این مقاله شما را به صورت تصویری با صرع آشنا ساخته و علل و عوامل تاثیر گذار بر روی آن را توضیح خواهد داد
مقدمه
ضربههای الکتریکی غیرعادی سبب تغییرات کوچکی در حرکت، رفتار و هوشیاری فرد میشود. این اختلالات، تحت عنوان تشنج شناخته میشوند که ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه به طول انجامد. افرادی که 2 دفعه و یا بیشتر دچار تشنج شدهاند، بیماری صرع دارند.
علائم صرع
صرع به خاطر تشنجهایش شناخته میشود. اما تشنج میتواند آغازی برای طیف گستردهای از علائم، از خیره شدن گرفته، تا به زمین افتادن، تا وررفتن با لباسها باشد. پزشکان با توجه به اینکه چگونه مغز درگیر شده است، تشنج را به چندین دسته تقسیم کردهاند. هر دسته علائم مشخص مخصوص به خود دارد.
تشنج عدم حضور
تشنج عدم حضور به جادو شدن نیز تعبیرمی شود. در طی آن فرد از انجام کارش دست کشیده و چند ثانیه، درحالیکه اصلاً متوجه اطراف نیست، خیره میماند. سپس به کارش ادامه میدهد و انگار که هیچ اتفاقی نیفتاده است. این شکل از تشنج در بین کودکان 4 تا 12 ساله شایع است. بعضی از کوکان در روز نزدیک به 100 تشنج عدم حضور دارند.
تشنج کلی تونیک – کلونیک
تشنج کلی تونیک – کلونیک (قبلاً به عنوان تشنج سوء بزرگ شناخته میشد) به راحتی شناسایی میشود. آن معمولاً با سفت شدن دست و پا شروع شده و با حرکات و تکانهای شدید ادامه مییابد. تشنج تا 3 دقیقه به طول میانجامد و بعد از آن فرد خسته و یا گیج میشود. این شکل از صرع به عنوان فعالیت الکتریکی غیرطبیعی شناخته میشود که در آن هر دو سمت مغز درگیراست.
صرع جزئی
در تشنج جزئی، فقط یک سمت مغز درگیراست. یک تشنج سادهی کوچک ممکن است باعث ایجاد تکانهای تند و یا توهم شود، اما در آن فرد معمولا نسبت به وقایع هوشیاراست. در حین صرع جزئی پیچیده، افراد ممکن است سرگشته شوند، پچپچ کنند، لبهایشان را بگزند یا حتی با لباسهایشان بازی کنند. آنها به نظر میرسد که متوجه حضور دیگران هستند اما در واقع نمیدانند در اطرافشان چه چیز در جریان است.
علت صرع
صرع ممکن است توسط هر چیزی که جریان الکتریکی طبیعی مغز را مختل کند به وجود بیاید، همانند:
- آسیب شدید به سر
- عفونت مغزی یا بیماری
- سکته مغزی
- محرومیت از اکسیژن
- در حدود دو_سوم کسانی که به صرع مبتلا هستند، دلیل اصلی بیماری هرگز کشف نمیشود.
صرع در کودکان
کودکانی که صرع در آنها تشخیص داده میشود ممکن است در عرض چند سال شرایطشان بدتر شود. البته خیلی از بچهها قادر خواهند بود که با مصرف دارو از وقوع صرع جلوگیری کنند. اگر بیماری با کمک دارو تحت درمان قرارنگرفت، آنگاه اقدامات احتیاطی دیگری نیز لازم است. کارکنان مدرسه اگر آگاه باشند، می توانند به یک کودک مبتلا به صرع کمک کنند تا در بسیاری از فعالیت ها شرکت کند.
تشخیص: EEG
به منظور تشخیص صرع، پزشکان به بررسی سابقهی تشنج فرد میپردازند. در کنار آن سابقهی بیماری و معاینه جسمی را نیز پیگیر میشود. نتیجهی نوار مغزی نیز کمک به تشخیص بیماری میکند. نوار مغزی، فعالیتهای الکتریکی مغز را به شکل منحنیهایی ثبت میکند. الگوی این منحنیها در حین بروز صرع عوض میشود و مشخص میکند کدام بخش مغز سبب چنین تغییراتی است. نتیجه ممکن است در درمان نیز کارگشا شود.
تشخیص: اسکن مغزی
جزئیاتی که در اسکن MRI یا CT دیده میشود، میتواند به پزشکان کمک کند تا وجود تومورها یا لخته خونی را به عنوان دلیل احتمالی صرع تشخیص دهند. این شکل اطلاعات مهم است چون بر طبق آن جراحی برنامهریزی میشود و درمان صرع صورت میگیرد.
عوارض صرع
بیشتر افراد مبتلا به صرع یک زندگی نرمال دارند و به ندرت از آسیبهای ناشی از صرع، رنج میبرند. آن دسته از افرادی که در حین حمله صرع، به زمین میافتند، ممکن است لازم باشد کلاه ایمنی به سر کنند تا سرشان آسیب نبیند. بعضی از انواع صرع ممکن است خطر مرگ ناگهانی صرع (SUDEP) را داشته باشند، اما این معمولاً خیلی نادر است. بهترین راه برای در امان بودن از عوارض صرع، یافتن یک روش درمانی کنترل بیماری و اجرای مرتب آن است.
هشدارها ایمنی صرع
به علت آن که حملههای صرع ناگهانی است، انجام یکسری فعالیتها برای این بیماران خطرناک است. در حین شنا کردن و یا حتی حمام کردن، از دست دادن هوشیاری میتواند جان افراد را به خطر اندازد. همین امر در مورد ورزشی چون کوهنوردی نیز صدق میکند. در بسیاری از ایالات آمریکا، فرد مبتلا به صرع، نباید تا مدت مشخصی قبل از رانندگی، تشنج کرده باشد.
