۲۷ بهمن ۱۳۹۳

چرا اشک می‌ریزیم؟

۲۷ بهمن ۱۳۹۳ 5382 بازدیدکننده 0 نظر
چرا اشک می‌ریزیم؟ در این مقاله می خوانید

برای شما هم این سؤال مطرح می‌شود که گریه چیست؟ چه چیزی هنگامی‌که شاد یا غمگین هستیم اشک ما را درمی‌آورد؟ بهتر است دستمال‌کاغذی خود را آماده کنید!   ...

چرا اشک می‌ریزیم؟

برخی از افراد تعجب می‌کنند که باوجود این‌همه احساس قدرت و ادعای مردانگی که دارند، چرا گاهی با تماشای صحنه غمگین یا تأثیرگذار اشک در چشمانشان حلقه می‌زند و بی‌اختیار گریه می‌کنند.

چه بخواهید چه نخواهید گریه کردن بخشی از احساسات انسانی است. البته مسلماً زنان در گریه کردن بهتر از مردان هستند و تعداد گریه‌های زنان و مردان به ترتیب 50 و 10 مورد در سال تخمین زده می‌شود.

تعریف علمی گریه

گریه ازنظر علمی ریختن اشک در پاسخ به وضعیت هیجانی است که با اشک‌ریزی غیر هیجانی (lacrimation) خیلی تفاوت دارد  بنابراین کارهایی مانند پیاز پوست کندن که باعث ریختن اشک نیز می‌شود گریه محسوب نمی‌شود. قبل از این‌که درباره انواع اشک‌ها صحبت کنیم، اجازه بدهید علم تولید اشک و چگونگی ارتباط آن با مرکز هیجانی در مغز را توضیح دهیم. برای این کار از مثالی استفاده می‌کنیم، شرایط دعوا و جدایی بین دو دوست را در نظر بگیرید:

"یعنی همه چی تموم شد؟ " بدون این‌که بتوانید چیزی بگویید، لب‌هایتان می‌لرزد و شروع به گریه می‌کنید. وقتی احساس می‌کنید رابطه‌تان در حال پایان یافتن است، تولید اشک شروع می‌شود. این فرایند بر عهده سیستم اشکی است که کنار کره چشم قرارگرفته است. این سیستم هم سیستم ترشحی است که اشک تولید می‌کند و هم سیستم تراوشی است که اشک را تخلیه می‌کند. سیستم اشکی شامل غده اشکی، مجرای اشکی، منفذ اشکی، کیسه اشکی و مجرای اشکی بینی می‌باشد.

 

تعریف علمی گریه

وقتی اشک از غده اشکی که بین کره چشم و پلک قرارگرفته است، تولید می‌شود شما بی‌اختیار پلک می‌زنید و اشک را به‌صورت نوار نازکی بر روی چشم پخش می‌کنید. سپس اشک دو سرنوشت خواهد داشت: اول این‌که می‌تواند از منفذ اشکی (واقع در گوشه چشم) از سطح چشم تخلیه شود (همانند خروج آب از در تخلیه سینک ظرف‌شویی)، و سپس از طریق بینی خارج شود (به همین علت هنگام گریه آب‌ریزش بینی هم اتفاق می‌افتد).

در این شیوه هق‌هق گریه را تجربه می‌کنید. در این حالت سیستم تخلیه اشکی نمی‌تواند حجم اشک را کنترل کند بنابراین مایعات اضافی به پلک‌ها سرازیر و روی گونه جاری می‌شود. در این حالت فرد مقابل شما واقعاً احساس بدی پیدا می‌کند و ناراحت می‌شود.

 

انواع اشک

بدن طراحی شگفت‌انگیزی دارد و سه نوع اشک تولید می‌کند: 1- پایه 2- رفلکس یا واکنشی و 3- روانی. اشک‌های پایه اشک‌هایی هستند که قرنیه چشم (پوشش شفاف جلوی چشم) را تغذیه رسانی کرده و مرطوب و لغزان نگه می‌دارند تا چشم‌ها خشک نشوند. اشک واکنشی به شما کمک می‌کند هرگونه ماده تحریک‌کننده‌ای که از گاز یا ذرات خارجی وارد چشمتان شده است (مانند گاز پیاز) را شسته و خارج کنید.

 

چگونگی ایجاد اشک

اشک روانی یا گریه همان چیزی است که همه می‌شناسیم و در مثال دعوایی که مطرح کردیم اتفاق می‌افتد. این اشک‌ها در پاسخ به هیجان قوی که به‌واسطه استرس، خوشحالی، عصبانیت، غمگینی و رنج بردن از درد فیزیکی تجربه می‌شوند، تولید می‌گردند. اشک‌های روانی حاوی مسکن طبیعی به نام لوسین – انکفالین هستند که این شاید یکی از دلایل احساس خوب پس از گریه باشد.

 

ارتباط گریه و هیپوتالاموس مغز

چگونگی ایجاد اشک

هنگام مشاهده عکس‌های قدیمی و مرور خاطراتی که با دوستتان داشتید، اشکتان درمی‌آید اما این سیل اشک چه ارتباطی با هیجانات و احساسات شما دارد؟ در مغز بخشی به نام سیستم لیمبیک (limbic) و به‌ویژه بخشی از آن‌که هیپوتالاموس خوانده می‌شود، وجود دارد که به هیجانات اختصاص داده‌شده است و به دستگاه عصبی خودکار مرتبط است (بخشی که کنترلی بر آن ندارید).

