محرک‌ها و مسبب‌های اگزما

معنی واژه اگزما و درماتیت تا حد زیادی مشابه بوده و به معنی التهاب پوست است و ممکن است موجب خارش، قرمزی و حتی تاول شود. دو نوع اصلی اگزما وجود دارد: 

• اگزمای اتوپیک: این نوع اگزما به واسطه مشکلی در داخل بدن ایجاد می‌شود. اگر اگزمای اتوپیک (آلرژیک) دارید، با زمینه التهاب پوست متولدشده‌اید. بخش‌های مختلف پوست هر از گاهی با التهاب دچار برون ریزی و تحریکات پوستی می‌شوند. 

• درماتیت تماسی: این وضعیت به واسطه موادی در خارج از بدن ایجاد می‌شود که معمولاً لکه‌های التهابی در نواحی از پوست که در تماس با این مواد هستند، ایجاد می‌کند. اگر از این مواد دوری کنید التهاب پوست از بین می‌رود. 

بقیه مطلب تنها مربوط به فاکتورهایی است که ممکن است اگزمای اتوپیک را تحریک کنند. 

محرک چیست؟ 

در برخی افرادی که اگزمای اتوپیک دارند هیچ دلیل مشخصی وجود ندارد که چرا اگزما گاهی ایجادشده یا عود می‌کند اما برخی از این مواقع ممکن است محرک‌های پوستی یا فاکتورهای دیگری در آن نقش داشته باشند. 

در این مقاله با برخی از محرک‌های احتمالی آشنا می‌شوید: 

صابون‌ها و شوینده‌ها 

صابون‌ها و مواد شوینده چربی طبیعی پوست را از بین می‌برند و موجب خشکی پوست و خارش و حساس شدن نسبت به تحریک‌کننده‌ها می‌شود. بنابراین از صابون، مواد معطر و صابون مخصوص وان و از این قبیل موارد هنگام شستشو اجتناب کنید. به جای آن از نرم‌کننده (امولیانت) به عنوان جایگزین صابون استفاده کرده و به آب وان امولیانت بیفزایید. هنگام استفاده از مواد شوینده یا مواد شیمیایی مشابه از دستکش پلاستیکی با آستر نخی استفاده کنید. پس از این که لباس‌ها را با مواد شوینده شستید، آن‌ها را خوب آب‌کشی کنید. کاندیشنر (نرم‌کننده) و مواد شوینده زیستی فاکتورهای محرک شناخته‌شده هستند که موجب تشدید شدن اگزما در برخی افراد می‌گردند. 

عطرها و محصولات بهداشتی آرایشی 

برخی افرادی که اگزما دارند با عطر، مواد نگه‌دارنده و الکل موجود در محصولات بهداشتی و آرایشی ممکن است پوستشان تحریک شود. بهتر است از این مواد اجتناب کنید یا فقط محصولات ملایم استفاده نمایید. 

لباس

به جای لباس‌های با بافت‌های تحریک‌کننده مانند پشم، لباس‌های نخی بر روی پوست خود استفاده کنید. اگر چه احتمالاً نرمی مواد مهم‌تر از جنس آن است. برخی بافت‌های مصنوعی نرم و لطیف احتمالاً به اندازه پارچه‌های نخی مناسب هستند. 

دما 

از دمای خیلی زیاد یا خیلی کم بپرهیزید. شدت دما و رطوبت ممکن است علائم اگزما را تشدید کند. 

چرخه خارش- خاراندن، استرس، و خاراندن از روی عادت

استرس اگزما ایجاد نمی‌کند اما برخی از مردم در هنگام استرس عادت به خاراندن خود دارند. تصور می‌شود که خاراندن ممکن است خارش را بدتر کرده و موجب احساس بیشتر نیاز به خاراندن شود و این چرخه معیوب که اگزما را تشدید می‌کند ادامه پیدا کند. تا حد ممکن سعی کنید محل اگزما را نخارانید. برای کمک به این کار ناخن‌هایتان را کوتاه نگه‌دارید تا نتوانید پوست خود را شدید یا سخت بخارانید. می‌توانید با پوشیدن دستکش‌های نخی در شب جلوی خاراندن در حین خواب را بگیرید و برای کودکان از دستکش ضد خارش استفاده کنید. اگر می‌خواهید خارش را آرام کنید با انگشت محل را بخارانید نه ناخن. 

