راپانوئی یکی از چشمگیرترین پدیده‌های فرهنگی جهان است. گروهی جدا افتاده از سایر فرهنگ‌های خارجی که سبک معماری و هنری خارق‌العاده‌ای ایجاد کرده است.
راپانوئی
راپانوئی (نام بومی جزیره ایستر) گواهی بر یک پدیده فرهنگی منحصر به فرد است. گروهی از پلی‌نزی‌ها در سال 300 میلادی به این جزیره وارد شده و سبکی قدرتمند، خلاق و اصیل را در معماری و ساخت مجسمه‌های عظیم پدید آوردند که عاری از هرگونه نفوذ و تاثیر از سبک‌های خارجی بود. این گروه از قرن دهم تا شانزدهم میلادی، زیارتگاه‌هایی بزرگ ساخته و مجسمه‌های سنگی عظیمی به نام موآی را بنا کردند و بدین ترتیب باعث ایجاد یک چشم انداز فرهنگی بی همتا شدند که در طول تاریخ، همچنان مردم سراسر جهان را مجذوب خود می‌کند.
شرح کلی
راپانوئی یکی از چشمگیرترین پدیده‌های فرهنگی جهان است. گروهی جدا افتاده از سایر فرهنگ‌های خارجی، در طول بیش از هزار سال، بدور از هر گونه تاثیر و نفوذ و تنها با به کارگیری قدرت و تخیل زیاد خود، سبکی هنری و معماری ایجاد کرده و آن را توسعه دادند. آثار متعدد باقی مانده از این فرهنگ در ادغام با محیط طبیعی منطقه، منجر به پیدایش چشم انداز فرهنگی بی همتایی شده است.
ورود پلی نزی ها به جزیره
پلی‌نزی‌های مارکاز در حدود سال 300 میلادی وارد راپا نوئی شده و مجموعه کاملی از رسوم عصر حجر را با خود به این جزیره وارد کردند. عناصر فرهنگی موجود در راپا نوئی نشان‌دهنده این هستند که تا پبش از ورود اروپاییان، هیچ گروهی وارد این جزیره نشده است. مابین قرون دهم تا شانزدهم جمعیت جزیره گسترش مستمری داشته و مردم تقریبا در سراسر خط ساحلی سکونت داشته اند. پیکره‌های عظیم (موآی) و زیارتگاه‌های آیینی(آهو) موجود در این جزیره، سطح فرهنگی بالای این جامعه را به بهترین شکل نمایان میسازد. خط تصویری رونگورونگو (سرود) نیز یکی از ویژگی‌های ارزشمند ناپا روئی است که تا کنون رمزگشایی نشده است.
ایجاد دو حزب مخالف در جزیره
با این حال، افزایش بیش از حد جمعیت و تخریب محیط زیست در قرن شانزدهم میلادی باعث شد تا مردم جزیره با بحران اقتصادی و اجتماعی شدیدی مواجه شوند. این بحران منجر شد تا جمعیت جزیره به دو قبیله جداگانه تقسیم شده و همواره در جنگ با یکدیگر باشند. در این شرایط نا مساعد، طبقه جنگجو شکل گرفته و به قدرت رسیدند که در جزیره‌های کوچکی در نزدیکی سواحل اورونگو ساکن بودند و با براندازی آیین مجسمه‌سازی، بیشتر موآی‌ها و آهوها را سرنگون کردند و توجهی به پیکره‌های باقیمانده نداشتند.
نام‌گذاری جزیره
جیکوب روگوین در روز یکشنبه 1722 (عید پاک) از طرف کمپانی هلندی هند شرقی وارد این جزیره شد و نام این جزیره را ایستر (عید پاک اروپائیان) گذاشت. این جزیره بعدها و در سال 1888 میلادی به کشور شیلی ضمیمه شد.
