میکنند.
طول عمر
دانشمندان مطمئن نیستند پاندای غولپیکر در حیات وحش چه مدت عمر میکند اما مطمئن هستند در باغوحش بیشتر زنده میماند. دانشمندان چینی گزارش کردهاند پانداهای باغوحش تا 35 سال زندگی میکنند. پاندای هسینگ هسینگ (پاندای اهدایی چین به امریکا) باغوحش ملی در سن 28 سالگی در سال 1999 مرد.
رژیم غذایی
رژیم غذایی پاندای غولپیکر در حیات وحش تقریباً منحصراً (99%) بامبو است. مقدار باقیمانده شامل گیاهان دیگر و گهگاهی جوندگان کوچک یا بچه آهوی ختن میشود. در باغوحشها، پاندای غولپیکر بامبو، نیشکر، حریره برنج، بیسکویت ویژه پر فیبر، هویج، سیب و سیبزمینی شیرین میخورد.
ساختار اجتماعی
پاندای غولپیکر بالغ معمولاً انزواطلب است اما به صورت دورهای با صدا، بو، و گهگاهی ملاقات ارتباط برقرار میکند. بچههای پاندا از یک سال و نیم تا سه سال پیش مادرشان می مانند.
پاندای غولپیکر چند میلیون سال است که در جنگلهای بارانی زندگی میکند و دارای سازگاریهای منحصربهفرد و خاص است.
شست کاذب پاندای غولپیکر
سازگاریهای غذایی
میلیونها بازدیدکننده باغوحش از تماشای غذا خوردن پاندای غولپیکر لذت میبرند. پاندا معمولاً درحالیکه صاف نشسته (حالتی که شبیه به نشستن انسان بر روی زمین است) غذا میخورد. این حالت نشستن باعث میشود دستانش آزاد باشد و بتواند ساقههای بامبو را به کمک شست کاذبش بگیرد. شست کاذب پاندا با بزرگ و طویل شدن استخوان مشت و پوشیده شدن آن با لایهای گوشتی از پوست شکل گرفته است. همچنین پاندا از فکهای قدرتمند و دندانهای محکمش برای خرد کردن بامبوی فیبری و سخت استفاده میکند.
سیستم گوارشی پاندای غولپیکر بیشتر شبیه گوشتخواران است تا گیاهخواران و مقدار زیادی از چیزی که میخورد به عنوان مواد زاید دفع میگردد. پاندا برای سازگاری با گوارش ناکارآمد باید مقدار نسبتاً زیادی غذا (9 تا 18 کیلوگرم بامبو در روز) دریافت کند تا همه مواد مغذی مورد نیاز خود را به دست بیاورد. برای به دست آوردن این مقدار زیاد غذا باید پاندا 10 تا 16 ساعت در روز را صرف خوردن کند. بقیه زمانش نیز بیشتر صرف خواب و استراحت میشود.
آب
پاندای غولپیکر بیشتر آب مورد نیاز خود را از بامبو دریافت میکند. بامبو گیاهی است که نیمی از آن آب است (جوانه بامبو حدود 90% آب دارد). اما پاندای غولپیکر باید آب بیشتری از چیزی که از بامبو دریافت میکنند، بنوشند. بنابراین تقریباً هر روز پانداها آب شیرین رودخانهها را مینوشند که از ذوب برفها در ارتفاعات بالا تأمین میشود. در جنگلهای بارانی معتدل مرکز چین که زیستگاه پانداهای غولپیکر هستند بارش برف و باران در سال حدود 70 تا 100 سانتیمتر است.
تولیدمثل
پانداهای غولپیکر بین چهار تا هشت سالگی به بلوغ جنسی میرسند و ممکن است تا بیستسالگی قابلیت باروری داشته باشند. پانداهای ماده تنها یک بار در سال در فصل بهار تخمکگذاری دارند. دوره کوتاه دو تا سه روز تخمکگذاری تنها زمانی است که پاندای ماده قادر به باروری است. صدا و بو، پاندای نر و ماده را به سمت هم میکشاند.
پاندای ماده بین یک دوره 95 تا 160 روزه بارداری دارد. اگر چه ممکن است پاندا تا دو نوزاد به دنیا بیاورد اما معمولاً یکی از آنها زنده می مانند. بچههای پاندای غولپیکر تا سه سال ممکن است با مادر خود بمانند. این به این معنی است که در بهترین حالت ماده تنها هر یک سال در میان میتواند یک فرزند بیاورد و در طول عمر خود ممکن است موفق شود تنها پنج تا هشت فرزند بزرگ کند. میزان کم زادوولد پاندای غولپیکر، مانع این میشود که جمعیت کاهشیافته این حیوان به علت شکار غیرقانونی، کاهش زیستگاه و تلفات دیگر مربوط به انسان، جبران شود.
رشد و تکامل
بچه پاندا هنگام تولد درمانده و وابسته است و مادر تلاش زیادی برای بزرگ کردن او میکند. پاندای تازه متولدشده 85 تا 141 گرم وزن و اندازهای در حدود یک قطعه کره دارد. پاندای نوزاد صورتی، بدون مو و کور است و اندازه آن یک نهصدم اندازه مادرش است. به جز حیوانات کیسهدار مانند کانگرو، نوزاد پاندا کوچکترین نوزاد پستاندار نسبت به اندازه مادر است.
بچه پاندا تا شش الی هشت هفتگی چشمان خود را باز نمیکنند و تا سه ماهگی حرکت نمیکنند. یک بچه پاندا ممکن است هشت تا نه ماه شیر بخورد و در یک سالگی از نظر غذایی از شیر گرفته میشود اما از نظر اجتماعی تا دو سالگی از مادر جدا نمیشود.
سبک زندگی
پاندا بیشتر اوقات روز را به استراحت، غذا خوردن و جستجوی غذا صرف میکند. برخلاف خرسهای دیگر آب و هوای معتدل، پاندای غولپیکر خواب زمستانی ندارد. تا مدتی پیش دانشمندان تصور میکردند پاندای غولپیکر بیشتر عمر خود را در تنهایی میگذراند و نر و ماده تنها در فصل جفتگیری یکدیگر را میبینند، اما مطالعات اخیر دادههای متفاوتی ارائه کرده که نشان میدهد گروههای کوچک پانداها یک قلمروی بزرگ را با هم شریک میشوند و گاهی اوقات خارج از فصل جفتگیری یکدیگر را ملاقات میکنند. هنوز چیزهای زیادی درباره زندگی این حیوان منزوی وجود دارد که نمیدانیم و هر کشف جدیدی به دانشمندان کمک میکند بهتر بتوانند اینگونه در حال انقراض را حفظ کنند.