این سیستم از طریق انتقال‌دهنده عصبی به نام استیل کولین بر دستگاه اشکی کنترل دارد و تولید اشک را تحریک می‌کند، به این صورت که واکنش هیجانی شما به‌اتفاق ناراحت‌کننده مانند جدایی، دستگاه عصبی شما را تحریک می‌کند و درنتیجه دستور فعال شدن تولید اشک به سیستم اشکی می‌رسد.

بنابراین وقایع ناراحت‌کننده که بخش هیجانی در هیپوتالاموس را تحریک می‌کند، موجب تولید و ترشح اشک می‌شود اما علت چیست؟ این اتفاق چنانچه برخی تصور می‌کنند تنها پاسخ ساده به تحریک است یا پیچیده‌تر از آن بوده و نوعی برقراری ارتباط غیرکلامی است که نیاز به کمک و پشتیبانی از اطرافیان در زمان نیاز را فرامی‌خواند؟ برخی روانشناسان معتقدند که احساس بهتر پس از گریه به خاطر این سیگنال اجتماعی است که روابط را با افرادی که این تجربه با آن‌ها در میان گذاشته می‌شود تحکیم می‌کند. اتفاقی که در فیلم‌ها نیز شاید مشاهده کرده باشید.

 

تقسیم‌بندی گریه

چگونگی ایجاد اشک

گریه را می‌توان به دو نوع زمانی و مکانی تقسیم کرد. نوع مکانی وقتی است که شما گریه می‌کنید چون می‌خواهید جایی باشید مثلاً دلتان می‌خواهد خانه‌تان بودید، گریه زمانی گریه‌ای است که مربوط به واقعه‌ای درگذشته یا آینده و آشکار کردن یک احساس و هیجان است. یکی از مطالعاتی که در این زمینه انجام‌شده بیان می‌کند نقش تکاملی گریه، به‌عنوان وسیله‌ای برای نشان دادن آسیب‌پذیری یا تسلیم در برابر فرد حمله‌کننده است. در مثال جدایی که به آن اشاره کردیم، شاید اگر شما پیش‌دستی می‌کردید و اشک‌هایتان زودتر جاری می‌شد، از جدایی بالقوه از دوستتان جلوگیری می‌کردید (نقش پیشگیرانه بودن اشک از یک رویداد تلخ).

 

تأثیرات گریه در بدن

نکته جالب در مورد گریه این است که تنها صورت شما را مرطوب نمی‌کند و ریمل را بر صورتتان  پخش نمی‌کند بلکه تأثیرات دیگری نیز دارد: ضربان قلب را افزایش می‌دهد، عرق می‌کنید، تنفستان آهسته می‌شود و احساس برجستگی در گلو می‌کنید که به‌عنوان بغض می‌شناسید. همه این‌ها درنتیجه دستگاه عصبی سیماتیک اتفاق می‌افتد (سیستم بجنگ یا بگریز) که در پاسخ به واقعه تلخ (مانند جدایی) گریه‌آور فعال‌شده است.

 

اشک تمساح

 ریشه ضرب المثل اشک تمساح

حتماً شنیده‌اید که در مورد گریه افرادی که برای فریب دیگران تظاهر به اشک ریخت می‌کنند تا واقعه را طور دیگری نشان دهند، می‌گویند " اشک تمساح ". نکته جالبی درباره منشأ این اصطلاح رایج اشک تمساح وجود دارد. منشأ این اصطلاح به یونان باستان بازمی‌گردد. یونانیان باستان ضرب‌المثلی داشتند که در آن تمساح تظاهر به گریه می‌کرد تا شکار را به خود نزدیک کند.

 

گریه در نوزادان

علت گریه در نوزادان

اما در مورد کودکان گریه تنها برای بیان احساسات و هیجانات نیست بلکه شکلی از برقراری ارتباط با بزرگ‌ترها است. نوزادان برای برقراری ارتباط با دیگران و بیان هیجانات و نیازهایشان محدودیت دارند. گریه نوزادان سه نوع است: گریه اساسی، گریه عصبانیت و گریه درد.

 

حالا میدانید چرا یک فیلم یا یک دوست شما را به‌قدری می‌خنداند که گریه می‌کنید و برعکس خاطره‌ای قدیمی از مادربزرگتان شمارا به گریه می‌اندازد.

اشک نماینده مثبتی از وجود شما است و نه‌تنها ارتباط هیجانی عمیق شما با دنیا خود، گذشته، حال و آینده را نشان می‌دهند بلکه به شما امکان می‌دهند به‌وضوح اهمیت آن واقعه را نشان دهید. همچنین ازنظر علمی مشخص‌شده که اشک به شما احساس بهتری می‌دهد . بنابراین خیلی راحت گریه کنید. اگر نگران هستید که زیادی گریه می‌کنید، خیلی زود گریه‌تان می‌گیرد، بدون دلیل گریه می‌کنید، یا به هر شکل نگران خلق خود هستید، با مشاور یا روانشناس صحبت کنید.  


 

مطالب دیگری که ممکن است بپسندید

نظر کاربران

    شما هم می توانید در مورد این مطلب نظر بدهید.

    کاربر گرامی، لطفاً توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظرات شما درباره ی این مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که سوالی در رابطه با این مطلب دارید یا نیازمند مشاوره هستید، فقط از طریق تماس تلفنی با بخش مشاوره اقدام نمایید.


    نام :
    ایمیل:
    متن مورد نظر:

    عضویت در خبرنامه wiki5040