تخته نرد

در این مقاله می خوانید

با بازی جذاب تخته نرد و قوانین آن آشنا شوید. ...

تخته‌نرد از قدیمی‌ترین بازی‌های تخته‌ای است که دو بازیکن دارد. بازیکنان مطابق با اعداد تاس مهره‌های خود را حرکت می‌دهند و بازیکنی که قبل از حریف همه‌ی مهره‌های خود را جابجا کرده باشد برنده است.

تاریخچه‌ی تخته‌نرد در ایران

اکتشافات یافت شده در شهر سوخته نشان می‌دهند که در حدود 3000 سال قبل از میلاد در ایران یک بازی رقابتی با تخته وجود داشته است. این بازی شامل دو تاس و شصت مهره بوده است.  

در قرن 11 در شاهنامه، شعر فارسی، فردوسی برزویه پزشک را خالق بازی تخته‌نرد در قرن 6 می‌داند. او مسابقه‌ای میان برزویه و راجا از هند را شرح می‌دهد. راجا بازی شطرنج را یاد داد و برزویه به او تخته‌نرد را نشان داد. این بازی با تاس‌هایی از جنس عاج فیل یا چوب ساج انجام می‌شد. نرد نام فارسی تخته است، این بازی در آن زمان اهداف و مهره‌های متفاوتی داشته است.

قوانین

هر سمت از تخته 12 مثلث بلند دارد. حرکت در این خانه‌ها از یک سمت صفحه به شکل نعل اسب است. شماره‌ی خانه‌ها از 1 تا 24 می‌باشد. در اغلب بازی‌ها در ابتدا هر بازیکن 15 مهره دارد، دو عدد در خانه‌ی 24، سه عدد در خانه‌ی 8 و پنج عدد در خانه‌های 13 و 6. دو بازیکن مهره‌های خود را دو جهت مخالف حرکت می‌دهند، از خانه‌ی 24 به سمت خانه‌ی 1 و برعکس.

حرکات مهره‌ها

در ابتدای بازی هر بازیکن یک تاس می‌اندازد. عدد تاس هرکدام که بزرگ‌تر بود او آغازگر بازی است. اگر تاس‌ها مساوی بودند پرتاب تاس تکرار می‌شود. پس از انداختن تاس بازی شروع می‌شود. بازیکنان باید در صورت امکان  به‌اندازه‌ی اعداد تاس مهره‌های خود را جابجا کنند. اگر یک‌مهره و یا هردو آن‌ها اجازه‌ی حرکت نداشته باشد نویت بازیکن از بین می‌رود. اگر بازیکن نتواند یکی از مهره‌ها را حرکت دهد اما حرکت دیگری با عدد دیگر تاس ممکن باشد این حرکت اجباری است.

مهره‌ی بازیکن می‌تواند در هریک از خانه‌هایی قرار گیرد که توسط مهره‌ای گرفته نشده و یا یک‌مهره یا بیشتر از مهره‌های خود او در آن قرار دارد.  همچنین ممکن است در خانه‌ای قرار گیرد که در آن یک‌مهره‌ی حریف قرار دارد. در این شرایط مهره‌ی حریف را زده و مهره‌ی خورده روی تخته‌ای قرار می‌گیرد که در میان دو سمت تخته‌ی بازی قرارگرفته است. مهره‌ی بازیکن نمی‌تواند در خانه‌ای قرار بگیرد که حریف از یک‌مهره بیشتر دارد.

مهره‌ی خورده باید قبل از هر حرکت دیگری دوباره از خانه‌ی حریف وارد بازی شود. عدد یک اجازه می‌دهد مهره در خانه‌ی 24 قرار گیرد، دو در 23 و ... مهره نمی‌تواند وارد خانه‌ای شود که دو یا بیشتر مهره از بازیکن حریف در آن قرار دارد.

زمانی که تمامی مهره‌های بازیکن در بخش خانه‌ی بازیکن در تخته قرار گیرند او شروع به بیرون بردن مهره‌ها خواهد کرد. عدد1 تاس مهره‌ی خانه‌ی 1 را بیرون می‌برد، عدد دو خانه‌ی 2 و ... با عدد تاس نمی‌توان مهره‌های خانه‌های کوچک‌تر را برداشت مگر اینکه هیچ مهره‌ای در خانه‌های بزرگ‌تر وجود نداشته باشد.

اگر بازیکن بازنده قبل از تمام شدن مهره‌های حریف نتواند هیچ‌یک از مهره‌های خود را خارج کند مارس می‌گویند. در این شرایط سه امتیاز برای برنده محسوب می‌شود.

پرتاب جفت

اگر عدد تاس‌ها جفت باشد چهار حرکت برای بازیکن ممکن است. به‌بیان‌دیگر اگر جفت 5 بیاورید می‌توان به‌اندازه‌ی چهار تا پنج مهره‌ها را جابجا کرد.