برخی از مردم با تمرینات آرام‌سازی ذهن یا تکنیکهای مشابه، استرس خود را کاهش می‌دهند. این کار به کاهش عادت خاراندن کمک کرده و بنابراین می‌تواند شدت اگزما را کاهش دهد. 

عفونت 

عفونت اغلب به واسطه خارش ایجاد می‌شود که اگزما را وخیم‌تر می‌کند. 

آلرژی غذایی

از هر ده کودک مبتلا به اگزمای اتوپیک کمتر از یک کودک آلرژی غذایی دارد که علائم او را تشدید می‌کند. به طور کلی در کودکان کم سن که اگزمای شدید دارند ممکن است آلرژی غذایی محرک آن باشد. متداول‌ترین غذاهای محرک علائم اگزما در برخی افراد عبارت‌اند از: شیر گاو، تخم‌مرغ، سویا، گندم، ماهی و مغزهای گیاهی. 

از کجا بفهمیم غذایی اگزمایمان را تشدید می‌کند؟

• آلرژی غذایی در برخی موارد بلافاصله اتفاق می‌افتد. در این حالت علائم آن ظرف دو ساعت پس از صرف غذای محرک ایجاد می‌شود. خارش و خاراندن ممکن است مدت کوتاهی پس از صرف غذای محرک تشدید شود. یک علامت متداول آن قرمزی، تورم و تحریک اطراف دهان است. علامت پوستی دیگر کهیر (urticaria) است که شامل برجستگی‌های پر شده با مایع و دارای خارش بر روی پوست (مشابه گزش گزنه) است. علائم دیگری که ممکن است ایجاد شوند شامل درد شکم، استفراغ، عطسه، خارش چشم و خس‌خس است. 

• آلرژی غذایی مؤخر در برخی موارد اتفاق می‌افتد. علائم آن 6 تا 24 ساعت پس از صرف غذای محرک ایجاد می‌شود. علائم آن عبارت‌اند از تشدید خارش و اگزما. گاهی اوقات درد شکم و اسهال نیز اتفاق می‌افتد. 

اگر احتمال می‌دهید که غذای شما علائم اگزما را تشدید می‌کند، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است از شما خواسته شود 4 تا 6 هفته علائم و غذاها را ثبت کنید. با این ثبت روزانه هر علامتی و هر غذا و نوشیدنی که مصرف کرده را می‌نویسید. این کار ممکن است کمک کند یک یا چند غذای مشکوک را شناسایی کنید. 

برای تأیید تشخیص آلرژی غذایی باید به متخصص آلرژی مراجعه کنید. حذف غذاهایی که آلرژی زا نباشند، توصیه نمی‌شود.  

مایت غبار خانگی

مایت غبار خانگی حشره بسیار کوچکی است که در هر خانه‌ای وجود دارد و آن را بدون میکروسکوپ نمی‌توانید ببینید. این حشرات بیشتر در اتاق‌خواب و رختخواب به عنوان بخشی از غبار زندگی می‌کنند. 

بسیاری از افرادی که اگزما دارند به مایت غبار خانگی آلرژی دارند. اگر چه به طور کلی معمولاً توصیه خاصی برای مایت غبار خانگی وجود ندارد چون: 

• مطالعات تحقیقاتی شواهدی نشان داده است که کاهش مایت غبار خانگی ممکن است مفید باشد اما واقعاً تحقیقات بیشتری برای تأیید این امر لازم است. 

• امکان از بین بردن کامل مایت غبار خانگی از خانه وجود ندارد و به سختی می‌توان مقدار قابل‌توجه و موثری از جمعیت آن‌ها را کاهش داد. 

• درمان با روش‌های دیگر مانند امولیانتها و دوره‌های کوتاه داروهای استروئید موضعی معمولاً موثر است. بنابراین تلاش برای حذف مایت غبار خانگی معمولاً تضمینی ندارد. 