درمان: دارو
داروهای ضد تشنج معمولترین داروهای صرع هستند. اگر در مراحل اولیه دارو عملکرد خوبی نداشت، پزشک احتمالاً یا میزان مصرف را تنظیم میکند و یا یک داروی دیگر را جایگزین میکند. حدود دو_سوم افرادی که داروها را به طور دائم مصرف میکنند، دچار تشنج نمیشوند.
درمان: رژیم غذایی کتوژنیک
در یک سوم کودکانی که رژیم کتوژنیک را به دقت دنبال می کنند، حملههای صرع به طور کامل یا نسبتاً کامل متوقف می شوند. این رژیم غذایی، دارای سطح چربی بالا و کربوهیدرات پایین است که این ترکیب بدن را وادار به سوزاندن چربی به جای قند میکند. این کار باعث تغییراتی در مغز میشود که از حملات کاسته یا آنها را محدودتر میکند. این، رژیم سختی است که توسط متخصص تغذیه ارائه شده و توسط تیم پزشکی تحت نظر گرفته می شود. این رژیم ممکن است در وضعیتی که داروها بینتیجه مانده و یا عوارض غیرقابل قبولی دارند، توصیه شود.
درمان: VNS
مخفف تحریك عصب واگ است و یک روش درمانی است که به ضربان ساز برای مغز معروف است. در این روش وسیلهای به کمک جراحی در مغز جای داده میشود نا ضربههای الکتریکی به مغز ارسال کند. این ضربات به کمک عصب واگ که عصبی بزرگ در گردن است، منتقل میشوند. روش VNS یکی دیگر از روشهای درمان برای افرادی است که به درمان های دارویی پاسخ مناسبی نمی دهند.
درمان: جراحی
در افرادی که حملات جزئی دارند، جراحی بعضی مواقع باعث درمان می شود. در ابتدا تیم پزشکی باید مشخص کند که حملات همیشه از یک بخش مغز شروع میشوند. در این صورت، حذف آن قسمت میتواند حملات را قطع کند و یا کنترل آنها را با دارو راحت تر کند. گاهی جراحی برای از بین بردن شرایطی که حملات را منجر میشود نیز مفید است مثل تومور مغزی.
کمک اولیه برای حملات
اگر دیدید کسی دچار حمله شده است، این اقدامات را انجام دهید:
مدت زمان حمله را با ساعت ثبت کنید. |
اطراف را از اشیای سخت و یا نوکتیز پاکسازی کنید. |
هر چیزی در گردن که امکان دارد به تنفس آسیب برساند، را شل کنید. |
فرد را به یک پهلو برگردانید. |
یک چیز نرم زیر سرش قرار دهید. |
هیچچیز در دهانش نگذارید. |
در صورتی که حمله بیش از 5 دقیقه طول کشید، تکرار شد، یا فرد باردار بود و یا به دیابت مبتلا بود، با اورژانس تماس بگیرید. |
درمان تشنجهای استاتوس
تشنجهای طولانی و یا تکرار شونده، به صرع استاتوس معروفاند. این شکل صرع عوارض سختی دارد و بایستی درمانی اورژانسی در مورد آنها صورت گیرد. به منظور پایان دادن هر چه سریع تر به حملات صرعی، بیمارستان یک توالی از داروها را با کمک IV و مکمل اکسیژن، برای فرد استفاده می کند.
صرع و بارداری
در بسیاری از موارد برای یک زن مبتلا به صرع مانعی وجود ندارد که باردار شده و تشکیل خانواده دهد. بیش از %90 نوزادان متولدشده از زنانی که صرع دارند، کاملاً سالم هستند. اما به هر حال بهتر است قبل از بارداری با پزشکتان مشورت کنید. احتمالاً لازم است که میزان داروهای ضد تشنج تنظیم شود. بعضی داروها در زمان بارداری کم خطر تر از بعضی دیگر هستند.
سگهای تشخیص دهنده تشنج
به نظر میرسد که بعضی سگها، می توانند قبل از اینکه حملات تشنجی به فرد دست دهد، آنرا تشخیص دهند. اما قبل از آنکه استفاده از سگ های هشدار دهنده برای صرع به شکلی گسترده استفاده شود، تحقیقات بیشتری لازم است. همین طور میشود که خیلی از سگها را به شکلی تربیت کرد که در حین وقوع حمله صرع رفتارهای مشخصی نشان دهد. برای مثال سگ میتواند کنار فرد دراز بکشد و از آسیب او جلوگیری کند. در صورتی که کودک مبتلا دچار حمله شد، سگ میتواند والدین کوک را متوجه وقوع حمله کند.
تحقیقات صرع
محققان با داشتن 2 هدف، تحقیقات را بر روی روشهای جدید درمان صرع ادامه میدهند. اولین هدف افزایش تعداد افرادی است که صرع در آنها کاملاً کنترل شود. دومین هدف کاهش دادن عوارض ناخواستهی درمان است. بعضی از محققان نیز در حال بررسی وسائل الکتریکی قابل کاشت در بدن بیمار هستند که بیمار را از وقوع حمله آگاه کند.
زندگی با صرع
افرادی که بیماری صرع دارند میتواند از یک زندگی کامل و پر جنب و جوش لذت ببرند. بیشتر افراد میتوانند با رعایت برنامه منظم دارویی، بدون تشنج زندگی کنند. برای یادآوری باید گفت که منابع زیادی وجود دارد که با کمک آنها میشود با حملات ناگهانی کنار آمد. یک فرد متخصص میتواند یک برنامهای برایتان بچیند که با کمک آن اثرات حملات صرع بر زندگیتان کاهش یابد.