مشهورترین سازهای موجود
موآی‌ها مشهور ترین سازه‌های باستان شناختی راپانوئی هستند. بر اساس افسانه‌ها، موآی‌ها پیکره اجداد مقدس هستند که از روستاها و منطقه‌های مراسم دینی محافظت می‌کنند. ارتفاع پیکره‌ها از 2 تا 20 متر متغیر است و بیشتر آنها با استفاده از تیشه‌های ساده‌ای (تولی) از جنس بازالت سخت بر روی سنگ‌های آتشفشانی تراشیده شده و از بالای شیب تپه، به سمت حفره‌هایی که از قبل برای جاگذاری آنها کنده شده بود فرستاده شدند.
تحول در ساختار موآی‌ها
تعدادی از موآی‌های کامل نشده در معادن جزیره یافت شده‌اند که اطلاعات ارزشمندی در مورد روش ساخت این پیکره‌ها ارائه می‌دهند. در بالای سر برخی از پیکره‌ها قطعات استوانه‌ای بزرگی از سنگ قرمز وجود دارد که پوکائو نام دارند و از آتشفشان کوچک پوناپائو استخراج شده‌اند. به عقیده برخی، پوکائوها نشان‌دهنده مقام مذهبی ویژه‌ای هستند. سبک ساخت موآی‌ها از فرم‌های اولیه با سر و چشم گرد تا فرم‌هایی که ما بیشتر می‌شناسیم و دارای اندازه بزرگتر و کشیده تر بوده و انگشتان، حفره‌های بینی، گوش‌های دراز و سایر ویژگی‌ها با دقت در آنها کنده کاری شده اند، تحول روشنی به لحاظ فرم و اندازه داشته است.
زیارتگاه‌ها
اندازه و شکل زیارتگاه‌ها (آهوها) تنوع زیادی دارند اما چند ویژگی خاص در همه آنها ثابت و مشترک است. از جمله اینکه همه آهوها سطح برجسته و مستطیل شکلی دارند که از سنگ‌های بزرگ ساخته شده و داخل آن با سنگریزه پر شده است، سطح شیب‌داری در مقابل سکوی مسطح که اغلب با سنگ‌های ساحلی گرد سنگ‌فرش شده است و نیز منطقه‌ای مسطح در مقابل سکوها. بر روی برخی از آهوها، چند موآی قرار گرفته و در برخی دیگر نیز مقبره‌ای وجود دارد که بقایای اسکلت مردگان از داخل آنها کشف شده است. آهوها عمدتاُ در ساحل و به موازات آن واقع شده‌اند.
خانه‌های سنگی
در روستای آیینی اورونگو که احتمالاُ مرکز انجام مناسک پیچیده مذهبی فرقه پرنده باز بوده، بیش از پنجاه خانه سنگی کرسی بلند (نیمه زیر زمینی) وجود دارد که در مجاورت یکدیگر و به صورت گروهی، در حاشیه دهانه آتشفشانی ران کی و زیر پرتگاهی بلند ساخته شده‌اند. ساخت این خانه‌های سنگی (موآ هاره) توسط ساکنین اولیه راپا نوئی انجام گرفته و بقایای بسیاری از آنها در این جزیره یافت شده است. خانه‌ها بر روی پایه‌ای از جنس بازالت بنا شده و تنورها، اجاق‌ها، انبار، طویله و خانه‌های سنگی مرغ ها در اطراف این هسته مرکزی ساخته شده‌اند. اغلب خانه‌های بنا شده در نزدیکی ساحل، برج سنگی مدوری نیز دارند.
غارهای اطراف جزیره
غارهای (آنا) بسیاری در اطراف سواحل راپا نوئی وجود دارد. این طبیعت و ویژگی زمین شناسی خاص، ساکنان اولیه جزیره را قادر ساخت تا با کشیدن دیوارهای سنگی بر دهانه غارها، خانه‌هایی موقت و یا دائمی برای خود بسازند. بر دیواره برخی از این خانه‌ها نمادهایی از باروری، خدایان و پرندگان نقاشی شده است.