سرطان رشد سلولهای غیر طبیعی در بدن است. در این بخش با علائم و مراحل پیشگیری سرطان آشنا خواهید شد.
سرطان مثانه چیست؟
سرطان رشد سلولهای غیر طبیعی در بدن است. سرطان مثانه معمولاٌ در لایه پوشش داخلی مثانه (اندامی که ادرار پس از عبور از کلیه، در آن جمع میشود) شروع میشود. بیشتر سرطان‌های مثانه زود هنگام و زمانی که درمان بسیار موفقیت آمیز است و بیماری به فراتر از مثانه گسترش نیافته است، مشخص نمی‌شوند. احتمال بازگشت سرطان مثانه وجود دارد بنابراین چک آپ منظم آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
علائم هشدار دهنده: خون در ادرار
خون در ادرار میتواند نشانه سرطان مثانه باشد، چه با چشم قابل مشاهده باشد چه با آزمایش تشخیص داده شود. ادرار ممکن است تیره تر از معمول به نظر برسد (مایل به قهوه ای یا به ندرت قرمز روشن). معمولاٌ خون در ادرار به واسطه سرطان ایجاد نمی‌شود و علت‌های دیگری دارد از جمله ورزش، ضریه، عفونت، اختلالات یا خونریزی کلیه یا داروهایی مانند رقیق کننده‌های خون.
علائم هشدار دهنده: تغییرات مثانه
علائم مثانه بیشتر احتمال دارد که ناشی از وضعیت‌های دیگری به جز سرطان باشند، اما سرطان مثانه میتواند گاهی اوقات موجب تغییراتی در عادات مثانه شود از جمله:
- نیاز به دفع ادرار بدون دفع یا با دفع خیلی کم
- نیاز به دفعات زیاد دفع ادرار نسبت به حالت معمول
- دفع ادرار دردناک
- دشواری دفع ادرار
عفونت‌های دستگاه ادراری یا سنگ مثانه نیز میتواند علائم مشابهی ایجاد کند اما نیاز به درمانهای متفاوتی دارد.
عوامل خطر: سیگار کشیدن
اگر چه علت دقیق سرطان مثانه ناشناخته باقی مانده است، سیگار کشیدن عامل خطر مهمی بشمار می آید. در افراد سیگاری حدود چهار برابر بیشتر از افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، احتمال ابتلا به سرطان مثانه وجود دارد. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو از ریه‌ها به جریان خون انتقال یافته و سپس توسط کلیه‌ها به ادرار فیلتر میشود. این کار مواد شیمیایی مضر در مثانه را متمرکز می‌کند و سلولهای آسیب دیده میتوانند خطر سرطان را افزایش دهند.
عوامل خطر: قرار گیری در معرض مواد شیمیایی
تحقیقات نشان میدهد که مشاغل مشخصی ممکن است خطر سرطان مثانه را افزایش دهند. کارگران فلزکار، مکانیکی و آرایشگر ها از جمله افرادی هستند که در معرض مواد شیمیایی سرطان زا قرار دارند. اگر با رنگ کار میکنید یا در تولید پلاستیک، منسوجات، چرم یا رنگ هستید، اقدامات احتیاطی را برای کاهش تماس با مواد شیمیایی خطرناک به کار بگیرید. سیگار کشیدن خطر قرار گیری در معرض مواد شیمیایی را افزایش میدهد.
عوامل خطر دیگر
هر فردی ممکن است به سرطان مثانه مبتلا شود اما این عوامل خطر احتمال آن را بیشتر می‌کند:
- جنسیت: احتمال ابتلا به سرطان مثانه در مردها سه برابر زنها است.
- سن: نه نفر از هر ده مورد سرطان مثانه بالای 55 سال سن دارند.
- نژاد: سفید پوستان دو برابر بیشتر از سیاه‌پوستان خطر قرار دارند.
عوامل خطر دیگر شامل سابقه خانوادگی سرطان مثانه، درمانهای سرطانی پیشین، نواقص مادرزادی مشخصی در مثانه و تحریک مزمن مثانه است.
