پشه (کولیسیده)

در این مقاله می خوانید

در این مقاله با پشه، پراکندگی جغرافیایی و دیگر ویژگی های آن آشنا خواهید شد. ...

پشه‌ها جدا از ایجاد مزاحمت، حامل برخی بیماری‌های عفونی مرگبار نیز هستند. 

تعداد کمی از حیوانات وجود دارند که به اندازه پشه انسان را از خود بیزار می‌کند. تفریح در فضای سبز یا پیاده‌روی در جنگل با حضور دائمی و زیاد پشه‌ها و گزش تحریک‌کننده و دارای خارش آن‌ها آزار دهنده است. وقتی می‌خواهید آن‌ها را بکشید متوجه می‌شوید پشه‌ها توانایی عجیبی در فهمیدن این موضوع دارند و به سرعت ظرف چند میلی‌ثانیه پرواز کرده و ناپدید می‌شوند. وزوز دائمی ناشی از بال زدن آن‌ها در اتاق‌خواب ممکن است شما را بیدار کند. 

پشه‌ها جدا از ایجاد مزاحمت، حامل برخی بیماری‌های کشنده انسانی هستند و در برنامه مبارزه با بیماری‌های عفونی در دنیا، دشمن شماره یک به حساب می‌آیند. بیماری‌هایی که از طریق پشه منتقل می‌شود هر ساله میلیون‌ها نفر را سرتاسر دنیا به کام مرگ می‌کشاند در بین این افراد کودکان و سالمندان در کشورهای در حال توسعه بیشتر دیده می‌شوند. 

خطرناک‌ترین گونه‌ها

بیش از 3000 گونه پشه وجود دارد اما سه گونه از آن‌ها مسئول اصلی گسترش برخی بیماری‌های انسانی هستند. پشه‌های آنوفل تنها گونه شناخته‌شده حامل مالاریا است. این پشه فیلاریازیس یا پای فیلی (الفانتیازیس نیز نامیده می‌شود) و انسفالیت را نیز منتقل می‌کند. پشه‌های کولکس (Culex) انسفالیت، فیلاریازیس و ویروس نیل غربی را منتقل می‌کنند. پشه‌های ائدس (Aedes) که ببر آسیایی سیری‌ناپذیر (نام نوعی پشه) نیز از این دسته است، تب زرد، دانگ و انسفالیت را منتقل می‌کند. 

روش ردگیری شکار و تغذیه

پشه‌ها از دی اکسید کربن بازدم شده، بو، دمای بدن، و حرکات استفاده می‌کنند تا قربانی‌های خود را پیدا کنند. تنها پشه‌های ماده اندام دهانی لازم برای مکیدن خون را دارند. هنگام گزیدن با خرطوم ، دو لوله را وارد پوست می‌کنند. یکی از لوله‌ها برای تزریق انزیمی است که مانع لخته شدن خون می‌شود و دیگری برای مکیدن خون از بدن قربانی به بدن پشه است. آن‌ها خون را برای تغذیه خود نمی‌خواهند بلکه به عنوان منبع پروتئین برای تخم‌هایشان استفاده می‌کنند. برای تغذیه پشه‌های نر و ماده شهد و قندهای دیگر گیاهی را مصرف می‌کنند. 

روش انتقال بیماری

پشه‌ها بیماری را به روش‌های مختلف منتقل می‌کنند. در مورد مالاریا، انگل‌ها خود را به شکم پشه ماده متصل کرده و هنگامی که پشه شروع به مکیدن خون میزبان می‌کند، وارد بدن او می‌شوند. در موارد دیگر مانند تب زرد و دانگ هنگامی که پشه خون فرد بیمار را می‌مکد، ویروس وارد بدن او می‌شود و از طریق بزاق پشه به قربانی بعدی منتقل می‌گردد. 

تنها نکته مثبت در مورد پشه‌های پیرامون ما این است که منبع غذایی هزاران حیوان از جمله پرنده‌ها، خفاش‌ها، سنجاقک‌ها و قورباغه‌ها هستند. به علاوه انسان‌ها اولین انتخاب غذایی بیشتر پشه‌ها نیستند، بلکه آن‌ها معمولاً اسب‌ها، پرندگان و احشام را ترجیح می‌دهند. 

کنترل جمعیت

همه پشه‌ها برای تخم‌ریزی به آب نیاز دارند بنابراین تلاش برای ریشه‌کنی و کنترل جمعیت آن‌ها معمولاً شامل از بین بردن یا رسیدگی به منابع آبی راکد است. اسپری حشره کش برای از بین بردن پشه‌های بالغ نیز به صورت گسترده استفاده می‌شود. اگر  چه تلاش‌های جهانی برای جلوگیری از گسترش پشه‌ها تأثیر کمی داشته، و بسیاری از دانشمندان فکر می‌کنند گرم شدن کره زمین احتمالاً پراکندگی و جمعیت آن‌ها را افزایش می‌دهد.