عالی قاپو

در این مقاله می خوانید

عالی‌قاپو کاخی بزرگ در شهر اصفهان ایران است. این کاخ در ضلع غربی میدان نقش‌جهان و مقابل مسجد شیخ لطف ا... قرار دارد. ...

عالی‌قاپو در اصل به‌عنوان یک دروازه‌ی بزرگ طراحی شد. این ساختمان 48 متر ارتفاع داشته و هفت‌طبقه مختلف دارد که دسترسی هریک از آن‌ها از طریق راه‌پله‌های مارپیچ متفاوتی است. در طبقه‌ی ششم که سالن موسیقی قرار دارد  طاقچه‌هایی در دیوار دیده می‌شود که نه‌تنها برای زیبایی بوده بلکه برای صوت بهتر نیز طراحی‌شده بودند.

نام عالی‌قاپو از نام عربی " علی " و نام ترکی " قاپو " به معنای دروازه گرفته‌شده است. این نام به این عمارت داده شد زیرا دقیقاً ورودی کاخ صفویه بود که از میدان نقش‌جهان تا بلوار چهارباغ کشیده شده بود. ساختمان که عمارت شگفت‌انگیز دیگری از زمان صفویه بود به‌فرمان شاه‌عباس اول در اوایل قرن هفده ساخته شد. شاه از این عمارت برای پذیرایی از نجیب زادگان و سفیران استفاده می‌کرد.  شاه‌عباس در سال 1006 هجری شمسی برای اولین بار جشن نوروز را در عالی‌قاپو جشن گرفت.

عالی‌قاپو پر از نقاشی‌های زیبا از طبیعت است که توسط رضا عباسی، نقاش شاه‌عباس اول، و شاگردان او کشیده شد. نقوش گل‌ها، حیوانات و پرندگان در کارهای او دیده می‌شود. درها و پنجره‌های باشکوه و آراسته‌شده‌ی کاخ در زمان ای شلوغی و هرج‌ومرج عمومی غارت شدند. تنها یک پنجره در طبقه‌ی سوم باقی ماند. عالی‌قاپو در زمان شاه سلطان حسین، آخرین شاه صفویه، بازسازی اساسی شد.

شاه‌عباس دوم بسیار مشتاق تزیینات و دکوراسیون عالی‌قاپو بود. توجه زیاد او به سالن پذیرایی در طبقه‌ی سوم بوده و 18 ستون سالن با آینه پوشانده شده و سقف آن با نقاشی‌هایی بی‌نظیر تزیین شدند.

صدراعظم در طبقه‌ی اول ساکن شد. در طبقه‌ی ششم ضیافت و مهمانی‌های سلطنتی برگزار می‌گشت. بزرگ‌ترین اتاق‌ها در این طبقه قرار دارند. تزیینات گچ‌بری به‌وفور در گلدان‌ها و فنجان‌ها دیده می‌شود. طبقه‌ی ششم به سالن موسیقی شهرت داشته است. در اینجا گروه‌های مختلفی موسیقی نواخته و شعر می‌خواندند.

مراحل ساخت

عمارت عالی‌قاپو در چندین مرحله ساخته شد . ساخت این عمارت از یک دروازه شروع شد که ورودی به عمارت فرمانروایی دولت بود. کم‌کم ساختمان توسعه یافت تا درنهایت به شکل امروزی درآمد. زمان ساخت عمارت با فواصلی که میان هر مرحله وجود داشت حدود 70 سال طول کشید.

مرحله‌ی اول

ساختمان دروازه‌ای مکعب شکل برای ورود به محوطه‌ی کاخ شاه بود و در دو داستان ابعاد آن حدود 20 در 19 متر و با ارتفاع 13 متر گفته‌شده است.

مرحله‌ی دوم

ساخت سالن بالایی بر روی راهروی ورودی به شکل مکعب، این سالن روی ورودی مکعب شکل با همان ارتفاع ساخته‌شده است.

مرحله‌ی سوم

ساخت آمفی‌تئاتر یا سالن موسیقی روی سالن پایینی. از اتاق مرکزی برای استفاده از نور آسمان بهره گرفته شد و درنتیجه روی شکل عمودی آن تأکید گشت.

مرحله‌ی چهارم

ساخت ایوان شرقی به سمت میدان که توسط یک ساختمان برج مانند حمایت می‌شود. با ساخت این ایوان راهرو ورودی در راستای دروازه و راهروی اصلی گسترش یافت و عمود بر سمت شرقی ساختمان قرار گرفت.

مرحله‌ی پنجم

ساخت سقف چوبی بالکن که توسط 18 ستون چوبی حمایت می‌شود. همزمان با نصب سقف یک راهرو دیگر در شرق عمارت ساخته شد و راهرو شاهانه نام گرفت.

مرحله‌ی ششم

در طی ساخت این مرحله یک برج آبی در ضلع شمالی ساخته شد که برای آب رساندن به استخر مسی در بالکن ستون‌دار بود. همچنین سالن موسیقی و تالار پذیرایی با گچ کاری تزیین شدند.

تزیینات

تزیینات اتاق بزرگ در طبقه‌ی سوم که به سالن ستون‌دار بزگی باز می‌شود و توسط شاه‌عباس برای پذیرش مهمانان رسمی استفاده می‌شد بسیار جالب است. خوشبختانه سقف سالن که در آن پرندگان بارنگ طبیعی خود به تصویر کشیده شده‌اند بدون هیچ تغییری از زمان صفویه باقی‌مانده‌اند. این‌ها بهترین سقف‌های عمارت هستند.