تشخیص: آزمایش
هیچ آزمایش روتینی برای سرطان مثانه وجود ندارد اما اگر در خطر زیاد سرطان مثانه قرار دارید یا علائمی دارید، پزشک ابتدا دستور آزمایش ادرار میدهد. در صورت نیاز روشی به نام سیستوسکپی به پزشک این امکان را میدهد که داخل مثانه را با یک لوله باریک مجهز به لامپ و دوربین مشاهده کند. از سیستوسکپی میتوان برای برداشتن نمونه کوچک بافت (بیوپسی) برای بررسی زیر میکروسکپ، استفاده کرد. بیوپسی بهترین روش تشخیص سرطان است.
تشخیص: تصویر برداری
در صورت وجود سرطان مثانه، تصویر برداری میتواند نشان دهد سرطان چه مقدار فراتر از مثانه گسترش یافته است. پیلوگرام داخل وریدی از رنگ برای مشخص کردن طرح کلی کلیه، کبد و حالب (لوله ای که ادرار را به مثانه می‌رساند ) استفاده می‌کند. سی تی اسکن و ام آر آی جزئیات بیشتری در اختیار قرار میدهد و میتواند گره های لنفاوی مجاور را نشان دهد. یک اولتراسوند از امواج صوتی به جای پرتو استفاده می‌کند تا تصاویر را ایجاد نماید. آزمایش‌های تصویر برداری دیگر سرطان در ریه‌ها و استخوان‌ها را نشان میدهند.
انواع سرطان مثانه
انواع اصلی سرطان مثانه بر اساس نوع سلول‌هایی که سرطانی شده‌اند، خوانده می‌شوند. متداولترین آنها کارسنوم سلول ترنزیشنال است که در سلولهای پوشش داخل مثانه شروع میشود. کارسنوم سلول سنگفرشی و ادنوکارسینوم خیلی کمتر شایع است.
مراحل سرطان مثانه
- مرحله صفر: سرطان در پوشش داخلی باقی مانده است.
- مرحله یک: سرطان به دیوار مثانه گسترش یافته است.
- مرحله دو: سرطان به ماهیچه دیواره مثانه راه یافته است.
- مرحله سه: سرطان به بافت چربی اطراف مثانه رسیده است.
- مرحله چهار: سرطان به دیواره شکمی یا لگن، گره‌های لنفاوی یا نواحی مشخصی مانند استخوان، ریه یا کبد گسترش یافته است.
درمان: جراحی
جراحی از طریق مجرای پیشابراه، اغلب برای سرطان‌های مرحله اولیه انجام میشود. اگر سرطان فراتر از مثانه گسترش یافته باشد، جراح احتمالا سیستکتومی بخشی (برداشت بخشی از مثانه) یا سیستکتومی رادیکال (برداشت کل مثانه) را انجام میدهد. در مردان پروستات و مجرای پیشابراه و در زنان لوله های فالوپ، رحم، تخمدانها و بخشی از واژن نیز ممکن است برداشته شود.
درمان: پس از جراحی
اگر لازم است کل مثانه‌تان برداشته شود جراح وسیله دیگری برای عبور و جمع آوری ادرار تعبیه می‌کند. قطعه‌ای از روده ممکن است استفاده شود تا به عنوان لوله ای برای حرکت ادرار به سمت کیسه اوروستومی خارجی عمل کند. در برخی از موارد یک مخزن داخلی ممکن است کار گذاشته شود (که از طریق سوند تخلیه شود). جراحی های جدید احتمال دفع ادرار طبیعی از طریق ایجاد مثانه مصنوعی را فراهم آورده‌اند.
درمان: شیمی درمانی
شیمی درمانی شامل داروهایی است که برای کشتن سلولهای سرطانی طراحی شده‌اند. این داروها ممکن است پیش از جراحی مصرف شوند تا تومور را کوچک کرده و برداشتن آن را ساده‌تر کنند. شیمی درمانی برای از بین بردن هر گونه سلول سرطانی باقی مانده پس از جراحی و کاهش احتمال بازگشت سرطان انجام می‌شوند. ریزش مو، تهوع، کاهش اشتها و خستگی از عوارض متداول آن است. این داروها میتوانند از طریق ورید یا مستقیما به مثانه وارد شوند.
