در این مقاله خصوصیات و آثار تاریخی و موقعیت جغرافیایی و تمدن شهر پترا معرفی گردیده است.
مکان جغرافیای پترا
این شهر کاروانی تمدن نباتیان، که از زمان‌های ماقبل تاریخ مردم در آن زندگی می‌کردند، بین دریای سرخ و دریای مرده واقع شده ، و تقاطع مهمی بین عربستان، سوریه، و مصر بوده است. پترا شهری است که نیمی از آن در سنگ کنده شده و نیم دیگر آن روی زمین ساخته شده، و توسط کوه‌هایی که پر از معابر و دره‌ها است احاطه گردیده است.
این شهر یکی از معروف‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی دنیا به شمار می‌رود، که در آن سنت‌های کهن شرقی با معماری هلنی ترکیب شده است.شهر کاروانی نباتیان پترا که تقاطعی مهم بین عربستان، مصر و سوریه بوده و گواهی وجود تمدنی نابود شده است که در آن آیین‌های باستانی شرقی و معماری هلنی با هم ترکیب شده بودند.
نحوه تشکیل شهر پترا
پترا در جنوب عمان مدرن، در لبه کویر کوهستانی وادی عربیا قرار داشته و با تپه‌های بلندی از ماسه احاطه شده بود که شهر را در برابر حمله غارتگران حمایت می‌کرد. این شهر، قرن‌ها مکان گذر کاروان‌های شتری بود که ادویه را بین مدیترانه، هند و آسیای غربی منتقل می‌کردند. پترا حدود 6 قرن قبل از میلاد به وسیله عرب‌های نباتی (مردمی سامی که پایه‌های امپراتوری بازرگانی که تا سوریه گسترش یافته بود را بنا نهاده بودند) ساخته شد. در سال 106 بعد از میلاد، تراجان، امپراتوری نباتیان را با عنوان بخشی از عربستان به آن محلق کرد. زلزله‌های شدید و زیادی که در پترا اتفاق افتاد، باعث افول شهر شد.
در سال 636، عرب‌ها شهر پترا را فتح کردند، ولی با این وجود این شهر از جاده عبور زائران به مکه دور باقی ماند. در قرن 12 میلادی، شرکت‌کنندگان در جنگ‌های صلیبی بندری در این شهر ایجاد کردند و به این ترتیب پترا دوباره به شکوه گذشته خود بازگشت. با عقب‌نشینی صلیبیان از شهر، پترا مجدداً در اختیار افراد محلی قرار گرفت و تا قرن 19 که به وسیله جهانگرد سوئیسی بورکهاردت (Burckhardt) بازدید شد به همین ترتیب باقی ماند.
آثار معروف در پترا
1. در شمال خزانه (Khazneh)، جبل المذبح قرار گرفته است. این بنا سه سازه بزرگ (مقبره‌های اشرافی) است که بر داخل سنگ حکاکی شده و با نام دیوار شاه شناخته می‌شوند.اولین مقبره، با نام مقبره ارن (Urn tomb) شناخته می‌شود و یک بنای تاریخی به خوبی حفظ شده است که به تراس بازی در روبروی دو ردیف طاق مشرف است. یک ایوان ستون دار در امتداد سمت شمال تراس وجود دارد. در جلوی نمای خارجی دقیق آن ، یک اتاق ساده قرار دارد. دیوارهای این اتاق صاف بوده و گوشه‌های داخلی آن دقیق هستند. تنها تزئینی که در حال حاضر در این اتاق دیده می‌شود، از حلقه‌های زیبایی از ماسه که در سقف، دیوارها و کف اتاق استفاده شده‌اند تشکیل شده است.
2. خزانه فرعون، نمایی ایستاده به ارتفاع حدود 40 متر است که مستقیماً از سنگ کوهستان جدا شده است. در طبقه پایین تر، ایوانی با شش ستون قرار دارد، که ستون‌ها با اشکال گل مانند تزئین شده است. طبقه سوم، به سه قسمت تقسیم شده و سقفی مخروطی دارد. تزئینات معماری و سنگ‌تراشی با بالاترین کیفیت، عناصر معماری و جلوی ساختمان را زینت بخشیده است. خزانه تنها ساختمان تراشیده شده از سنگ در پترا است که به هیچ عنوان از عناصر نباتیان استفاده نکرده و منحصراً گواه ارتباط با دنیای اسکندری و سنت‌های هنری هلنی است. در پشت ظاهر تأثیرگذار این ساختمان، یک اتاق بزرگ مربعی است که از سنگ صخره حک شده است. همانند طراحی بقیه مقبره‌ها در پترا، نمای خارجی آن زیبا و دقیق و نمای داخلی آن ساده کار شده است.
3. آثار قابل توجهی از دوران روم باستان نیز در معماری پترا وجود دارد: در لبته جنوبی دره، یک تئاتر از زمان قرن اول میلادی وجود دارد که تقریبا به طور کامل از سنگ تراشیده شده شده و گنجایش بیش از 8000 تماشاچی را دارد.