برگاموت

در این مقاله می خوانید

برگاموت گونه‌ای از گیاهان گل‌دار در خانواده‌ی نعناع است. با خواص دارویی و خصوصیات دیگر این گیاه آشنا شوید. ...

گل برگاموت گونه‌ی بومی آمریکای شمالی است. نام رایج دیگر آن ترنج است، این نام با الهام از رایحه‌ی برگ‌های گیاه گرفته‌شده است که یادآور رایحه‌ی ترنج می‌باشد.

خصوصیات برگاموت

گونه‌های مختلف برگاموت ممکن است سالانه یا گل‌های همیشه‌بهار و همیشگی باشند. این گل‌ها تا ارتفاع 20 تا 90 سانتی‌متر رشد می‌کنند. برگ‌های باریک، دندانه‌دار و نوک‌تیز گیاه به شکل متقارن روی ساقه‌ی آن قرارگرفته‌اند. این برگ‌ها اغلب بدون کرک یا کم کرک‌اند و حدود 7 تا 14 سانتی‌متر طول دارند.

گل‌های برگاموت لوله‌ای بوده و از دو طرف متقارن‌اند. لبه‌ی بالایی گل‌ها باریک و پایین آن پهن‌تر است. اغلب گل‌های وحشی یک گل دارند اما برخی گونه‌های کاشته شده دو گل نیز می‌دهند. برگاموت هم نر و هم ماده است، یعنی هردو مشخصات نر و ماده در هر گل دیده می‌شود. هر گل دو پرچم دارد. گل‌ها بالای ساقه رشد کرده و یا از کنار ساقه بیرون می‌آیند. اغلب قسمت بالایی این گیاه پر است و برگک‌های کوچک متعددی دارد.

رنگ گل برگاموت متغیر است. رنگ گونه‌های وحشی بین قرمز، صورتی و بنفش کم‌رنگ می‌باشد. گونه‌های مناردا دیدایما قرمز، مناردا فیستولسا صورتی، مناردا سیتریودورا و مناردا پستیناتا بنفش کمرنگ می‌باشند. گل‌های دورگه نیز در طبیعت مشاهده می‌شوند و در کشاورزی نیز رایج‌اند. دانه‌های کاشته شده دقیقاً شکل گیاهان والدین گل نخواهند داد.

کاربردهای گیاه برگاموت

از برگ‌های خردشده‌ی گیاه برگاموت روغنی معطر با رایحه‌ی تند ترشح می‌شود. گونه‌های زیادی از برگاموت در طول تاریخ به‌عنوان گیاهی دارویی استفاده می‌شده‌اند. درگذشته خاصیت ضدعفونی‌کننده‌ی قوی در گیاه تشخیص داده‌شده و به‌عنوان مرهم برای عفونت‌ها و زخم‌ها استفاده می‌شده است. هندی‌های آمریکای شمالی نیز آن را برای تسکین دل‌درد و بیماری‌های برونشیت استفاده می‌کردند. چای گیاهی ساخته‌شده از برگاموت برای درمان عفونت دهان و دندان ناشی از پوسیدگی دندان و ژنژیویت ( التهاب لثه ) استفاده می‌شده است.

باوجود تلخی موجود در ترکیبات تینول برگ و گل برگاموت، این گیاه طعمی مشابه ترکیب نعناع زینتی، نعناع فلفلی و پونه‌ی کوهی دارد. موم زنبورعسل ساخته‌شده با برگاموت منبع طبیعی ترکیبات ضدعفونی‌کننده است، ماده‌ی فعال اصلی در فرمول شوینده‌های مدرن دهان. برخی اقوام از موم عسل این گیاه به‌عنوان محرک استفاده می‌کرده‌اند ( ماده‌ای که انسان را هوشیار می‌کند ). بومیان آمریکا برای پیشگیری از باد شکم گیاه برگاموت را به‌عنوان ضدنفخ استفاده می‌کرده‌اند.

کاشت برگاموت

گیاه برگاموت در آفتاب و رطوبت و خاک خوب زه کشی شده رشد می‌کند. گیاهانی که در سایه‌ی کم رشد می‌کنند بیشتر به‌صورت افقی بزرگ‌شده و گل‌های کمتری می‌دهند. برگاموت در حاشیه‌ی باغچه برای جذب مرغ مگس، حشرات گرده‌افشان و حشراتی که آفات باغچه را کنترل می‌کنند کاشته می‌شود.

بیش از 50 رقم برگاموت تجاری وجود دارد که رنگ آن از قرمز ماهگونی تیره تا یاسی و رده‌های مختلف صورتی متغیر است. این‌گونه ها قدرت گونه‌های وحشی برگاموت را ندارند. برخی از گونه‌ها پرورش داده می‌شوند تا روغن آن‌ها برای استفاده‌ی پزشکی یا به‌عنوان طعم‌دهنده گرفته شود.