دستورالعمل اخیر انستیتوی ملی تعالی بالینی و سلامت امریکا (NICE) بیان می‌دارد: "در مورد کارایی استراتژیهای اجتناب از مایت غبار خانگی در مدیریت اگزمای اتوپیک کودکی، اطلاعات ضد و نقیضی وجود دارد. بسیاری از تکنیکهایی که در حال حاضر پیشنهاد می‌شود هدر دادن وقت و هزینه برای والدین بوده و لازم است ارزش و اعتبار آن‌ها ارزیابی شود. "

برخی از افرادی که اگزمای شدید دارند و کنترل آن با درمان‌های معمول برایشان دشوار است ، تا حد ممکن سعی می‌کنند حذف مایت غبار خانگی از خانه را امتحان کنند. بنابراین برای تکمیل بحث، موارد زیر راهکارهایی برای حذف مایت غبار خانگی ارائه می‌دهند. اما این کار دشوار بوده و معمولاً توصیه نمی‌شود و تأثیر آن مشخص نیست:  

برای کاهش قابل‌ملاحظه شمار مایت غبار خانگی در منزل

• فرش‌ها (در جایی که ممکن است) را از اتاق‌خواب خارج کنید. از اسباب و لوازم پارچه‌ای و بافت دار در اتاق‌خواب اجتناب کنید. 

• از ملحفه ضد مایت (ضد غبار) برای تشک و رختخواب‌ها، لحاف و بالش استفاده کنید (می‌توانید برای این کار از فروشنده‌های کالای خواب کمک بگیرید). برای چندین ماه نیازی به شستشو یا عوض کردن آن‌ها وجود ندارد. ملحفه‌های معمولی را می‌توانید بر روی این ملحفه ویژه قرار دهید اما باید هر یک تا دو هفته با دمای 60 درجه سانتی‌گراد آن‌ها را بشویید. 

• به جای بالش سنتزی از بالش پر استفاده کنید (این بر خلاف چیزی است که تصور می‌شد)

• با گردگیری مرطوب، لوازم اتاق‌خواب را هر یک تا دو هفته تمیز کنید. برخی افراد توصیه می‌کنند حتی بیشتر از این (حتی روزانه) غبارگیری نمایید. 

• اتاق‌خواب را مرتب جاروبرقی بکشید و تمیز کنید. از یک جاروبرقی با فیلتر خوب استفاده کنید (تا مایتها را گرفته و از خروج ذرات کوچک از طریق خروجی جاروبرقی جلوگیری کند). 

• یک بار در هفته تشک را جاروبرقی بکشید

• به طور منظم هوای اتاق‌خواب را عوض کنید (بیشتر روزها در و پنجره را مدتی باز بگذارید) 

• اسباب‌بازی‌های نرم و بافت دار را به حداقل برسانید. آن‌ها را اکنون و بعداً در یک کیسه پلاستیکی قرار داده و به مدت 24 ساعت در فریزر بگذارید. این کار مایتهای داخل آن‌ها را نابود می‌سازد. اگر اسباب‌بازی‌ها قابل شستشو هستند، آن‌ها را پس از گذاشتن در فریزر در دمای 60 درجه سانتی‌گراد بشویید. 

• سعی کنید رطوبت اتاق را پایین نگه‌دارید (مثلاً لباس‌ها را بر روی شوفاژ یا رادیاتور خشک نکنید). پتوی الکتریکی رطوبت رختخواب را کاهش داده و به جلوگیری از افزایش مایت کمک می‌کند. 

حیوانات خانگی

برخی از والدین گزارش می‌کنند که علائم اگزمای کودکانشان وقتی در تماس با حیوانات باشند بدتر می‌شود. این ممکن است به خاطر آلرژی به شوره حیوانات باشد. اگر به این مورد مشکوک هستید، ممکن است ارزش داشته باشد که حیوان را مدتی به جای دیگری منتقل کنید تا ببینید علائم بهبود می‌یابند یا نه. 

محرک‌های احتمالی دیگر 

فاکتورهای محتمل دیگر که ممکن است علائم را تحریک یا بدتر کنند عبارت‌اند از گرده‌ها، کپک‌ها، بارداری و تغییرات هورمونی پیش از قاعدگی در زنان. اگر چه این علائم ممکن است غیرقابل اجتناب باشد. همچنین ممکن است فاکتورهای دیگری که هنوز شناسایی نشده‌اند علائم را در افرادی که اگزما دارند بدتر کنند.