درمان: ایمنی درمانی
این نوع درمان مستقیما به مثانه اعمال میشود بنابراین سرطانی که فراتر از آن گسترش یافته باشد را درمان نمی‌کند. درمان باسیل کالمت گورین باکتری‌های مفیدی را از طریق یک سوند ارسال می‌کند. این کار سیستم ایمنی را به حمله به سرطان تحریک می‌کند. علائم آنفلوانزا مانند عارضه متداول یک بار در هفته این درمان است. ایمنی درمانی ممکن است پس از جراحی برای کاهش خطر بازگشت بیماری، استفاده شود.
درمان: پرتو درمانی
پرتو درمانی از پرتوهای با انرژی بالا و غیر قابل مشاهده مانند پرتو ایکس استفاده می‌کند تا سلولهای سرطانی را از بین برده و تومور را کوچک کند. اغلب از بیرون بدن توسط یک دستگاه اعمال میشود. پرتو درمانی اغلب همراه با درمانهای دیگر مانند شیمی درمانی و جراحی مورد استفاده قرار میگیرد. پرتو درمانی برای افرادی که نمی‌توانند جراحی را تحمل کنند ممکن است درمان اصلی باشد. عوارض آن شامل تهوع، خستگی، تحریک پوستی، اسهال و درد هنگام دفع ادرار است.
رویکردهای تکمیلی
در حال حاضر هیچ درمان تکمیلی برای درمان یا پیشگیری از سرطان مثانه شناخته نشده است اما تحقیقات در حال انجام است. مطالعاتی به دنبال بررسی این مطلب هستند که آیا عصاره چای سبز یا جوانه بروکلی ممکن است به درمان افراد مبتلا به سرطان مثانه کمک کند یا خیر.
میزان نجات سرطان مثانه
میزان نجات سرطان مثانه به مرحله تشخیص آن به شدت وابسته است. حدود نیمی از سرطان‌های مثانه زمانی تشخیص داده می‌شوند که بیماری به پوشش داخلی مثانه محدود است. حدود صد درصد از این افراد در مقایسه با افراد بدون سرطان مثانه حداقل پنج سال زنده می‌مانند. مرحله پیشرفته تر سرطان این احتمال را کاهش میدهد اما به یاد داشته باشید که این میزان بر اساس افرادی است که در سالهای 1988 تا 2001 سرطان در آنها تشخیص داده شده است. امروزه درمانها و چشم‌اندازها برای افراد مبتلا به سرطان میتواند بهتر باشد، علاوه بر این که هر فرد با دیگری متفاوت است.
زندگی با سرطان مثانه
سرطان تجربه تهدید کننده زندگی است و اگر چه هیچ روش مطمئنی برای پیشگیری از بازگشت آن وجود ندارد، شما میتوانید برای سلامتی بیشتر قدمهایی بردارید. مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل و نسبت متعادل گوشت بدون چربی مصرف کنید. اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید. روزانه ورزش کنید و چکاپ منظم داشته باشید تا سلامتی و آسودگی خاطر برای شما فراهم کند.
درمانهای آزمایشی و جدید
چند درمان جدید در درمان سرطان مثانه ممکن است مفید باشد. درمان فتودینامیک در مراحل اولیه سرطان مورد استفاده قرار میگیرد (از پرتو لیزر برای فعال کردن مواد شیمیایی که سلولهای سرطانی را نابود می‌کند، استفاده می‌کند). برخی از ژن درمانی‌ها از ویروس‌های کشت یافته آزمایشگاهی برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کنند و درمانهای هدفمند، کنترل رشد سلولهای سرطانی را مورد هدف قرار میدهند. ممکن است شما واجد شرایط شرکت در کار آزمایی بالینی برای این درمانها یا درمانهای پیشرفته دیگر باشید.